Overdracht IE-Rechten bij aanbesteding over informatieverwerking van radarsatelliet niet disproportioneel

Vzr. Rechtbank Den Haag 15 april 2019, IEF 18406; IT 2752; ECLI:NL:RBDHA:2019:3623 (SkyGeo tegen Staat der Nederlanden) Aanbesteding over het verwerken van informatie van radarsatellieten om beweging van de bodem en deformatie van infrastructuur statistisch te schatten. Voorwaarde van overdracht intellectuele eigendomsrechten op dataset niet disproportioneel. Ook andere bezwaren van gegadigde slagen niet. Rijkswaterstaat heeft een Europese openbare aanbestedingsprocedure georganiseerd met als onderwerp “InSAR based deformation service for the Dutch built environment. In het Beschrijvend Document staat de toepassing van de ARVODI-voorwaarden. SkyGeo betoogt dat de voorwaarde disproportioneel is omdat de aanbestedende dienst met die voorwaarde wenst te bewerkstelligen in de toekomst de mogelijkheid te hebben om de verkregen informatie vrij aan derden ter beschikking te stellen. SkyGeo miskent dat de IE-rechten vanaf het moment van het sluiten van een overeenkomst met de aanbestedende dienst uitsluitend bij de aanbestedende dienst berusten.

4.9. De voorzieningenrechter is van oordeel dat in de markt van overheidsdiensten die dienen voor de uitoefening van publieke taken de overdracht van intellectuele eigendomsrechten gebruikelijk en evenredig is voor het te bereiken doel. De Staat heeft immers onweersproken aangevoerd dat hij de ARVODI-voorwaarden op nagenoeg al zijn opdrachten hanteert. Weliswaar kan worden aangenomen dat – zoals SkyGeo betoogt – de voorwaarde niet gebruikelijk is in contracten tussen commerciële bedrijven onderling, maar dat op zichzelf maakt deze voorwaarde nog niet disproportioneel. De Staat moet in staat zijn om bij de uitoefening van zijn publieke taak verkregen informatie te delen met derden-belanghebbenden. Het betoog van SkyGeo dat in de aanbestedingsstukken is aangegeven dat de informatie alleen voor eigen gebruik is bedoeld, kan niet worden gevolgd. In het antwoord op vraag 7 van de Nota van Inlichtingen staat weliswaar vermeld dat de gegevens worden gekocht voor “their own processes”, maar dat wordt uitdrukkelijk genoemd als primair doel en hiermee wordt het delen van de informatie met derden niet uitgesloten. De voorwaarde past ook binnen het zogenoemde open data-beleid van de Staat, waarbij de Staat zijn gegevens zoveel mogelijk tegen een zo laag mogelijk tarief openbaar beschikbaar stelt.

4.10. Dat het openbaar maken van de informatie in strijd is met het doel van het Europese satellietprogramma kan niet zonder meer worden aangenomen. De achterliggende gedachte van dat programma is immers het stimuleren van innovatie. Niet kan worden uitgesloten dat, zoals de Staat betoogt, de openbaarmaking van de op basis van de open ruwe data bewerkte data juist verdere innovatie zal stimuleren, bijvoorbeeld als de dataset een signaleringsfunctie vervult voor verdergaande toepassingen van de InSAR-techniek.

4.11. SkyGeo betoogt dat zij zwaar wordt benadeeld door de overdracht van rechten op de dataset. Zij verbindt aan haar betoog echter niet de conclusie dat zij, of andere inschrijvers, mogelijk niet in aanmerking kom(t)(en) voor de opdracht doordat deze voorwaarde wordt gesteld. SkyGeo vreest door de gestelde voorwaarde (een belangrijk deel van haar) marktaandeel te verliezen, omdat andere klanten niet meer voor de gegevens zullen willen betalen als die, via de Staat, in de toekomst gratis of tegen een lage prijs op de markt zullen komen. Zoals de Staat terecht aanvoert, zien de bezwaren van SkyGeo dus niet zozeer op de lasten die op haar worden gelegd binnen het kader van de uitvoering van deze opdracht, maar uitsluitend op mogelijke nadelige neveneffecten van de opdracht. Dat is met het oog op de achtergrond van het proportionaliteitsbeginsel geen belang dat door dit beginsel wordt beschermd. Zoals hiervoor overwogen beoogt het proportionaliteitsbeginsel immers de concurrentie in een specifieke aanbesteding te bevorderen. Daarbij komt dat niet vaststaat dat SkyGeo inderdaad zo zwaar zal worden getroffen door het in de markt zetten van deze aanbesteding als zij doet voorkomen. Dat is immers gemotiveerd door de Staat weersproken. Weliswaar is aannemelijk dat SkyGeo op korte termijn vaste klanten verliest, maar mogelijk zal de vraag naar meer, specifieke en verdergaande toepassingen van de InSAR-techniek in de toekomst toenemen, juist ook door de bekendheid met die techniek via deze aanbesteding.

4.12. Voorts is van belang dat alleen de intellectuele rechten op de te leveren dataset zelf worden overgedragen en dat daarmee, zoals hiervoor ook overwogen, geen informatie wordt prijsgegeven over de manier waarop die dataset tot stand is gekomen. SkyGeo heeft aangevoerd dat iedere inschrijver de dataset op geheel eigen wijze tot stand brengt en keuzes maakt over bijvoorbeeld de wijze waarop de storende invloed van de atmosfeer op de metingen kan worden geminimaliseerd. De dataset is weliswaar het resultaat van een veelheid aan creatieve keuzes, maar ook SkyGeo heeft niet betoogd dat die keuzes inzichtelijk zijn met het uiteindelijke resultaat, de dataset.