Commissie Plagiaat: Overeenstemmende melodische motief van de werken De Slag en See you again is dermate eenvoudig en veel voorkomend

Vaste Commissie Plagiaat 14 december 2016, IEF 16538 ('De Slag' tegen 'See you again') Auteursrecht. Muziek. Klagers zijn van mening dat het werk 'See you again' gelijkenis vertoont met het door haar gecomponeerde en uitgegeven werk 'De Slag'. De 'hook' - het meest herkenbare gedeelte van het werk dat door de luisteraar wordt onthouden - bestaat uit een melodische lijn van twee maten met een opmaat en uitgevoerd door een koor op de klinker 'O'. De belangrijkste componist van 'See you again' is juist bekend geworden met het coveren van liedjes op YouTube. Het overeenstemmende melodische motief van de werken ‘De Slag’ en ‘See you again’ is dermate eenvoudig en veel voorkomend dat de voor auteursrechtelijke bescherming vereiste oorspronkelijkheid ontbreekt. Er is geen reden om te veronderstellen dat de overeenstemming berust op ontlening aan het werk van klagers, nu vergelijkbare thema’s in vele andere werken voorkomen. De klacht is ongegrond en het werk 'See you again' is geen plagiaat van het werk 'De Slag'.

8. De klacht wordt als volgt onderbouwd.
Het werk ‘De Slag’ is in 2012 voor de artiesten Mike & Collin geschreven. Kenmerkend voor het werk ‘De Slag’ is het ‘oh oh oh gedeelte’. Dit gedeelte bestaat uit een melodische lijn van twee maten met een opmaat en wordt uitgevoerd door een koor op de klinker ‘O’. Deze frase is te beschouwen als de ‘hook’ van het werk, het meest herkenbare gedeelte van het werk dat door de luisteraar wordt onthouden.

Het is nu juist de ‘hook’ van het werk ‘See you again’ die nagenoeg gelijk is aan genoemde ‘hook’ van ‘De Slag’, waarbij elf van de twaalf noten van de ‘hooks’ zowel melodisch als ritmisch identiek zijn en in ook in ’See you again’ door meerdere vocalisten worden uitgevoerd op een ‘aah-oh’ klank. De ‘hooks’ worden in beide werken harmonisch ondersteund door dezelfde akkoorden. Er is in beide werken ervoor gekozen om de bewuste frase aan te vangen met een aah-klank en af te sluiten met een oh-klank. Tevens zijn de plaats van de ‘hooks’ in de werken alsmede de intentie, het gevoel en het doel van beide ‘hooks’ identiek. De ‘hooks’ sluiten de refreinen af met een euforische climax die door iedereen kan worden meegezongen en worden aan het einde van beide werken herhaald. Voorts worden genoemde frasen in beide werken voorafgegaan door een lange noot gevolgd door een stilte, waarna de ‘hook’ er in knalt. Ten slotte is opvallend dat de stijl en de sfeer van de songs alsmede de tweede stem overeen komen.

(...)

9. Beklaagden voeren in hun verweer de volgende argumenten aan.
Uit de musicologische vergelijking van de werken ‘De Slag’ en ‘See you again’ blijkt dat er twee maten in beide werken zijn die op het eerste gehoor overeenkomsten vertonen. De indruk van deze gelijkenis wordt versterkt doordat deze gezongen passages niet voorzien zijn van tekst maar van een universele yell klank. Het harmonische en ritmische verloop en de harmonische context van de betreffende passages verschillen echter. Deze passage is in het werk ‘See you again’ bovendien van weinig belang en kan niet als de ‘hook’ van dit werk worden aangemerkt. Voorts is het zeer onwaarschijnlijk dat de makers van het werk ‘See you again’, een wereldwijde hit met meer dan twee miljard views op YouTube, kennis hebben genomen van een onbekend Nederlands werk met een verwaarloosbaar aantal views op YouTube, waardoor het onaannemelijk is dat beklaagden het fragment hebben ontleend aan het werk van klagers.

Bovenal geldt dat de bewuste melodische frase een zeer gebruikelijk en bekend thema is dat in tal van andere werken voorkomt, waaronder in de werken ‘De Zee’, ’Het Koningslied’, ‘Fields of Gold’ en ‘I can’t make you love me’. Maar ook in veel oudere werken is dit thema al te vinden, zoals in het werk van Benjamin Britten, ‘Watchers and ye Holy ones’, en in oudere kerkmuziek. Het door iedereen mee te zingen euforische yell-fragment is dan ook terug te voeren op het halleluja-karakter dat het fragment van oorsprong heeft.

10. De VCP overweegt als volgt:
De VCP constateert dat de klacht zich richt op een tweetal maten van de werken dat in beide werken een melodisch motief bevat van vier dalende opeenvolgende noten, welk motief vervolgens, met een kleine melodische en ritmische variatie, wordt herhaald. De bewuste motieven stemmen in melodisch opzicht overeen maar kennen een afwijkende ritmiek.

De VCP stelt voorop dat het enkele feit dat (fragmenten van) de werken in zekere mate gelijkenis vertonen, niet zonder meer betekent dat moet worden aangenomen dat de comp onisten van het werk ‘See you again’ het fragment gebaseerd hebben op het werk ‘De Slag’ tenzij genoemde componisten het tegendeel zouden kunnen aantonen. Voor deze omkering van de bewijslast, een uitzondering op de regel dat het in beginsel aan klager is om zijn stellingen te bewijzen, is nodig dat de fragmenten dermate veel gelijkenis vertonen dat dit redelijkerwijs gesproken geen toeval kan zijn. Bovendien moet de overeenstemming gelegen zijn in auteursrechtelijk beschermde elementen.

Aan geen van beid e voorwaarden is in dit geval voldaan. Het overeenstemmende melodische motief van de werken ‘De Slag’ en ‘See you again’ is dermate eenvoudig en veel voorkomend dat de voor auteursrechtelijke bescherming vereiste oorspronkelijkheid ontbreekt. Reeds om die reden moet de klacht worden afgewezen. Voorts is er ook overigens geen reden om te veronderstellen dat de overeenstemming berust op ontlening aan het werk van klagers, nu vergelijkbare thema’s in vele andere werken voorkomen.

Al het bovenstaande in aa nmerking genomen, oordeelt de VCP dat er geen sprake is van plagiaat.