Onbekendheid schending auteursrechten op foto is voor eigen rekening en risico

Rechtbank Midden-Nederland 3 april 2019, IEF 18409; ECLI:NL:RBMNE:2019:1500 (ANP tegen X) ANP beheert en exploiteert auteursrechten van fotografen. De door ANP geëxploiteerde beeldbank bevat een foto met daarop afgebeeld een kunstwerk. Dit kunstwerk is door medewerkers van gedaagde uitgevoerd. De op de foto afgebeelde persoon is een medewerker van gedaagde. Gedaagde heeft zonder licentie een uitsnede van de foto zonder de vermelding “© ANP” op haar website geplaatst. Alleen de medewerker, en niet de gedaagde, kan een beroep doen op schending van het portretrecht en privacy. Gedaagde stelt bovendien dat die medewerker er geen bezwaar tegen had dat de foto op de website werd geplaatst. Dat gedaagde niet wist dat zij zodoende auteursrechten schond, komt voor haar rekening en risico. Zij had onderzoek behoren te doen naar de herkomst van de foto en vervolgens toestemming moeten verkrijgen van de rechthebbende voor het gebruik van de foto. Dit heeft zij nagelaten.

4.1. Ter beoordeling ligt voor of [gedaagde] jegens ANP schadeplichtig is op grond van een aan haar toe te rekenen inbreuk op auteursrechten op de foto. De kantonrechter beantwoordt deze vraag bevestigend en zal dat hierna toelichten.

4.2. Tussen partijen is niet in geschil dat de foto auteursrechtelijk beschermd is en dat aan ANP het recht toekomt om de auteursrechten op de foto te beheren en te exploiteren, waaronder het recht om op te treden tegen auteursrechtinbreuken. Op grond van artikel 1 Auteurswet (Aw) heeft de auteursrechthebbende het uitsluitend recht om de foto openbaar te maken en te verveelvoudigen. Anderen mogen dit in beginsel alleen met voorafgaande toestemming van de rechthebbende, tenzij zij zich op een beperking van de Auteurswet kunnen beroepen. Dat laatste is in dit geval niet gesteld of gebleken. Verder komt aan de maker van de foto op grond van artikel 25 lid 1 sub a en c Aw in beginsel het recht toe op vermelding van zijn naam of een andere aanduiding als maker bij de foto en het recht om zich te verzetten tegen wijziging van de foto.

4.3. [gedaagde] heeft de foto zonder toestemming van ANP in gewijzigde vorm en zonder naamsvermelding op haar website openbaar gemaakt. Door zo te handelen heeft [gedaagde] inbreuk gemaakt op de hiervoor genoemde auteurs- en persoonlijkheidsrechten en daarmee onrechtmatig gehandeld. Dit maakt dat zij schadeplichtig is jegens ANP. Voor zover [gedaagde] een beroep doet op schending van het portretrecht en van de privacy van haar medewerker, die op de foto staat afgebeeld, gaat de kantonrechter daaraan voorbij. Dit omdat alleen die medewerker daarop een beroep kan doen. [gedaagde] stelt bovendien dat die medewerker er geen bezwaar tegen had dat [gedaagde] de foto op haar website plaatste. Dat [gedaagde] niet wist dat zij zodoende auteursrechten schond, komt voor haar rekening en risico. Zij had onderzoek behoren te doen naar de herkomst van de foto en vervolgens toestemming moeten verkrijgen van de rechthebbende voor het gebruik van de foto. Dit heeft zij nagelaten.

4.4. ANP heeft voldoende feiten en omstandigheden gesteld op grond waarvan kan worden aangenomen dat als gevolg van de geconstateerde inbreuk schade is geleden. De foto is opgenomen in een beeldbank en voor het gebruik daarvan moet gewoonlijk een licentievergoeding worden betaald. Er is dus sprake van commercieel gebruik van de foto. Nu de schade niet exact is vast te stellen, zal de kantonrechter deze begroten op een wijze die het meest in overeenstemming is met de aard van de geleden schade.

4.5. Uitgangspunt bij deze begroting is dat de auteursrechthebbende ten minste aanspraak kan maken op een schadevergoeding gelijk aan de licentievergoeding die verschuldigd zou zijn geweest, als er wel toestemming voor de verveelvoudiging was gevraagd. ANP stelt dat voor de tarieven aansluiting moet worden gezocht bij de tarievenlijst 2015 van de Stichting Foto Anoniem. [gedaagde] heeft dit niet weersproken, zodat de kantonrechter daarvan uitgaat. ANP is voor wat betreft het toepasselijke tarief uitgegaan van het gemiddelde van de tarieven die gelden voor het gebruik van een foto in de verschillende pixelmaten voor plaatsing van één week tot één maand op een Nederlandstalige website met een .nl domeinnaam. Zij heeft aan de hand daarvan becijferd dat [gedaagde] minimaal € 248,25 exclusief btw verschuldigd zou zijn geweest. Deze berekenwijze is door [gedaagde] niet weersproken. De kantonrechter stelt de door [gedaagde] te betalen vergoeding daarom op € 248,25.

4.6. De kantonrechter acht het in dit geval redelijk om naast het bedrag aan gederfde licentievergoeding een opslag van 25% te hanteren als vergoeding voor geleden schade vanwege het ontbreken van de naamsvermelding en het gebruik in bewerkte vorm. Deze opslag komt neer op een bedrag van € 62,06. De kantonrechter ziet geen aanleiding om schadevergoeding toe te kennen wegens de gestelde afbreuk aan het zelfbeschikkingsrecht oftewel het recht om zelf te bepalen waar, hoe en hoe lang de foto wordt gebruikt. Dit omdat aangenomen kan worden dat de waarde van de exclusiviteit van de foto is verdisconteerd in de licentievergoeding.