Geen auteursrecht op foto's van chalets

Rechtbank Midden-Nederland 22 februari 2023, IEF 21531, ECLI:NL:RBMNE:2023:993 (Chaletfoto's) In deze zaak heeft de kantonrechter zich te buigen over een vordering tot schadevergoeding die is ingesteld door een bedrijf dat zich bezighoudt met de bouw en verkoop van chalets (hierna: eiser). Gedaagde houdt zich bezig met de productie van recreatie- en mantelzorgwoningen. Eiser stelt dat gedaagde zonder toestemming elf foto's op haar website heeft geplaatst van chalets. Eiser stelt ook dat zij het auteursrecht op deze foto's heeft. Na tevergeefs verwijdering van de foto's te hebben gesommeerd spant eiser een zaak aan bij de kantonrechter, met een vordering tot betaling van gemiste licentievergoedingen. Gedaagde verweert zich met de stelling dat niet haar holding, maar de dochtermaatschappij gedaagd had moeten worden, dat eiser geen schade heeft geleden en dat de afbeeldingen niet auteursrechtelijk beschermd zijn.

De kantonrechter geeft als eerste aan dat eiser wel aan het goede adres is bij gedaagde, omdat gedaagde de feitelijke macht over de website waar de gestelde inbreukmakende foto's op zijn geplaatst. 

Ten aanzien van de stelling dat eiser het auteursrecht op deze foto's zou hebben oordeelt de kantonrechter dat eiser onvoldoende heeft aangevoerd om aan te nemen dat de afbeeldingen auteursrechtelijk beschermd zijn. Uit de foto's blijkt namelijk niet dat zij een eigen, oorspronkelijk karakter hebben welke het persoonlijk stempel van de maker draagt. Er is geen sprake van creatieve arbeid die een beroep op auteursrechtelijke bescherming kan ondersteunen. Een aantal van de foto's waren, bijvoorbeeld, ontwerptekeningen. De andere foto's bevatten weinig creatieve keuzes die eiser heeft kunnen onderbouwen, wat de kantonrechter tot het oordeel brengt dat het om commerciële productfoto's gaat. Gezien de foto's en het gebruiksdoel daarvan zijn de gemaakte keuzes dus functioneel en technisch bepaald geweest. De vordering van eiser tot betaling van een licentievergoeding worden daarom afgewezen. 

3.4 Op een foto kan als “werk” in de zin van de Auteurswet auteursrecht rusten (zie artikel 10 lid 1 onder 9 van de Auteurswet). Om voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking te komen, is op grond van artikel 1 jo artikel 10 van de Auteurswet en de jurisprudentie van de Hoge Raad vereist dat het werk een “eigen, oorspronkelijk karakter heeft en het persoonlijk stempel van de maker draagt”. Dat het werk een eigen oorspronkelijk karakter moet bezitten, houdt kort gezegd in dat het werk niet ontleend mag zijn aan een ander werk. De eis dat het werk het persoonlijk stempel van de maker moet dragen betekent dat sprake moet zijn van een werk dat het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en aldus een schepping is van de menselijke geest.

3.5 [eiser] heeft in de dagvaarding op geen enkele wijze toegelicht waarom volgens haar aan de afbeeldingen auteursrechtelijke bescherming toekomt. Tijdens de mondelinge behandeling heeft [eiser] erkend dat drie van de elf afbeeldingen geen foto’s zijn, maar ontwerptekeningen die zij heeft gemaakt met het algemeen toegankelijke computerprogramma “Floorplanner”. Dergelijke computeruitdraaien komen op zichzelf niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking. Ten aanzien van de overige afbeeldingen heeft [eiser] aangevoerd, nadat de kantonrechter daarover doorvroeg, dat de foto’s volgens een uniek creatief proces zo zijn gemaakt om de unieke producten van [eiser] goed uit te laten komen en te laten zien wat [eiser] als bedrijf doet. Het zijn specifieke foto’s, die om de genoemde reden weloverwogen zijn gemaakt. Gevraagd naar de creatieve keuzes die daarbij een rol hebben gespeeld, heeft [gedaagde] geantwoord dat daarbij de belichting een rol speelde. Naar het oordeel van de kantonrechter heeft [eiser] daarmee te weinig onderbouwd dat de foto’s het resultaat zijn van originele en creatieve keuzes van de maker en daardoor een eigen, oorspronkelijk karakter hebben en het persoonlijk stempel van de maker dragen. De foto’s waarop de opgeleverde chalets van [eiser] staan afgebeeld hebben het karakter van commerciële productfoto’s, waarop objecten zo duidelijk, natuurgetrouw en objectief mogelijk worden getoond. Het enige verschil is dat daarop niet alleen het product te zien is, maar ook een stukje omgeving. Voor de overige foto’s geldt dat deze zijn gemaakt met het kennelijke doel om het transport van de betreffende chalets vast te leggen. Gezien de foto’s en het gebruiksdoel daarvan zijn de gemaakte keuzes meer functioneel en technisch bepaald geweest. Dát er vrije en creatieve keuzes zijn gemaakt en welke dat zijn, is niet voldoende gesteld en toegelicht. Daarom valt niet in te zien dat er een persoonlijke noot van de maker aan de foto’s is gegeven.