Hof oordeelt: uitingen in 'Opgelicht!?' niet onrechtmatig

Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden 23 mei 2023, IEF 21446; ECLI:NL:GHARL:2023:4344 (Appellanten tegen AvroTros) Het Gerechtshof heeft uitspraak gedaan in een zaak omtrent bepaalde uitingen in het programma 'Opgelicht?!' van AvroTros. In de uitzending is aandacht besteed aan de appellanten van deze zaak. De centrale vraag was of de uitingen in de uitzending en de teksten bij de vooraankondiging daarvan onrechtmatig zijn.

Het programma Opgelicht?! besteedde aandacht aan de praktijken van het digitale advertentieplatform 'Makelaar in Grond'. Grondeigenaren kunnen via het platform hun percelen grond adverteren, waarop kopers kunnen reageren. Om gebruik te kunnen maken van deze diensten moesten de eigenaren een overeenkomst sluiten met de appellant. Door de groeiende ontevredenheid onder de adverteerders op het platform, werd een stichting opgericht om een rechtzaak tegen de appellanten te starten.

Naast het programma, publiceert AvroTros ook berichten over de aflevering op haar website. De appellant stelt dat de uitingen in de uitzending en website onrechtmatig zijn. De appellant beweert dat er in de introductie van de uitzending op een misleidende manier een verband is gelegd tussen de werkwijze van appellant en een frauduleuze grondhandel waar hij niet bij betrokken was.

Het Gerechtshof moet een afweging maken tussen het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de appellant en het recht op vrijheid van meningsuiting van AvroTros. Het hof oordeelt dat de uitzending onrechtmatig is omdat AvroTros op een misleidende manier een verband heeft gelegd tussen de frauduleuze grondhandel en de werkwijze van de appellanten. Het hof stelt dat het belang om niet op onterechte wijze blootgesteld te worden aan ernstige verdachtmakingen en beschuldigingen zwaarder weegt dan het belang van AvroTros om misstanden aan de kaak te stellen. Ten aanzien van de uitingen op de website oordeelt het hof dat deze niet onrechtmatig zijn. Het gebruik van het woord 'malafide' in de berichtgeving op haar website wordt voldoende onderbouwd door het getoonde feitenmateriaal.

Het hof oordeelt dat de uitzending onrechtmatig is, maar de uitingen op de website niet.

3.24. In de uiteindelijke afweging van alle feiten en omstandigheden is het hof van oordeel dat de uitzending onrechtmatig is, omdat AvroTros in de introductie van de uitzending op een misleidende manier een koppeling heeft gemaakt tussen frauduleuze grondhandel waarbij sprake was van strafbare feiten en de werkwijze van [appellanten] Omdat de introductie over een ander onderwerp gaat dan de rest van de uitzending doet zich hier niet de situatie voor dat de onjuistheid van de introductie in het licht van de verdere uitzending van ondergeschikt belang zou zijn of geen relevant gewicht in de schaal zou leggen, zoals AvroTros betoogt. Het belang van [appellanten] om niet op lichtvaardige wijze te worden blootgesteld aan ernstige verdachtmakingen en beschuldigingen die gebaseerd zijn op onjuiste dan wel onvolledige feiten, weegt zwaarder dan het belang van AvroTros om misstanden aan de kaak te kunnen stellen. Dit brengt mee dat het belang van [appellanten] bij de bescherming van zijn privacy en zijn goede eer en naam (artikel 8 EVRM) prevaleert boven het belang van AvroTros bij haar uitingsvrijheid (artikel 10 EVRM).

3.26. Het bestempelen van [appellant] als malafide grondhandelaar is niet onrechtmatig. Malafide betekent letterlijk onbetrouwbaar. Malafide heeft geen strafrechtelijke/criminele connotatie. Omdat de centrale feitelijke bewering van de uitzending ‘dat een aanzienlijk aantal deelnemers in het project van het advertentieplatform Makelaar in Grond ontevreden is en vraagtekens zet bij de werkwijze van [appellanten] ’ voldoende steun vindt in het (op dat moment) beschikbare feitenmateriaal, wordt het gebruik van het woord ‘malafide’ eveneens voldoende gedragen door het getoonde feitenmateriaal.

3.27. Ook het aanmerken van [appellanten] als grondhandelaar is niet onrechtmatig. [appellanten] hebben meer gedaan dan het alleen ter beschikking stellen van advertentieruimte. De naam van het platform is Makelaar in Grond. [appellanten] stellen bovendien zelf dat [appellant] eigenaren van grondpercelen heeft benaderd en gesprekken met hen heeft gevoerd over de verkoop van hun grond, dat hij bijeenkomsten heeft georganiseerd met potentiële kopers van grond, dat hij informatie heeft verstrekt over bijvoorbeeld (ver)koopprijzen, notarissen, en tijdstip van verkoop en dat [appellant] voorbeelden van een koopovereenkomst heeft verstrekt. [appellanten] profileren zichzelf daarmee als grondhandelaar. Dit wordt ook bevestigd door stukken die partijen hebben overgelegd, zoals een geluidsopname en de verklaring van een notaris.

3.28. Al met al is het hof van oordeel dat het belang van AvroTros hier zwaarder weegt dan het belang van [appellanten] De tekst op de website van AvroTros bij de verwijzing naar de uitzending is daarom niet onrechtmatig jegens [appellanten]