Kopje koffie
Rechtbank Amsterdam 9 januari 2008, LJN: BC 2660, Specialsauce B.V. tegen Proud Design B.V.
Wel gemeld, nog niet samengevat. Overeenkomstenrecht: geen overeenkomst, geen onrechtmatig afbreken van onderhandelingen. Auteursrecht aangenomen, er is “geen sprake van productfoto’s”: Aansprakelijkheid voor inbreuk op auteursrechten.
Proud Design heeft SpecialSauce gecontacteerd over het schieten van culinaire foto’s ten behoeve van een pitch uitgeschreven door Douwe Egberts. Er is vervolgens een serie proeffoto’s gemaakt door SpecialSauce en er zijn twee offertes door SpecialSauce aan Proud Design uitgebracht met verschillende prijzen, maar allebei met een periode van drie jaar rechtenvrij. Na berichtgeving van Proud Design aan SpecialSauce, heeft een andere fotograaf ten behoeve van het project foto’s gemaakt, en is een uitgesneden onderdeel van één van de door deze fotograaf gemaakte foto’s uiteindelijk gebruikt op een koffieapparaat van Douwe Egberts.
De Rechtbank oordeelt dat er geen overeenkomst tot stand is gekomen tussen Proud Design en SpecialSauce, omdat Proud Design nog niet had ingestemd met een rechtenvrije periode van drie jaar. “Het al dan niet rechtenvrij werken vormt immers een essentieel onderdeel van een overeenkomst waarbij foto’s gemaakt gaan worden die gebruikt zouden gaan worden in een wereldwijde reclamecampagne”. Er is evenmin een schadeplicht voor Proud Design op grond van het door Proud Design afbreken van de onderhandelingen met SpecialSauce.
De foto van SpecialSauce is auteursrechtelijk beschermd. “Zelfs indien ervan wordt uitgegaan dat elementen als de ondergrond, de gebruikte kleding en het aanreiken van het kopje door de art director van Proud Design zijn aangereikt – hetgeen SpecialSauce overigens betwist –, blijkt uit de door Proud Design overgelegde afbeeldingen nog dat er een groot scala aan verschillende foto’s gemaakt kan worden die alle een geheel andere sfeer weergeven. Dat geen sprake was van productfoto’s blijkt er ook wel uit dat de opdracht van Douwe Egberts was de koffie zo goed mogelijk “te communiceren”. Zoals SpecialSauce terecht aanvoert, is een belangrijk onderscheidend element van haar foto ook dat sprake is van alleen twee zichtbare armen met in allebei de handen een kopje koffie, waarbij het kopje koffie dat aan een ander wordt aangereikt als het ware uit de foto wordt getild waardoor het naar degene die de foto ziet toekomt. Dit element komt in geen van de andere door partijen overgelegde foto’s terug en is naar het oordeel van de rechtbank op zichzelf al dusdanig creatief dat het persoonlijk stempel van de maker daarmee aan de foto gegeven is. Hieraan doet niet af de onder 2.2. geciteerde e-mail of de omstandigheid dat [B] eventueel nog aanwezig was toen de foto gemaakt werd, zelfs indien deze beide omstandigheden zouden worden bewezen, nu gesteld noch gebleken is dat [B] degene was die de suggestie heeft gedaan deze specifieke foto op deze wijze te nemen.”
Er is voorts sprake van inbreuk. “Proud Design heeft voorts betwist dat de foto van [E] zou zijn ontleend aan de foto van SpecialSauce omdat er belangrijke verschillen zijn. De lichtinval, de hoek, de schaduw en helderheid is anders; op de foto van [E] is er geen sprake van spiegeling van het licht op het tafelblad en de foto van SpecialSauce is “uitgerekt”, terwijl de foto van [E] vlak oogt. Ook dit standpunt van Proud Design deelt de rechtbank niet. De rechtbank is van oordeel dat deze verschillen er niet aan af doen dat de totaalindruk van de twee foto’s dezelfde is. Er is sprake van alleen een arm gehuld in een rood/oranje mouw die over een zacht gekleurde houten tafel een kopje koffie aanreikt dat als het ware uit het beeld wordt getild. Nu de gelijkenis van de totaalindruk voorts voor een belangrijk deel wordt veroorzaakt door de overeenstemming in de auteursrechtelijk beschermde eigenschap van het “uit de foto tillen” van één van de twee kopjes, is de rechtbank van oordeel dat sprake is van ontlening.”
Het verweer van Proud Design op grond van artikel 8 Aw doet niet af aan de conclusie dat SpecialSauce beschikt over het auteursrecht op haar foto. “Dit artikel geeft immers geen regeling over overdracht van auteursrechten, maar slechts een bewijsvermoeden van waar het auteursrecht rust. Dit bewijsvermoeden speelt geen rol in de onderhavige casus waar niet in geschil is wie de maker is van de oorspronkelijke foto. Overigens heeft te gelden dat, zelfs indien het auteursrecht inmiddels bij Douwe Egberts zou rusten, dit onverlet laat dat Proud Design inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van SpecialSauce door het openbaar te maken door overdracht aan Douwe Egberts voor een reclamecampagne van de foto, waarvan de rechten niet bij haar maar bij SpecialSauce rustten.”
SpecialSauce wordt toegelaten haar schade te onderbouwen. “Omdat Proud Design onbetwist heeft gesteld dat zij rechtenvrij werkt en daadwerkelijk geleden schade slechts kan bestaan uit vergelijking van de vermogenspositie van SpecialSauce nu met die wanneer haar foto zou zijn gebruikt in het project van Proud Design, moet naar het oordeel van de rechtbank de prijs van SpecialSauce voor het rechtenvrij overdragen van haar foto aan Douwe Egberts tot uitgangspunt worden genomen.”
Lees het vonnis hier.
