Schepenontwerper wint rechtzaak tegen scheepswerf

Rb. Rotterdam 22 maart 2023, IEF 21360; ECLI:NL:RBROT:2023:2542 (Marimecs tegen Holland Shipyards) Marimecs is eiser in deze zaak en is een bedrijf dat schepen ontwerpt. Gedaagde is Holland Shipyards, een werf gespecialiseerd in de bouw en opknapping van schepen. De partijen zijn verwikkeld in een geschil over de intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot een ontwerpovereenkomst voor de bouw van veerboten.

Op 29 november 2019 kreeg Holland Shipyards een opdracht van een derde voor de bouw van een veerboot, met de optie om nog eens drie identieke schepen te bestellen. Marimecs beweert dat Holland Shipyards haar intellectuele eigendomsrechten heeft geschonden door het ontwerp van Marimecs te gebruiken voor de bouw van de zusterschepen. Marimecs vordert de betaling van een licentievergoeding op grond van een optiebeding uit de ontwerpovereenkomst die partijen hadden gesloten. Op basis van dit optiebeding heeft Holland Shipyards het recht om tot maximaal drie extra veerboten te bouwen op basis van hetzelfde ontwerp tegen betaling van een vergoeding. Holland Shipyards beweert slechts minimale aanpassingen te hebben doorgevoerd, waardoor er geen sprake is van het gebruik van het optiebeding.

De partijen verschillen over de uitleg van de optiebepaling in de ontwerpovereenkomst. De rechtbank heeft geoordeeld dat de Ontwerpovereenkomst uitdrukkelijk bepaalt dat de intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot het ontwerp van de veerboten bij Marimecs blijven. De algemene voorwaarden bepalen ook dat het auteurs- en/of modelrecht van de veerboten bij Marimecs blijft. De vraag of Holland Shipyards van de optiebepaling gebruik heeft gemaakt, moet volgens de rechtbank worden beoordeeld aan de hand van de vraag of de zusterschepen dezelfde totaalindruk hebben als het ontwerp van Marimecs. De rechtbank oordeelt dat Holland Shipyards het ontwerp van Marimecs heeft gebruikt voor de bouw van zusterschepen, ondanks enkele technische aanpassingen. De totaalindruk van de zusterschepen is nog steeds hetzelfde als het oorspronkelijke ontwerp. De rechtbank wijst de vordering van Marimecs toe.

5.15. Voor de uitleg van deze bepaling neemt de rechtbank in overweging dat de Ontwerpovereenkomst uitdrukkelijk bepaalt dat de intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot “the Design and Engineering package” het eigendom blijven van Marimecs en dat artikelen 10.2., 10.3. en 10.6. van de algemene voorwaarden nader vastleggen dat het auteurs- en /of modelrecht met betrekking tot het ontwerp bij Marimecs liggen. Tegen die achtergrond geeft Marimecs aan Holland Shipyards c.q. HSG de optie om bij de bouw van opvolgende veerboten (tot maximaal drie stuks) gebruik te maken van haar ontwerp tegen een relatief – voor het eerste ontwerp was immers al € 357.000,00 betaald – lage prijs. Het gaat hier om een licentievergoeding. In dit licht bezien, en nu het auteurs- en modellenrecht ziet op vormgeving, moet de zinsnede “based on the same design- and engineering package” naar het oordeel van de rechtbank vooral worden begrepen vanuit vormgevingsoogpunt. De uitleg van Marimecs sluit hierbij aan. Doorslaggevend voor de vraag of Holland Shipyards van het optierecht gebruik heeft gemaakt, is of er wat uiterlijke vormgeving betreft sprake is van een zelfde totaalindruk.

5.18. De rechtbank is van oordeel dat de totaalindruk van de uiterlijke verschijningsvorm van de zusterschepen Friedrichsort en Wik overeenstemt met die van de Gaarden (vergelijk de foto’s in productie 12 van Marimecs en productie 8 van Holland Shipyards). Gewezen wordt op de voor het uiterlijk bepalende elementen, waaronder met name de specifieke boogvorm van de zijkant die aan de voorkant naar beneden afloopt (wat doet denken aan een envelopvorm), met uitsnedes voor de ramen, terwijl in die uitsnedes de boog aan de achterzijde als band wordt voortgezet. Ook de plaatsing van de kleuren en de vormgeving van de opbouw, het bovendek en de schoorsteen zijn hetzelfde. Holland Shipyards heeft weliswaar aangevoerd dat het ontwerp van de boog en de schoorsteen van haar afkomstig is, maar Marimecs heeft dat betwist. Wat daar ook van zij, nu contractueel is overeengekomen dat alle intellectuele eigendomsrechten van het ontwerp bij Marimecs blijven, is de gestelde eigen inbreng van Holland Shipyards in die zin niet relevant en kan het antwoord op die vraag in het midden blijven. Dat er sprake is van een grote uiterlijke overeenstemming is door Holland Shipyards overigens ook niet, althans onvoldoende, bestreden. Zij erkent dat voor de lay-out van de buitenkant van de zusterschepen is aangesloten bij de lay-out van de Gaarden. Dit was, aldus Holland Shipyards, op uitdrukkelijk verzoek van SFK, die daarmee de eenduidigheid in haar vloot wilde behouden.