Geen inbreuk op persuitgeversrecht, auteursrecht en databankenrecht met nieuws-signaleringen

Rb. Amsterdam 30 oktober 2024, IEF 22332; C/13/737 170 / HA ZA 23-690 (de Uitgevers tegen HowardsHome). DPG Media, Mediahuis en NRC (de Uitgevers) hebben Knowledge Exchange, handelend onder de naam HowardsHome, voor de rechter gedaagd. De Uitgevers stellen dat HowardsHome met haar signaleringsdienst HowardsHome nieuws inbreuk maakt op hun persuitgeversrecht, auteursrecht en databankenrecht. HowardsHome biedt een signaleringsdienst aan die informatie haalt uit RSS-feeds van nieuwsberichten, waaronder die van de Uitgevers. De signaleringen bevatten een hyperlink naar het relevante bericht, inclusief de titel, een korte beschrijving van maximaal 150 tekens en wanneer beschikbaar een thumbnail.

De rechtbank oordeelt dat HowardsHome geen inbreuk maakt op het persuitgeversrecht van de Uitgevers. De hyperlinks in de signaleringen vallen onder de uitzondering van artikel 7b lid 2 onder b Wnr. Het gebruik van maximaal 150 tekens uit de perspublicaties van de Uitgevers valt onder de uitzondering van artikel 7b lid 2 aanhef onder c Wnr. Van belang is dat de snippets geen delen van de artikelen omvatten die uitsluitend achter de betaalmuur staan. Om de volledige artikelen te lezen, hebben klanten dus nog steeds een abonnement bij de Uitgevers nodig. De signaleringen vervangen de originele nieuwsberichten niet, waardoor de exploitatie achter de betaalmuur niet in gevaar komt.

De rechtbank oordeelt ook dat HowardsHome geen inbreuk maakt op het auteursrecht van de Uitgevers. Hoewel de perspublicaties en RSS-feeds van de Uitgevers auteursrechtelijk beschermd zijn, kan HowardsHome een beroep doen op het citaatrecht en de beperking ten aanzien van tekst- en datamining. De rechtbank stelt vast dat HowardsHome aan de voorwaarden van de driestappentoets voldoet.

Ten slotte oordeelt de rechtbank dat HowardsHome met haar werkwijze het databankenrecht niet schendt. HowardsHome kon met succes een beroep doen op artikel 4a Dw, waardoor de handelingen van HowardsHome niet als inbreuk op het databankenrecht worden beschouwd.

4.11. Dit toepassende op de onderhavige casus, waarbij het gaat om een zogenaamde snippet van 150 tekens in de signaleringen van Howardsl-lome, wat overeenkomt met ongeveer 20 woorden, wordt geoordeeld dat de Uitgevers tegenover de gemotiveerde betwisting door HowardsHome, onvoldoende hebben onderbouwd dat HowardsHome met het reproduceren van 150 tekens uit de perspublicatie van de Uitgevers in haar signaleringen, de investeringen van de Uitgevers ondermijnt in die zin dat het schade toebrengt aan de normale exploitatie van de nieuwsberichten van de Uitgevers. Daarbij is van belang dat de Uitgevers tegenover de gemotiveerde betwisting door HowardsHome eveneens onvoldoende hebben onderbouwd dat die 150 tekens ook delen van de perspublicatie omvat die uitsluitend achter de zogenoemde betaalmuur van de Uitgevers staan. Om het gedeelte van de perspublicatie achter de betaalmuur te kunnen bekijken hebben de klanten die gebruik maken van de signaleringsdienst van HowardsHome dus nog steeds een abonnement van de Uitgevers nodig. Dit geldt te meer nu uit de overgelegde stukken niet blijkt dat in de signaleringen van HowardsHome de oorspronkelijke perspublicatie van de Uitgevers wordt gesubstitueerd, het vervangt hun perspublicatie niet. De primaire door de Uitgevers verstrekte dienst is de volledige kennisname van het nieuwsfeit waarover in de perspublicatie wordt bericht en daartoe geeft HowardsHome dus nog steeds geen toegang. De exploitatie van die gegevens achter de betaalmuur komt door de signaleringen van FlowardsHome dus niet in gevaar. Verder is van belang dat HowardsHome voldoende heeft onderbouwd dat een verdergaande beperking dan 150 tekens hier ten koste gaat van de vrijheid op informatie over het nieuwsfeit waarover in de perspublicatie wordt bericht. Geoordeeld wordt daarom dat het aantal woorden/tekens dat HowardsHome thans in haar signaleringen gebruikt valt onder de uitzondering genoemd in het tweede lid, aanhef en onder c, van artikel 7b Wnr.

4.37. De in de artikelen 1 5a en 15 o Aw genoemde beperkingen beschrijven de uitzonderingen waarin het auteursrecht niet kan worden ingeroepen tegen een derde. Die beperkingen zijn voldoende duidelijk omschreven en voldoen aan de eerste stap van de driestappentoets.

4.38. De tweede en derde stap worden hier gezamenlijk besproken. Het gaat erom of geen afbreuk wordt gedaan aan de normale exploitatie van werken of ander materiaal door de Uitgevers en of de belangen van de rechthebbende niet onredelijk worden geschaad. De normale exploitatie van de Uitgevers betreft het op abonnement en in losse verkoop tegen betaling op papier en digitaal verstrekken van kranten en tijdschriften en het op verzoek verkopen van losse artikelen langs digitale weg. Dat is de kern van hun bedrijfsvoering. Het beroep van de Uitgevers op het vonnis NDP/Staat is onvoldoende van belang voor de onderhavige zaak, omdat het digitaal ter beschikkingstellen in de huidige tijd gemeengoed is en omdat het daar ging om het reproduceren van complete artikelen in de vorm van knipselkranten in plaats van signalering in een tekst van maximaal 150 tekens. Dat is niet vergelijkbaar. De Uitgevers hebben verder onvoldoende toegelicht hoe citeren en daarmee signaleren van content van de Uitgevers die verder achter een betaalmuur staat, afbreuk doet aan hun bedrijfsvoering. Ter sprake is nog gekomen dat via de databank van LexisNexis het door HowardsHome gewenste gebruik mogelijk is. Niet in geschil is dat LexisNexis sinds 1juli 2020 de exclusieve licentiehouder/distributiepartner voor online content van de Uitgevers is. Het verstrekken van de artikelen blijft voorbehouden voor achter de betaalmuur en daarin maakt het voor deze zaak geen verschil of de Uitgevers of LexisNexis betaald krijgt. LexisNexis biedt ook een signaleringsdienst (MMO-dienst). Voor zover het op verzoek verkopen van losse artikelen langs digitale weg een aan LexisNexis uitbestede dienst is, kunnen de twee signaleringsdiensten naast elkaar bestaan. Als MMO-dienst biedt LexisNexis niet hetzelfde product als de Uitgevers, maar is zij een concurrent van HowardsHome. Het staat aan HovardsHome vrij om binnen de mogelijkheden van de Aw haar bedrijfsvoering in te richten. De mogelijkheid dat LexisNexis hierdoor inkomsten misloopt leidt niet tot het oordeel dat de belangen van de Uitgevers onredelijk worden geschaad, althans hebben.

4.43. De rechtbank beperkt de bespreking van dit verweer tot een verwijzing naar overwegingen over artikel 1 5o Aw (4.29 en verder), omdat de toets van artikel 4a Dbw gelijk is. Op dezelfde gronden als daar besproken wordt hetgeen HowardsHome doet niet beschouwd als een inbreuk op het uitsluitende recht van een producent van een databank als bedoeld in artikel 2 Dbw. Het verweer van HowardsHome dat het hier geen databank.