Geen bescherming in de VS op kartonnen lampen

Rechtbank Amsterdam 18 april 2018, IEF 17637; ECLI:NL:RBAMS:2018:2555 (Graypants-Scraplights tegen gedaagde-Kraftlights) Geen auteursrecht. Een ontwerpbureau heeft de kartonnen hanglamp van ontwerpbureau Graypants niet nagemaakt. Aan een werk van toegepaste kunst (zoals een lamp) wordt geen auteursrechtelijke bescherming geboden als die in het land van oorsprong niet aan dit voorwerp toekomt. Volgens artikel 2 lid 7 Berner Conventie komt aan de in de VS ontworpen Scraplight lampen geen auteursrechtelijke bescherming toe, dus volgens de reciprociteitstoets ook niet in Nederland. Tegenover de uitgebreide gemotiveerde betwisting door gedaagden dat de lampen van Graypants in de Verenigde Staten auteursrechtelijk bescherming genieten, heeft Graypants alleen de verklaring van Howard van 9 juni 2016 gesteld (zie 2.9). Howard is sinds 2012 de Amerikaanse advocaat van Graypants. De vorderingen van Graypants gebaseerd op de door Graypants gestelde inbreuk op het auteursrecht op de Scraplight lampen slagen daarmee niet. Ten overvloede komen de totaalindrukken van de lampen niet overeen, in geen enkel geval is de vorm en de maten gelijk. De specifiek bij karton behorende kleur bruin, waarover alle hier in geschil zijnde lampen beschikken, dient daarmee eveneens bij de auteursrechtelijke vergelijking te worden weggedacht. Vorderingen afgewezen.

4.11. [gedaagden] heeft onder verwijzing naar voornoemde regelgeving gemotiveerd betwist dat de Scraplight lampen in de Verenigde Staten auteursrechtelijk zijn beschermd. [gedaagden] voert hiertoe samengevat aan dat de Scraplight in de Verenigde Staten geen auteursrechtelijke bescherming kan genieten omdat het uitgangspunt daar een volledige uitsluiting is van werken van toegepaste kunst, tenzij sprake is van eventuele kunstzinnigheid die scheidbaar is van het voorwerp van toegepaste kunst. Verder is dit uitgangspunt door [gedaagden] toegespitst op de lampen van Graypants, en is uiteengezet dat geen enkel deel los is te zien van de gebruiksfunctie van de lamp en gezien deze onlosmakelijkheid met de uiterlijke verschijningsvorm aan de Scraplight lampen van in de Verenigde Staten geen auteursrechtelijke bescherming toekomt.

4.12. Tegenover de uitgebreide gemotiveerde betwisting door [gedaagden] dat de lampen van Graypants in de Verenigde Staten auteursrechtelijk bescherming genieten, heeft Graypants alleen de verklaring van Howard van 9 juni 2016 gesteld (zie 2.9). Howard is sinds 2012 de Amerikaanse advocaat van Graypants. De rechtbank constateert dat hij, gezien zijn achtergrond, nauw betrokken is bij Graypants. Een verklaring en uitleg van een (andere) deskundige is niet overgelegd. De bondige verklaring van Howard behelst niet meer dan de enkele opmerking dat “Graypants original works”, waaronder “scraplight” auteursrechtelijk beschermd zijn in de Verenigde Staten en de auteursrechtelijke bescherming zich uitstrekt tot de “non-utilitarian conceptually separable aspects of the scraplight design, including, but not limited to, the sculptural form of the scraplight.” Graypants heeft die verklaring op geen enkele wijze nader onderbouwd of toegelicht. Met name mag, zeker gezien de gemotiveerde betwisting, worden verwacht dat uitgelegd wordt over welke “separable” aspecten (en overigens ook: welke Scraplight lamp) wordt gesproken en waarom aangenomen moet worden dat de auteursrechtelijke bescherming zich tot die elementen uitstrekt. Een dergelijke nadere onderbouwing mag te meer worden verwacht nu het standpunt van Graypants afwijkt van het volgens beide partijen geldende uitgangspunt dat naar Amerikaans auteursrecht een “useful article” van auteursrechtelijke bescherming in beginsel is uitgesloten en alleen onderdelen van het design onder omstandigheden voor bescherming in aanmerking komen. Bij gebreke van een nadere onderbouwing is de rechtbank van oordeel dat Graypants tegenover de uitgebreid gemotiveerde betwisting door [gedaagden] onvoldoende heeft onderbouwd dat de Scraplight lampen in de Verenigde Staten auteursrechtelijk zijn beschermd. De vorderingen van Graypants gebaseerd op de door Graypants gestelde inbreuk op het auteursrecht op de Scraplight lampen slagen daarmee niet. Aan een beoordeling van het eveneens door [gedaagden] gevoerde en uitvoerig gemotiveerde verweer dat de Scraplight lampen niet origineel zijn en om die reden niet voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komen, komt de rechtbank dan niet meer toe.

4.13. Ten overvloede overweegt de rechtbank nog als volgt. Ook indien er veronderstellenderwijs vanuit zou moeten worden gegaan dat aan de vormgeving, althans een substantieel deel van de vormgeving, van de Scraplight lampen in de Verenigde Staten wel auteursrechtelijke bescherming zou toekomen en die bescherming ook in Nederland moet worden verleend, komen de vorderingen van Graypants gebaseerd op dat auteursrecht nog steeds niet voor toewijzing in aanmerking omdat de lampen van [gedaagden] geen inbreuk maken op dat auteursrecht. Van belang daarvoor is dat, zoals door [gedaagden] aangevoerd, de totaalindrukken van de lampen niet overeenkomen. In dat kader is allereerst van belang dat in geen enkel geval de vorm van de desbetreffende door Graypants genoemde Scraplight lamp overeenstemt met de daar tegenover gestelde Kraftlights lamp (zie 4.4). De vormen en de maten van de te vergelijken lampen wijken af. Voor zover er een overeenstemming zou bestaan in kleur tussen de desbetreffende lampen overweegt de rechtbank dat niet in geschil is dat Graypants geen auteursrecht toekomt op het gebruik van karton voor haar lampen. De specifiek bij karton behorende kleur bruin, waarover alle hier in geschil zijnde lampen beschikken, dient daarmee eveneens bij de auteursrechtelijke vergelijking te worden weggedacht. Ook het eveneens door [gedaagden] gebruik van laagjes op elkaar geplakt karton betekent nog niet dat [gedaagden] inbreuk maakt op het auteursrecht van Graypants. [gedaagden] heeft voldoende onderbouwd dat door andere ontwerpers, zoals Gehry en Tabitha Bargh, reeds voorafgaande aan Graypants gebruik werd gemaakt van dergelijke laagjes karton voor het creëren van lampen. Ter comparitie heeft [gedaagden] in dat verband een exemplaar van de lamp Carton C1 getoond, door Tabitha Bargh ontworpen in 2006. Die lamp beschikte bovendien ook reeds over golvende ribbels of wildstructuur in de laagjes karton. Het gebruik van laagjes karton door Graypants is dus niet origineel, evenmin als de wild- of wavestructuur in het karton. Voor zover er als gevolg van het gebruik van lasers voor het snijden van het karton bruine/zwarte randje op het karton aanwezig zijn, is dat resultaat te zeer technisch bepaald en daarmee van auteursrechtelijke bescherming uitgesloten. Tot slot heeft Graypants onvoldoende onderbouwd dat door [gedaagden] een inbreuk wordt gemaakt op de door Graypants als uniek genoemde lichtval van haar lampen. Stukken waaruit dit blijkt zijn niet overgelegd en de lampen van Graypants en de beweerdelijk hierop inbreukmakende lampen van [gedaagden] zijn ook niet ter terechtzitting door Graypants getoond.