12 gezamelijke speerpunten

SPEERPUNTEN STICHTING AUTEURSRECHTBELANGEN MEDE NAMENS PLATFORM MAKERS, PLATFORM CREATIEVE MEDIA INDUSTRIE EN VOI©E, 23 november 2011.

Voorzitter Aad Kosto presenteerde in een brief aan leden van de Tweede Kamer de 12 gezamenlijke speerpunten namens de organisaties van rechthebbenden Stichting Auteursrechtbelangen, platform makers, platform creatieve media industrie en VOI©E.

Algemene uitgangspunten
1. Auteursrechten en naburige rechten moeten wereldwijd beschermd blijven opdat makers en uitvoerende kunstenaars loon naar werken krijgen en een onafhankelijk, pluriform en vernieuwend aanbod van nieuwsmedia, educatie en cultuur gestimuleerd blijft worden.
2. Makers, uitvoerenden, producenten en uitgevers maken en investeren in hun werk om gehoord en gezien te worden. Internet is daarom een grote verworvenheid. Wel willen zij een redelijke vergoeding ontvangen.
3. Zij willen toe naar een model waarin de consument onbeperkt geniet, de maker ongeremd creëert en de industrie innovatief faciliteert. Consumenten dienen daarbij niet geschaad te worden in hun privacy of te worden gecriminaliseerd.
4. Stichting Auteursrechtbelangen hecht, en doet dan ook veel, aan algemene voorlichting via de website auteursrecht.nl en het beantwoorden van honderden vragen per jaar via de helpdeskfunctie op de site. Het is ook een taak van de
overheid om actief bij te dragen aan voorlichting over de bescherming en exploitatie van rechten.

Vertrouwen in auteursrecht en collectieve beheersorganisaties 
5. Stichting Auteursrechtbelangen en VOI©E onderschrijven dat voor het vertrouwen in het auteursrecht het systeem voor de inning en verdeling van rechten duidelijk en transparant moet zijn. Vanaf de oprichting van VOI©E in 2008 is hieraan door de sector hard gewerkt. Het eindrapport van de werkgroep Pastors laat zien dat veel van de in het wetsvoorstel toezicht uit 2008 genoemde voorstellen inmiddels in overleg met het bedrijfsleven is opgelost. Het wetsvoorstel toezicht biedt een bruikbaar normenkader als stok achter de deur. Aan zelfregulering moet waar dat kan de voorkeur worden gegeven boven wetgeving, met name vanwege het feit dat zelfregulering flexibeler is en ruimte laat aan de markt voor maatwerkoplossingen.

Versterken van de positie van auteurs, artiesten en beeldende kunstenaars 
6. Makers en uitvoerende kunstenaars moeten collectieve prijsafspraken kunnen maken indien een evenwichtige onderhandelingspositie ontbreekt. Dit zal ook de mogelijkheden verbreden om tot gezamenlijke afspraken te komen in de mediasector. 
7. Het volgrecht is in het leven geroepen om makers van een kunstwerk mee te laten delen bij doorverkoop door een professionele kunsthandelaar. Nederland heeft de Europese Richtlijn voor het volgrecht minimaal uitgevoerd. Stichting Auteursrechtbelangen bepleit een volwaardig volgrecht ter rechtvaardige ondersteuning van de slechte inkomenspositie van beeldende kunstenaars.

Bevorderen nieuwe bedrijfsmodellen, handhaving en thuiskopie-exceptie 
8. De creatieve sector investeert in legaal aanbod, gezien ook het grote aantal on line film- en videodiensten en muziekplatforms. Deze diensten kunnen onmogelijk concurreren met gratis aanbod vanuit illegale bron. Het distribueren van werken afkomstig uit een evident illegale bron moet worden bemoeilijkt en uiteindelijk onmogelijk gemaakt om legaal aanbod een reële kans te geven, zodat de markt zich ook op internet kan ontwikkelen en makers en producenten voor hun inspanningen en investeringen beloond worden. Hoewel op onderdelen van de kabinetsplannen door rechthebbenden verschillend gedacht wordt, ondersteunen zij eendrachtig het streven handhaving te richten op websites en diensten die inbreuk op auteursrechten maken en/of structureel faciliteren, waarbij de benadering van consumenten van voorlichtende aard is. Ook benadrukken zij het belang ISP’s daarbij op hun (mede) verantwoordelijkheid voor illegale handelingen op het net te kunnen aanspreken. 
9. Marktpartijen en consumenten die profiteren van het recht op thuiskopiëren moeten de rechthebbenden compenseren zolang zij voor dit gebruik geen toestemming hebben gekregen of geen vergoeding hebben betaald. Een volwaardig thuiskopiestelsel dient met onmiddellijke ingang te worden geïmplementeerd in lijn met de meeste Europese lidstaten om verdere schade voor rechthebbenden te voorkomen. De schade voor Nederlandse rechthebbenden bedraagt inmiddels al tientallen miljoenen, terwijl de positieve effecten van de aangekondigde maatregelen voor handhaving nog moeten worden afgewacht. Dit is niet te rijmen met de verbetering van de positie van auteurs en uitvoerende kunstenaars die de regering zegt voor te staan. Voor de nieuwe exploitatiemogelijkheden van e- boeken en de voor deze werken niet functionerende thuiskopieregeling is aanpassing van regelgeving nodig: of een redelijke vergoeding voor het kopiëren op de daarvoor relevante voorwerpen of een beperking tot een klein gedeelte van in de handel zijnde boeken (zoals het regime voor gedrukte werken). Niets doen is geen optie! 

Verweesde werken, grensoverschrijdende licenties en fair use
10. Stichting Auteursrechtbelangen en VOI©E werken samen met het overlegplatform voor bibliotheken en archieven (FOBID) om praktische regelingen te treffen voor digitaliseringsprojecten en de problematiek van de verweesde werken, waarbij collectieve beheersorganisaties (cbo’s) goede diensten kunnen bewijzen. Het kabinet zou financiële ondersteuning kunnen bieden aan het ‘Meldpuntdigitalisering.nl’ ter bevordering van praktische regelingen door en met cbo’s voor grootschalige digitaliseringprojecten van cultureel erfgoed 
11. Bij de aangekondigde Europese regelgeving ten aanzien van grensoverschrijdende licentieverlening dient het belang van culturele diversiteit en de belangen van rechthebbenden uit kleinere taalgebieden te worden gewaarborgd. De Europese mededingingsregels dienen in aangepaste vorm te worden toegepast teneinde samenwerking tussen nationale beheersorganisaties te bevorderen wanneer dat de huidige versnippering van rechtenbeheer terugdringt. 
12. De Nederlandse Auteurswet bevat reeds een groot aantal uitzonderingen ten behoeve van het niet-commercieel hergebruik van werken, door het kabinet aangeduid met het containerbegrip ‘fair use’. In ons huidige rechtsstelsel brengt een door jurisprudentie in te vullen open fair use norm rechtsonzekerheid met zich mee voor rechthebbenden én gebruikers. Stichting Auteursrechtbelangen is dan ook benieuwd naar het aangekondigde onderzoek: welke concrete voorbeelden van gebruik worden momenteel ten onrechte belemmerd door het ontbreken van een aanvullende fair use bepaling?