Objectieve feiten mag men niet monopoliseren, tv-serie De Maatschap geen inbreuk op levensverhaal

Vzr. Rechtbank Amsterdam 6 januari 2017, IEF 16490 (Robert Moszkowicz tegen VPRO-Dutch Mountain Film) Auteursrecht. In april, mei [IEF 15979] en juni [IEF 16076] 2016 heeft eiser beslag geprobeerd te leggen, zonder resultaat [ook in hoger beroep heeft het geen stand gehouden, IEF 16261]. Eiser vordert overhandiging van beeld- geluidsopnames van tv-serie waarmee auteursrecht op het boek De Straatvechter is geschonden, verbod op openbaarmaking inbreukmakende delen en schadevergoeding. De lijst met punten van overeenstemming en het boek is één dag voor de zitting in het geding gebracht en zonder te vermelden waar de overeenstemming in het boek staan, hetgeen in strijd is met de substantiëringsplicht. Objectieve feiten mag men niet monopoliseren. De subjectieve trekken, zoals de compositie, verhaallijn en de manier waarop het verhaal wordt verteld, het taalgebruik en de volgorde van de gebeurtenissen vertonen wezenlijke verschillen met verhaallijnen, taalgebruik en werkwijze in de televisieserie. Ontlening van zes scènes in de tweede aflevering van de serie gaat grotendeels om feiten en ware voorvallen die niet door het auteursrecht worden beschermd. Het gevorderde wordt afgewezen.

3.2. [eiser] stelt hiertoe – samengevat weergegeven – dat het boek De Straatvechter, mijn verhaal een werk is in de zin van artikel 10 lid 1 sub 1 van de Auteurswet (Aw). [eiser] is auteursrechthebbende. In het boek beschrijft hij zijn levensverhaal aan de hand van een door hem gemaakte selectie van waargebeurde feiten, aangevuld – om het verhaal leesbaar te maken – met aan zijn creativiteit ontsproten fictieve elementen. Het boek is derhalve deels autobiografisch en deels fictie. De televisieserie De Maatschap is aan het boek van [eiser] ontleend. Weliswaar gaat de serie over de familie Meyer, maar uit eerdere uitlatingen van de producenten blijkt dat de televisieserie eigenlijk gaat over de [advocatenfamilie] . Dit blijkt ook uit tal van andere berichten in de pers. In De Maatschap is Theo Meyer [eiser] . Teneinde zijn stellingen dat sprake is van inbreuk op zijn auteursrecht te kunnen bewijzen, heeft [eiser] bewijsbeslag laten leggen en heeft hij de schrijvers van de serie, de producenten en de regisseur als getuigen gehoord in een voorlopig getuigenverhoor. Ook toen bleek dat De Maatschap is gebaseerd op de [advocatenfamilie] en dat de schrijvers en de regisseur het boek De Straatvechter, mijn verhaal als bron hebben gebruikt. In de dagvaarding is een aantal punten van overeenstemming tussen de televisieserie en het boek opgenomen. Daarnaast heeft [eiser] een lijst opgesteld met 43 ‘punten van overeenstemming’ die hij als productie 25 in het geding heeft gebracht. Deze lijst is opgesteld naar aanleiding van de getuigenverhoren en na het bekijken van alle afleveringen van de serie door de raadsman van [eiser] op
23 september 2016. In de lijst zijn onder meer de volgende punten opgenomen:
-de vader heeft als advocaat de zoon bijgestaan in een strafzaak van de zoon;
-de zoon verkoopt zijn laatste sieraden voor heroïne;
-de “bedscène” waarin de zoon voor de eerste keer heroïne gebruikt;
-de vader en de zoon staan tegenover elkaar in de rechtszaal waarin hij tegen zijn vader zegt: Ik zeg toch ook niet dat jij er naast mama drie vrouwen op nahoudt?;
-de vader vraagt de zoon zijn armen te tonen om te laten zien dat hij geen drugs gebruikt;
-de zoon treedt als advocaat op in de zogenoemde “Golden Ten” zaak.
Een aantal van die punten betreft fictieve elementen die [eiser] in zijn boek heeft opgenomen en die letterlijk in de serie zijn overgenomen. (...)

4.9. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is de totaalindruk van de beschermde trekken van het boek wezenlijk anders dan de totaalindruk van de televisieserie. De compositie, de verhaallijn in het boek, de manier waarop het verhaal wordt verteld, het taalgebruik en de gekozen volgorde van de gebeurtenissen vertonen wezenlijke verschillen met verhaallijnen, het taalgebruik en de werkwijze in de televisieserie.

Het boek kent één verhaallijn die het leven van [eiser] chronologisch, in de ik-vorm en op zakelijke wijze vertelt. Een rode draad in het boek wordt gevormd door de tegenslagen die [eiser] heeft gehad en hoe hij hier weer bovenop komt. De serie roept een heel ander beeld op. De serie kent meerdere verhaallijnen, onder meer geïnspireerd op het leven van [eiser] en zijn jongste broer, maar de nadruk in het verhaal ligt op de rol van de vaderfiguur en zijn relatie met zijn zoons en vrouw. De VPRO en DMF hebben onweersproken aangevoerd dat Theo ( [eiser] ) in de serie slechts 10,5% van de gesproken tijd aan het woord is.

De verhaallijnen in de serie worden met veel flashbacks en verspringingen in de tijd op dramatische wijze verteld. Hierbij wordt gebruik gemaakt van dialogen. Het thema van de serie is de opkomst en ondergang van een advocatenfamilie. Volgens de VPRO en DMF is de serie een ‘modern koningsdrama’. Duidelijk is in ieder geval dat het slecht met de betrokkenen afloopt. In het boek loopt het daarentegen goed met [eiser] af en wordt, naast de tegenslagen, veelvuldig verslag gedaan van de successen van [eiser] , met name op zakelijk gebied. Andere opvallende verschillen zijn de vrouwen en kinderen van [eiser] die in het boek een belangrijke rol spelen, terwijl zij in de serie amper voorkomen. In de serie vormen de ziekenhuisbezoeken van de broers aan hun vader nadat hij een beroerte heeft gehad een rode draad in het verhaal, terwijl dergelijke bezoeken in het boek nauwelijks aan de orde zijn. Ook bevat het boek, in tegenstelling tot de serie, een groot aantal algemene beschouwingen van [eiser] over de advocatuur in het algemeen en individuele advocaten in het bijzonder en wordt uitgebreid aandacht besteed aan de periode in het leven van [eiser] nadat hij als advocaat is geschrapt.

Legaltree De familie MOSZKOWICZ blijft onderwerp van juridische geschillen