Twitter-wet niet nodig

Een bijdrage van Anke Verhoeven, SOLV.

"Domeinnaamkaping", Twitter-kaping. Advocate Bénédicte Ficq vindt dat het twitteren onder andermans naam strafbaar moet worden (NRC Handelsblad, 9 januari 2012). De juriste is zelf slachtoffer geworden van identiteitsfraude op Twitter. Een onverlaat heeft gedurende enige maanden berichten van maximaal 140 tekens de wereld in gestuurd, zogenaamd als Ficq. “Brute PVV stemmers die inbrekers molesteren dienen hard te worden aangepakt,” schreef de bedrieger bijvoorbeeld op 16 november.
 
Zij stelt daarom voor om een nieuwe wet in te voeren die identiteitsdiefstal in de digitale wereld strafbaar stelt. In de uitzending van De Wereld Draait Door van gisteren presenteerde ze zelfs al een door haar geformuleerd wetsvoorstel. Volgens Ficq zou er op dit moment namelijk niets tegen dergelijke fraude te doen zijn. Dat is alleen niet juist.

Domeinnaamkaping
Diefstal van andermans namen is zo oud als het internet. In het pre-Twittertijdperk ging het meestal om domeinnamen die onterecht werden geclaimd. Een beetje bewindspersoon of bekende Nederlander is wel eens slachtoffer geweest van domeinnaamkaping. Balkenende protesteerde met succes bij de rechter tegen de registratie van de domeinnamen Janpeterbalkenende.nl en Jan-peterbalkenende.nl en onlangs wist minister-president Mark Rutte via de rechter de domeinnaam Ministerpresidentrutte.nl op te eisen.
 
Er zijn verschillende redenen waarom de rechter in dergelijke gevallen zal oordelen dat de domeinnamen overgedragen moeten worden. Allereerst het blokkeringseffect. Wanneer je een domeinnaam registreert met de naam van een bekende Nederlander, wordt die persoon de mogelijkheid ontnomen om deze domeinnaam voor zichzelf te gebruiken. Door de domeinnaam ministerpresidentrutte.nl te registreren wordt bovendien de informatievoorziening aan het publiek aangaande de minister-president geblokkeerd.

Daarnaast speelt verwarring een belangrijke rol. Bezoekers van de website ministerpresidentrutte.nl zullen immers verwachten informatie aan te treffen over de minister-president.
 
Ook de inhoud van de website die aan de domeinnaam gekoppeld is, kan een rol spelen. In het geval van ministerpresidentrutte.nl werden de bezoekers doorgeleid naar klokkenluideronline.nl. Op die website werden ernstige verdachtmakingen gepubliceerd, zodat het risico ontstond dat de minister-president geassocieerd zou worden met die verdachtmakingen. De rechtbank achtte een dergelijke wijze van domeinnaam gebruik in strijd met de in het maatschappelijk verkeer in acht te nemen zorgvuldigheid. 
 
Dezelfde argumentatie kan toegepast worden op het openen van een Twitter-account onder andermans naam. In veel gevallen zal dit dan ook onrechtmatig zijn.
 
Wbp
Overigens zal het registreren en gebruiken van een domeinnaam of Twitter-account met iemand anders’ naam in veel gevallen ook een onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens zijn. Voor een verwerking van persoonsgegevens is op grond van de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) namelijk steeds een in de wet genoemde grondslag nodig. De drie belangrijkste wettelijke grondslagen zijn toestemming van de betrokkene, de uitvoering van een overeenkomst of een gerechtvaardigd belang. Geen van deze grondslagen kan in dit geval opgaan, zodat de registratie en het gebruik van de naam van een ander voor een Twitter-account ook op grond van de Wbp onrechtmatig zal zijn.
 
Handhaving
Een van de problemen die Ficq signaleert in het NRC is dat er geen mogelijkheid is om identiteitsfraude aan te pakken. Naast de gang naar de rechter op basis van voornoemde gronden, is er echter in de meeste gevallen ook een veel simpelere en snellere methode voor handen. Praktisch alle social media, zo ook Twitter, kennen een mogelijkheid om onrechtmatig gebruik van het medium te melden. Dat kan vaak eenvoudig door het sturen van een e-mail, het invullen van een web-formulier of het aanklikken van een meldingsknop. Vaak wordt de betreffende account of uiting door het medium uit voorzorg snel geblokkeerd.
 
Daarnaast is het mogelijk om de gegevens van de fraudeur op te vragen bij Twitter. In tegenstelling tot wat Ficq in het NRC stelt, zijn providers onder omstandigheden namelijk wel degelijk verplicht om de gegevens van de fraudeur te verstrekken. Dat is door de Hoge Raad bepaald in het standaard-arrest Lycos/Pessers.
 
Conclusie
Femke Halsema werd gisteren eveneens geconfronteerd met een valse Twitter-account onder haar naam. De l in haar achternaam was, vrijwel onzichtbaar, vervangen door een hoofdletter i. Als ervaren twitteraar reageerde ze echter een stuk nuchterder:

“Hoho, geen kamervragen of wetsvoorstellen ovv mijn twitterprobleempjes. Mopperen en zelfregulering gaat prima #dwdd”

Een nieuwe wet die het twitteren onder andermans naam strafbaar maakt is dus helemaal niet nodig. Hopelijk blijven de Twittercops ons na de animalcops ook bespaard.