Verschillende totaalindruk door andere poten onder stoel

Hof Amsterdam 15 mei 2018, IEF 17712; ECLI:NL:GHAMS:2018:1617 (Diwar tegen 4Udesigned) Geen auteursrechtinbreuk. Geen slaafse nabootsing. Diwar c.s. maakt de Jim stoel en 4Udesigned maakt de Carlito Wood stoel. De rechtbank oordeelde dat er geen sprake was van auteursrechtinbreuk en geen slaafse nabootsing (IEF 16397). Het hof bekrachtigt het vonnis waarvan beroep. De totaalindrukken van beide stoelen verschillen dusdanig dat van auteursrechtinbreuk niet kan worden gesproken. Het verschil in de totaalindruk wordt in belangrijke mate veroorzaakt door het verschil in poten. De houten poten van de Carlito Wood passen in de Scandinavische stijl, terwijl de glimmende metalen poten van de Jim stoel aansluiten bij de Italiaanse stijl van de jaren '50. Bij deze vergelijking laat het hof, anders dan de rechtbank, het verschil in bevestiging van de poten aan de kuip (voor zover deze niet zichtbaar is als de stoelen zich in staande positie bevinden) buiten beschouwing. De stoelen moeten immers worden beoordeeld in reguliere stand, bij normaal gebruik: staande op poten. Voor slaafse nabootsing is vereist dat de Jim stoel een zeker onderscheidend vermogen en een eigen plaats op de markt heeft. Dat de Jim stoel op grond van haar vormgeving/uiterlijk (in voldoende mate) aan deze criteria voldoet, hebben Diwar c.s. onvoldoende feitelijk toegelicht.

3.8 Het hof stelt voorop dat Diwar c.s. geen grief hebben gericht tegen het oordeel van de rechtbank in rov. 4.18 dat de Jim stoel moet worden aangemerkt als een in "zekere mate auteursrechtelijk te beschermen ontwerp". Dit betekent dat er (ook) in hoger beroep van moet worden uitgegaan dat de Jim stoel een relatief beperkte beschermingsomvang heeft.

3.9 Voor de vraag of 4Udesigned met de verkoop van de Carlito Wood stoel inbreuk maakt op het auteursrecht van Diwar op de Jim stoel dienen de totaalindrukken van de beide stoelen - de rode versie van de Jim stoel is links en de (witte) Carlito Wood is rechts afgebeeld - met elkaar te worden vergeleken. Bij deze vergelijking laat het hof, anders dan de rechtbank, buiten beschouwing het verschil in bevestiging van de poten aan de (onderzijde van de) kuip voor zover deze niet zichtbaar is als de stoelen zich in staande positie bevinden. Zoals Diwar c.s. terecht aanvoeren, moeten de stoelen als werken van toegepaste kunst immers worden beoordeeld in reguliere stand, bij normaal gebruik: staande op poten.

3.10 Evenals de rechtbank komt het hof tot de conclusie dat de totaalindrukken van de beide stoelen - zowel bezien van de voorzijde (afbeelding 1A en 1B), van bovenaf (afbeelding 2A en 2B), van de zijkant (afbeelding 3A en 3B) als van de achterzijde (afbeelding 4A en 4B) - dusdanig verschillen dat van auteursrechtinbreuk niet kan worden gesproken. Het verschil in totaalindruk wordt in belangrijke mate veroorzaakt door het verschil in poten. De houten poten van de Carlito Wood geven deze stoel een sober, robuust uiterlijk, passend in de Scandinavische stijl, terwijl de glimmende metalen poten van de Jim, waarvan de bevestigingen aan de bovenzijde van het zitgedeelte zichtbaar zijn (afbeelding 2A), aansluiten bij de Italiaanse stijl van de jaren '50. Zoals Diwar c.s. zelf aanvoeren, zijn de rugleuningen (nagenoeg) gelijk maar lijkt de Carlito Wood optisch breder omdat deze stoel iets kortere poten heeft. Aldus onderkennen in feite ook Diwar c.s.dat door (het verschil in) de keuze van de poten het totaalbeeld van de stoelen verschilt. Dat de afmetingen van de armleuningen en de zitgedeeltes (nagenoeg) gelijk zijn, leidt niet tot een ander oordeel. De grieven hebben geen succes.

3.12 Het hof stelt (evenals de rechtbank) voorop dat ten aanzien van een product dat niet (langer) wordt beschermd door een absoluut recht van intellectuele eigendom, geldt dat nabootsing van dit product in beginsel vrijstaat, zij het dat dit beginsel uitzondering lijdt wanneer door de nabootsing verwarring bij het publiek valt te duchten en de nabootsende concurrent tekortschiet in zijn verplichting om bij dat nabootsen alles te doen wat redelijkerwijs - zonder afbreuk te doen aan de deugdelijkheid of bruikbaarheid van zijn product - mogelijk en nodig is om te voorkomen dat door gelijkheid van beide producten gevaar voor verwarring ontstaat. Om aanspraak te kunnen maken op bescherming tegen een dergelijke nabootsing is echter vereist dat het product (in casu de Jim stoel) een zeker onderscheidend vermogen en een eigen plaats op de markt heeft. Dat de Jim stoel op grond van haar vormgeving/uiterlijk (in voldoende mate) aan deze criteria voldoet, hebben Diwar c.s. - tegen de achtergrond van de gemotiveerde en met producties gestaafde betwisting van geïntimeerden (waaronder de bij pleidooi overgelegdc productie 17 met afbeeldingen van vóór 2002 vervaardigde stoelen, in het bijzonder de Pretzel chair uit de jaren '50) - onvoldoende feitelijk toegelicht. Dat geldt eveneens voor hun stelling dat de kuip van de Jim stoel ten tijde van de aankoop van de Carlito Wood ook los van de poten werd geleverd. De grief slaagt niet.