Dirk Visser - Geen auteursrecht op het leven zelf

Robert Moszkowicz verzet zich tegen een film die gebaseerd zou zijn op zijn autobiografie “De Straatvechter, mijn verhaal”. De voorzieningenrechter in Groningen (ECLI:NL:RBNNE:2016:2521) staat inzage toe in een scenario waar beslag op is gelegd om vast te stellen of een bepaalde bedscène daarin voorkomt:

“Terzake van de ‘bedscène’ overweegt de voorzieningenrechter dat deze scène – gelet op de thans bekende gegevens – een zodanige gelijkenis vertoont met de relevante passage uit het boek dat eiser voldoende aannemelijk heeft gemaakt dat sprake is van een (dreigende) auteursrechtelijke inbreuk. Immers, de in het boek beschreven passage sluit op belangrijke elementen aan op de scène zoals beschreven in de verklaringen van de figuranten die aan deze scène hebben meegewerkt. Zo is de hoofdpersoon in de scène een op eiser gebaseerd personage die samen met zijn vriendin op haar initiatief voor het eerst heroïne aanbiedt. Deze elementen komen ook voor in de desbetreffende passage uit het boek. Bovendien vindt de scène, net als in het boek, plaats in de slaapkamer. Ten aanzien van deze gegevens is niet gebleken dat deze gegevens - anders dan uit het boek van eiser - publiekelijk bekende gegevens zouden zijn”.

Deze redenering van de voorzieningenrechter lijkt mij niet juist.

Als het een feit is dat Moszkowicz voor het eerst heroïne kreeg aangeboden door zijn vriendin in een slaapkamer dan heeft Moszkowicz op dat feit geen auteursrecht. Er is rust namelijk geen auteursrecht op feiten. De omstandigheid dat dit feit slechts kenbaar is uit de autobiografie van Moszkowicz toont mogelijk aan dat de dit feit ontleend is aan de autobiografie, maar maakt het daarmee nog niet auteursrechtelijk beschermd. Misschien had Moszkowicz een privacybelang ten aanzien van het niet openbaar maken van dat feit, maar nu hij het zelf openbaar heeft gemaakt in zijn eigen autobiografie heeft hij een dergelijk privacybelang niet meer.

Uiteraard kan er wel auteursrecht rusten op de vorm waarin bepaalde biografische feiten worden weergegeven. Een (vrijwel letterlijke) overname van de beschrijving van de genoemde feiten zou auteursrechtinbreuk kunnen opleveren. Maar er rust geen auteursrecht op het leven zelf. Zelfs niet bij een kleurrijk figuur als Robert Moszkowicz.

Dirk Visser is hoogleraar intellectuele eigendomsrecht in Leiden en advocaat in Amsterdam (niet bij deze zaak betrokken).