Bestanden voldoen niet aan oorspronkelijkheidscriterium

Rb. Den Haag 3 augustus 2022, IEF 20945; ECLI:NL:RBDHA:2022:8828 (eiser tegen de Staat) Eiser is historicus en heeft een aantal databestanden opgesteld. In 2013 heeft eiser enkele databestanden aan het Nationaal Archief aangeboden. In 2018 ontdekte eiser echter dat de bestanden werden vermeld als bronnen van een database op de website van X. Eiser nam contact op met X om aan te geven dat X inbreuk maakte op zijn auteursrechten. X heeft bestreden dat er sprake was van auteursrechtelijk beschermde gegevens. Eiser sommeerde vervolgens het Nationaal Archief om de auteursrechtinbreuk door X te doen staken. Daarop reageerde het Nationaal Archief door te zeggen dat de bestanden geen auteursrechtelijk beschermde werken zijn. De hoofdvraag in dit geschil is of de bestanden auteursrechtelijk beschermde werken zijn.

De rechtbank stelt vast dat moet worden geoordeeld of een verzameling van onbeschermde gegevens als werk auteursrechtelijke bescherming kan genieten. Hiervoor moet beoordeeld worden of de verzameling aan het oorspronkelijkheidsvereiste voldoet. De rechtbank oordeelt dat de enkele keuze om objectieve historische gegevens te combineren om op die manier een databestand te creëren, niet voldoende is om te kunnen spreken van een oorspronkelijk werk. Door de rechtbank wordt erkend dat het opstellen van de bestanden een aanzienlijke inspanning heeft vereist, maar dat dit geen in aanmerking te nemen factor vormt. De bestanden voldoen niet aan het oorspronkelijkheidscriterium en komen dus niet in aanmerking voor auteursrechtelijke bescherming. Daarnaast wordt door de rechtbank geoordeeld dat eiser onvoldoende gesteld heeft dat er inbreuk gemaakt zou worden op zijn databankrecht. De rechtbank wijst de vorderingen van eiser af.

 4.7. Zonder afbreuk te willen doen aan de (intellectuele) inspanningen die [eiser] heeft verricht om te kunnen komen tot de unieke samenstelling van gegevens zoals verenigd in de bestanden, deelt de rechtbank zijn conclusie niet. Dit gelet ook op het verweer van de Staat. De enkele keuze om objectieve historische gegevens, afkomstig uit verschillende analoge bronnen, te combineren om op die manier een uniek, nieuw en vollediger databestand te creëren, is onvoldoende om te kunnen spreken van een oorspronkelijk werk. Daartoe is immers, zo blijkt uit hetgeen hiervoor onder 4.4 en 4.5 is overwogen, vereist dat de combinatie van bedoelde gegevens getuigt van vrije creatieve keuzes waaruit blijkt dat het gaat om een eigen intellectuele schepping van de maker die zijn persoonlijkheid weerspiegelt. Weliswaar heeft [eiser] onderbouwd gesteld dat door al zijn jarenlange intellectuele inspanningen gemakkelijker (want in één bron) verschillende gegevens over een vrij geworden slaaf kunnen worden ingezien, waaronder de plantage waar de betreffende slaaf heeft gewoond en gewerkt en zijn familiale verhoudingen. Daardoor geven de bestanden een vollediger beeld per slaaf en per plantage dan de individuele analoge bronnen die daaraan ten grondslag liggen, en kan in één oogopslag een inzicht over de sociaaleconomische situatie van betrokkenen worden verkregen. De rechtbank is er ook van overtuigd dat het verkrijgen van de tienduizenden gegevens en daarmee het opstellen van de bestanden een aanzienlijke inspanning heeft gevergd, omdat de geraadpleegde bronnen niet op elkaar aansluiten en (daardoor) niet direct duidelijk is welke informatie bij welke vrijgemaakte of vrijgegeven slaaf hoort.

4.8. Voor de beoordeling of sprake is van een oorspronkelijk werk zijn de kwaliteit en intensiteit van de geleverde inspanningen echter niet een in aanmerking te nemen factor. De rechtbank is er op basis van hetgeen [eiser] naar voren heeft gebracht, mede gelet op het verweer van de Staat, niet van overtuigd geraakt dat de wijze waarop de bestanden zijn samengesteld getuigt van creatieve keuzes als in vorenbedoelde zin, bijvoorbeeld door een selectie van gegevens waarin de eigen persoonlijke visie van [eiser] tot uitdrukking komt. Daarbij merkt de rechtbank op dat de ruimte om dergelijke creatieve keuzes te maken en een persoonlijk stempel op de bestanden te drukken in het licht van de aard van de bestanden en de daarin opgenomen gegevens, aan de rechtbank ook zeer beperkt voorkomt. Het gaat hier veeleer om een objectieve verzameling van feitelijke gegevens, gerangschikt naar slaaf en/of per plantage en voorzien van kruisverwijzingen. Creatieve keuzes die een persoonlijke visie weerspiegelen, zijn daarbij niet aan de orde. De omstandigheid dat [eiser] een eigen codering heeft gebruikt om de plantage/eigenaar van een slaaf aan te duiden (“PL”) en het feit dat anderen naar de bestanden verwijzen en/of daaruit citeren als ware het een oorspronkelijke bron, maken die conclusie niet anders, nu daaruit evenmin blijkt van vrije creatieve keuzes van [eiser] bij de samenstelling van de bestanden.