Bedrijfsleven vogelvrij bij mogelijke Brexit?

Bedrijven proberen via Intellectuele Eigendomsrechten zoals merkrechten, modelrechten en octrooirechten een monopoly te krijgen op de verhandeling van hun producten en diensten. Wat zijn de gevolgen van een mogelijke Brexit eind oktober? Vervallen dan al deze rechten? Worden bedrijven (in bijvoorbeeld Nederland) dan rechteloos in de UK? Kunnen bedrijven uit de UK probleemloos vergelijkbare merkproducten gaan verhandelen op het Europese continent?
Het lijkt er soms op of er de afgelopen jaren niets is gebeurd wat betreft de Brexit. Niets is echter minder waar. Om een puinhoop te voorkomen zijn er afgelopen jaren in de UK de nodige wetten aangenomen om zowel Engelse bedrijven als bedrijven in Europa zekerheid te geven over hun IE rechten bij een mogelijke Brexit.

Veel bedrijven hebben de namen voor hun producten/bedrijven geclaimd via een EU merk en de vormgeving via een EU design. Een EU merk/design registratie geeft bescherming in alle 28 landen van de EU. Als de UK de EU verlaat dan kan een bedrijf hier niet meer op terugvallen. Bij een Brexit zullen deze rechten zich echter automatisch splitsen in twee rechten. Enerzijds een EU merk (of EU modelrecht), geldig in de overgebleven 27 EU landen met daarnaast een nationaal UK recht. Op deze manier worden er ca 1,7 miljoen EU merk- en modelrechten automatisch en geheel gratis omgezet naar een nationaal UK recht. Op die manier kunnen Nederlandse bedrijven met een EU merk/model registratie hun rechten handhaven in de UK.

Voor wat betreft octrooien is er eigenlijk ook geen man over boord. Een Europees octrooi heeft namelijk niet zoveel te maken met de EU. Ook landen buiten de EU, zoals Turkije en Zwitserland, maken hiervan gebruik. Een Europees octrooi wordt bij het Europese Octrooibureau ingediend. Als het Europees octrooi is verleend, dan valt dit uiteen in losse nationale octrooien in die landen waar het bedrijf het verleende octrooi registreert. Een mogelijke Brexit heeft hier geen effect op en de verwachting is dat de UK gewoon partij hierbij blijft.

Ook qua parallelimport wijzigt er eigenlijk niets. Stelregel is dat de eerste verhandeling van merkproducten in de EU alleen mag met toestemming van de rechthebbende. Op die manier kunnen fabrikanten parallelimport tegengehouden (bijvoorbeeld de verkoop in Nederland van merkproducten uit Amerika). Bij een Brexit blijft dit systeem in stand. Mochten producten in de EU in het verkeer zijn gebracht dan kunnen die vrij worden geëxporteerd naar de UK. Echter omgekeerd is er wel een grens. Als producten in de UK voor het eerst worden verkocht, dan is dat geen vrijbrief om deze producten naar de EU te exporteren. Daarvoor is dan toestemming nodig van de fabrikant als die een EU merk/model heeft.

Zijn er dan geen nadelige gevolgen? Jawel. Ten eerste krijgen bedrijven te maken met hogere kosten om de rechten in stand te houden als de UK van belang is. Naast de kosten voor de verlenging van het EU-recht bij de Europese autoriteiten zal er ook taxen betaald moeten worden in de UK om daar de rechten te verlengen. Hierdoor worden de jaarlijkse kosten flink hoger.

Vooral Engelse bedrijven moeten tijdig maatregelen nemen om te voorkomen dat er rechten verloren gaan. Zo zal het bijvoorbeeld voor Engelse bedrijven niet langer mogelijk zijn een <.eu-domeinnaam> te hebben. Deze domeinnamen moeten dus tijdig worden verhuisd naar een zusterorganisatie of distributeur op het vaste land.

EU-merkregistraties en EU-modelregistraties worden bij een Brexit automatisch gesplitst. Echter voor lopende aanvragen geldt dit niet. Dan heeft het bedrijf negen maanden de tijd om te beslissen of zij deze rechten ook in de UK wil krijgen. Zo ja, dan zal dat (met extra kosten) apart aangevraagd moeten worden in de UK.

Daarnaast kan een Brexit mogelijke problemen geven voor wat betreft gemaakte afspraken zoals verleende licenties aan bedrijven in de UK en gesloten overeenkomsten waarbij aangegeven is dat die geldig zijn in de EU.

Tenslotte heeft het fenomeen spookfacturen inmiddels zijn intrede gedaan. Blijkbaar is het voor veel bedrijven onduidelijk dat de splitsing van EU-merkregistraties en EU-modelregistraties naar een nationale registratie gratis is en automatisch gaat. Om die reden waarschuwen de Engelse autoriteiten inmiddels nadrukkelijk voor malafide bedrijven die hier een slaatje uit willen slaan.

Of eind oktober de Brexit nu wel of niet doorgaat, het is voor bedrijven de hoogste tijd om hierop te anticiperen om tijdig inzicht te krijgen in de financiële gevolgen. Inventariseer welke IE-rechten er in de Europese Unie zijn geclaimd. Of het noodzakelijk is dat deze rechten geldig blijven in de UK. Zo ja, reserveer hiervoor dan extra budget in verband met verlengingen. Check overeenkomsten/ licenties en betaal geen onzinnige spookfacturen aan onbekende bedrijven in het kader van de Brexit en instandhouding van IE-rechten.

Theo-Willem van Leeuwen is senior IE-consultant bij Merkenbureau ABCOR. Dit artikel verscheen ook in de weekendbijlage van de HDC-kranten.