Geen portofoliorecht
Rechtbank Amsterdam, 21 juli 2010, HA ZA 08-2967 en 30 september 2009, HA ZA 08-2967 (tussenvonnis) Kraaijeveld tegen SpecialSauce B.V. c.s. (met dank aan Fulco Blokhuis, Boekx Advocaten)
Auteursrecht. Geschil betreffende de auteursrechten op foto’s gemaakt door eiser, een (culinair) fotograaf en voormalig aandeelhouder en (later) werknemer van gedaagde, een fotostudio. Geen auteursrecht gedaagde o.g.v. artikel 7 Aw bij wèl ontvangen van loon maar bij ontbreken van zeggenschap. Geen auteursrecht eiser op de foto’s die tijdens het daaropvolgende (echte) dienstverband zijn gemaakt, met uitzondering van de foto’s die als vrij werk zijn aan te merken, of waarvan dat niet of onvoldoende is weersproken (ook al zijn die in de studio van gedaagde gemaakt). Wapperverbod, o.a. m.b.t. uitingen op flickr.com. Schenden van concurrentiebeding leidt mogelijk tot schadevergoeding, maar leidt niet tot overgaan auteursrecht. Geen beroep op het zogenaamde portofoliorecht (het gestelde gewoonterecht van een fotograaf om alle gemaakte foto’s in het eigen portofolio (of gebruikelijker ook: portfolio) op te nemen, ongeacht wie de rechthebbende is: “Het portofoliorecht kan niet worden aangemerkt als een persoonlijkheidsrecht in de zin van artikel 25 Aw.” Het eindvonnis ziet voornamelijk op de beoordeling van individuele en reeksen foto’s, in het tussenvonnis wordt het geschil meer juridisch-inhoudelijk behandeld.
Concurrentiebeding: 2.25 (eindvonnis). De rechtbank volgt Specialsauce c.s. niet in haar stelling dat de auteursrechten op de foto's van het Brouwerskolkje bij haar berusten omdat Kraaijeveld de foto's in strijd met het concurrentiebeding zou hebben gemaakt. Indien sprake zou zijn van een schending van het concurrentiebeding brengt dat wellicht een recht op schadevergoeding met zich wegens het niet nakomen van de overeenkomst, maar het gevolg hiervan is niet dat de auteursrechten op grond van de tussen partijen geldende arbeidsovereenkomst zouden overgaan van Kraaijeveld op Specialsauce. Voor deze stelling van Specialsauce C.S. kan geen grondslag worden gevonden in de wet.
Wapperverbod: 2.44. (…) Ten aanzien van de overige foto's (…) is - gelet op hetgeen hiervoor is overwogen - echter niet gebleken dat het auteursrecht op deze foto's niet bij Kraaijeveld zou berusten. De rechtbank is dan ook van oordeel dat de uitingen bij die foto's op flickr.com lichtvaardige beschuldigingen bevatten en derhalve onrechtmatig kunnen worden geacht. De rechtbank zal voor recht verklaren dat Specialsauce en O. onrechtmatig hebben gehandeld door de uitingen te doen bij of omtrent de foto's met nummers (…) van Kraaijeveld die op flickr.com geplaatst waren. De rechtbank zal Specialsauce c.s. voorts verbieden om over de foto's die in de onderhavige procedure in geschil zijn en waarvan niet is gebleken dat de auteursrechten niet bij Kraaijeveld berusten mededelingen te doen aan (potentiële) afnemers en opdrachtgevers van Kraaijeveld met de strekking dat hij inbreuk zou maken op aan Specialsauce toekomende auteursrechten.
Artikel 8 Aw: 4.4. (tussenvonnis) (…) De rechtbank is van oordeel dat Kraaijeveld als de maker van de foto's waar het in de onderhavige procedure over gaat kan worden aangemerkt. De stelling van Specialsauce c.s. dat Specialsauce de maker van de foto's is op grond van artikel 8 Aw gaat niet op, omdat dit artikel slechts een bewijsvermoeden bevat van waar het auteursrecht rust. Dit bewijsvermoeden speelt geen rol in de onderhavige zaak nu tussen partijen niet in geschil is dat Kraaijeveld de foto's heeft gemaakt. Voor zover Specialsauce c.s. met haar stelling dat het grootste creatieve proces plaats vindt in de studio heeft bedoeld te stellen dat er meerdere makers zijn, is de rechtbank van oordeel dat zij deze stelling onvoldoende gemotiveerd heeft onderbouwd.
Artikel 7 Aw: 4.5. Het oordeel dat Kraaijeveld de maker van de foto's is, brengt in beginsel met zich dat Kraaijeveld ook de auteursrechthebbende van de foto's is, tenzij hij het auteursrecht heeft overgedragen of een ander krachtens een wetbepaling als de 'maker' wordt aangemerkt. Tussen partijen is niet in geschil dat Kraaijeveld zijn auteursrechten nooit conform artikel 2 Aw heeft overgedragen aan Specialsauce. Daarnaast zijn partijen het er over eens dat de auteursrechten van de foto's die Kraaijeveld heeft gemaakt voor Specialsauce en haar klanten in het kader van zijn dienstverband op grond van artikel 7 Aw bij Specialsauce berusten. Partijen verschillen wel van inzicht ten aanzien van de aanvang en dus de duur van het dienstverband tussen Kraaijeveld en Specialsauce
4.8. De rechtbank is van oordeel dat niet gebleken is dat Specialsauce zeggenschap als bedoeld in artikel 7 Aw had over de vorm waarin de foto's van Kraaijeveld tot stand zijn gekomen. Ter comparitie heeft Kraaijeveld gesteld dat er geen sprake was van een gezagsverhouding tussen hem en Specialsauce, althans O.. Kraaijeveld was eindverantwoordelijke voor het creatieve deel en had derhalve beslissende invloed op de foto's, terwijl O. eindverantwoordelijke was voor het financiële deel. O. heeft ter comparitie weliswaar gesteld dat Specialsauce wel inhoudelijke zeggenschap had over het werk van Kraaijeveld, maar heeft dit naar het oordeel van de rechtbank desgevraagd niet voldoende nader gemotiveerd. De stelling dat Kraaijeveld in zijn creatieve vrijheid beperkt werd door de beschikbare financiële middelen, de tijd en de wensen van de klant is hiertoe onvoldoende.
4.9. De rechtbank concludeert - los van de vraag of er tussen 1 oktober 2004 en 1 januari 2006 een dienstverband bestond tussen Kraaijeveld en Specialsauce - dat Specialsauce niet als maker en dus auteursrechthebbende van de foto's die Kraaijeveld heeft gemaakt tussen 1 oktober 2004 en 1 januari 2006 kan worden aangemerkt op grond van artikel 7 Aw, nu voornoemde zeggenschap bij Specialsauce ontbreekt.
Aandeelhouder: 4.12. Vast staat dat Kraaijeveld de maker is van de foto's die in de periode dat hij tevens aandeelhouder van Specialsauce was zijn gemaakt en dat hij het auteursrecht op deze foto's niet heeft overgedragen aan Specialsauce. Er is geen (ander) aanknopingspunt in de wet te vinden op basis waarvan Specialsauce als de auteursrechthebbende kan worden aangemerkt van de foto's die Kraaijeveld in zijn hoedanigheid van aandeelhouder heeft gemaakt. De rechtbank is, met Kraaijeveld, van oordeel dat Specialsauce van de betreffende foto's gebruik heeft kunnen maken op basis van een stilzwijgende licentie van Kraaijeveld. Ter comparitie heeft Specialsauce C.S. de stelling van Kraaijeveld dat bij de overdracht van de aandelen geen auteursrechten zijn overgedragen niet gemotiveerd betwist. De rechtbank concludeert derhalve dat de auteursrechten op de foto's die Kraaijeveld in de periode dat hij aandeelhouder was van Specialsauce heeft gemaakt, bij hem berusten.
Privé-foto’s: 4.14. Ter comparitie zijn partijen het alsnog eens geworden dat de auteursrechten van de foto's die Kraaijeveld heeft gemaakt ten behoeve van studie, vakantie- en/of privéaangelegenheden in de periode dat hij een dienstverband had met Specialsauce, bij Kraaijeveld berusten.
Portofoliorecht: 4.18. Subsidiair heeft Kraaijeveld een beroep gedaan op zijn persoonlijkheidrecht, inhoudende dat hij om klanten te werven en te behouden zijn foto's mag tonen op zijn website, ook die foto's waarvan op grond van artikel 7 Aw de auteursrechten bij Specailsauce berusten. Kraaijeveld stelt dat een dergelijk portofoliorecht gebruikelijk is in de fotografie. Specialsauce C.S. betwist de persoonlijkheidsrechten van Kraaijeveld niet en erkent dat Kraaijeveld zijn in het verleden gemaakte werk aan een (beoogde) klant mag tonen. Het via zijn website edof www.flickr.com in grotere, onbeperkte kring tonen van de foto's waarvan het auteursrecht bij Specialsauce rust, gaat Specialsauce c.s. echter te ver.
4.19. De rechtbank overweegt dat Kraaijeveld niet voldoende nader heeft gemotiveerd waar het door hem zogenoemd portofoliorecht op gebaseerd is en is van oordeel dat het portofoliorecht niet kan worden aangemerkt als een persoonlijkheidsrecht in de zin van artikel 25 Aw. Het via zijn website enlof www.flickr.com in grotere, onbeperkte kring tonen van de foto's is naar het oordeel van de rechtbank een vorm van verveelvoudiging van de foto's. Kraaijeveld kan met een beroep op zijn persoonlijkheidsrecht niet een dergelijke auteursrechtelijke bevoegdheid uitoefenen ten aanzien van de foto's die Kraaijeveld in de periode vanaf 1 januari 2006 tot 1 april 2008 heeft gemaakt voor Specialsauce en haar klanten in het kader van zijn dienstverband, omdat de auteursrechten hiervan - op grond van Kraaijevelds eigen stellingen - bij Specialsauce berusten.
