Verborgen camerabeelden toegestaan, noemen bioscoopfilm verboden
Vzr. Rechtbank Amsterdam 20 maart 2015, IEF 14845; ECLI:NL:RBAMS:2015:2091 (X tegen SBS en Noordkaap)
Uitspraak ingezonden door Josine van den Berg, Klos Morel Vos & Reeskamp. Mediarecht. Onrechtmatige publicatie. Verborgen camera. 10 EVRM en 6:162 BW. Rechtspraak.nl: Item in Undercover in Nederland (SBS) over twee filmmakers mag worden uitgezonden. De naam van een inmiddels afgeronde film van hun hand mag daarin echter niet worden genoemd. Vordering tot verbod van uitzending van de beelden gemaakt met een verborgen camera afgewezen. Voldoende aannemelijk dat een verborgen camera moest worden ingezet om opheldering te verkrijgen over misstanden. Uitzending niet onrechtmatig; aan de belangen van de filmmakers is voldoende tegemoet gekomen door het onherkenbaar maken van hun gezichten en het niet noemen van namen.
4.8. Dat X c.s. jonge onervaren actrices zaken voorspiegelen die niet reëel zijn en daarmee deze meisjes mogelijk verleiden om aan X c.s. substantiële bedragen te betalen, kan worden gekwalificeerd als een misstand die publiciteit behoeft. De vraag of Y wel of niet een joint heeft gerookt op de set en om die reden is weggestuurd alsook de vraag of Z zich aanvankelijk had aangemeld voor de functie als regieassistente dan wel als actrice - waarover partijen ieder een andere opvatting hebben, waarvan de juistheid niet kan worden vastgesteld zonder nader onderzoek naar de feiten waarvoor het kort geding zich niet leent - zijn in dit verband van ondergeschikt belang en behoeven daarom thans geen verdere bespreking.
4.6. Niettegenstaande het onder 4.5. weergegeven verweer, kan hetgeen Stegeman c.s. aan de kaak willen stellen worden aangemerkt als een misstand, die de samenleving raakt. Van belang is dat Stegeman c.s. is benaderd door diverse tipgeefsters waarbij Stegeman c.s. onweersproken heeft gesteld dat dit er naast Y en Z nog drie zijn geweest) die zich door de filmmakers om de tuin geleid voelden. Hetgeen de tipgeefsters naar voren hebben gebracht bevat voldoende concrete aanwijzingen dat X c.s. zich tegenover jonge meisjes met ambities op het acteervlak voordoen als zeer succesvolle filmmakers en dat zij deze meisjes werven voor films die naar hun zeggen in alle Pathé theaters worden vertoond, alsook dat zij (enkele van) deze meisjes laten betalen om een rol in hun films te krijgen. De heimelijk opnamen vormen daarvan naderhand een indringende illustratie. Daarin zeggen X c.s. onder meer dat zij in India al een aantal actrices schatrijk hebben gemaakt, wordt de term Bollywood genoemd en wordt zonder enig voorbehoud gezegd dat de film(s) op korte termijn, in 2013 en 2014, in alle Pathé bioscopen te zien zal (zullen) zijn. X c.s. hebben echter niet weersproken dat hun films tot op heden in geen enkele bioscoop zijn vertoond en voorshands evenmin aannemelijk gemaakt dat deze aan (distributeurs ten behoeve van) Pathé bioscopen zelfs maar zijn aangeboden. Dit werkt een heel ander licht op hun werkwijze dan zij zelf (aanvankelijk) hebben verklaard en ondersteunt de verklaringen van de tipgeefsters. Verder komt in de beelden uitgebreid ter sprake dat een filmrol kan worden 'gekocht' (€1000,- voor iedere minuut dat de betrokken persoon in beeld in) en dat dit in de filmwereld ook heel gebruikelijk is, waarbij als voorbeeld Doutzen Kroes in de film Nova Zembla wordt genoemd (hetgeen overigens, naar Stegeman c.s. onweersproken heeft gesteld, volgens het management van Doutzen Kroes volledige uit de lucht is gegrepen). Ook in de opgenomen telefoongesprekken spreken X c.s. over het tegen betaling kunnen verkrijgen van een filmrol.
4.9. Uit het onder 4.6 en 4.7 overwogene vloeit tevens voort dat de in de uitzending gebezigde uitlatingen voldoende steun vinden in het beschikbare feiten materiaal.
4.10. X c.s. hebben verder gesteld dat Stegeman c.s. onrechtmatig hebben gehandeld door een verborgen camera te hanteren, terwijl er geen redelijke verdenking bestond dat X. c.s. zich schuldig maakten aan bedrog. Anders dan mogelijk in een strafrechtelijke context het geval is, is dit voor de beoordeling van een aanspraak uit onrechtmatige daad een te strenge maatstaf. Wel dient tot uitgangspunt dat bij het hanteren van een verborgen camera terughoudendheid past, aangezien het heimelijk maken van opnamen een ernstige) inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van de gefilmde perso(o)n(en) vormt. Dit betekent dat gebruik maken van een verborgen camera in beginsel slechts gerechtvaardigd kan zijn, indien daarmee een ernstige misstand kan worden aangetoond, die zonder hantering van deze methode niet blootgelegd had kunnen worden.
4.11 Op grond van de binnengekomen tips, weergegeven in 4.6. mochten Stegeman c.s. naar het oordeel van de voorzieningenrechter menen dat mogelijk sprake was van ernstige misstanden waarbij andere middelen dan het inzetten van de verborgen camera voor het verkrijgen van ophelderingen daarover niet voorhanden waren. Naderhand is dat bevestigd doordat X.c.s. uitlatingen die zijn volgens de tipgeefster hebben gedaan (zoals met betrekking tot de vertoning van de films in alle Pathé bioscopen) tegenover Stegeman en ook in de correspondentie aanvankelijk hebben ontkend (zie bij 2.14), terwijl uit de beelden blijkt dat die ontkenning niet juist is. In de gegeven omstandigheden is de inzet van de verborgen camera daarom niet onrechtmatig, ook niet nu vooralsnog geen harde bewijzen voorhanden zijn dat daadwerkelijk betalingen aan X c.s. zijn verricht voor het spelen in films die vervolgens niet (althans niet in reguliere bioscopen) worden vertoond.
4.13. De nadelige gevolgen voor X c.s. zijn dan ook te overzien. Wel worden in de uitzending de namen genoemd van de door X c.s. te produceren (of reeds geproduceerde) films. Weliswaar zijn ook deze films nog nergens te zien, maar ten aanzien van de film XXX hebben X c.s. vooralsnog voldoende aannemelijk gemaakt dat deze met de nodige investeringen van hun kant daadwerkelijk tot stand is gekomen. Niet valt uit te sluiten dat deze film op termijn alsnog zal worden aangeboden aan distributeurs ten behoeve van vertoning in bioscopen in Nederland en elders. Aan X c.s. zal in dit opzicht het voordeel van de twijfel worden gegund. Aannemelijk is dat in dat geval het noemen van de naam XXX in de in de door Stegeman c.s. in beeld gebrachte context, waarbij op zijn minst (ook) de suggestie wordt gewekt dat dit geen reële filmproductie is, een succesvolle exploitatie van deze film voorgoed onmogelijk maakt. Voor zover de suggestie onjuist is, wat op dit moment dus niet valt uit te sluiten, moet het noemen van de naam van de film om die reden onrechtmatig worden geacht.
Op andere blogs:
Mediareport.
X produceert films en belooft aan acteurs een Bollywood-carrière in een film. Undercover in Nederland neemt heimelijk gesprekken op en confronteert X. Omdat zij in de uitzending worden afgeschilderd als malafide filmmakers die zich schuldig maken aan oplichting en bedrog en de film al klaar voor distributie, vorderen zij verbod op noemen van de naam van de film.
Stegeman c.s. is benaderd door diverse tipgeefsters die door filmmakers om de tuin geleid voelden [r.o. 4.6 en 4.7]; er zijn verborgen camerabeelden gemaakt. Naderhand is dat bevestigd doordat X.c.s. uitlatingen die zijn volgens de tipgeefster hebben gedaan (zoals met betrekking tot de vertoning van de films in alle Pathé bioscopen) tegenover Stegeman en ook in de correspondentie aanvankelijk hebben ontkend (zie bij 2.14), terwijl uit de beelden blijkt dat die ontkenning niet juist is. In de gegeven omstandigheden is de inzet van de verborgen camera daarom niet onrechtmatig.
Aan X c.s. wordt het voordeel van de twijfel worden gegund. Met het noemen van de naam zal op zijn minst (ook) de suggestie wordt gewekt dat dit geen reële filmproductie is, en wordt succesvolle exploitatie van deze film voorgoed onmogelijk gemaakt. Geen enkele bioscoop zou de film nog willen afnemen. De voorzieningenrechter verbiedt slechts om in de voorgenomen tv-uitzending die gaat over de bedrijven en filmactiviteit van X de naam van de film te noemen.
