Vormgevingsuitstraling
Rechtbank Utrecht, 9 november 2007, KG ZA 07-908, ACS Systems B.V. tegen Terwa B.V. c.s. (met dank aan Lars Bakers, Leidsegracht 3 Advocaten)
Geen auteursrecht of slaafse nabootsing op afneembaar trekhaaksysteem. De vormgeving en de afmetingen van een afneembaar trekhaaksysteem worden in belangrijke mate door de wensen van de trekhaakfabrikanten bepaald. Een eerdere email aan afnemers moet gerectificeerd worden. Proceskosten in reconventie zijn nihil, omdat deze verband houdt met de conventie.
Eiser ACS en gedaagde Terwa zijn producenten van afneembare trekhaaksystemen (halffabricaten die al dan niet in opdracht van een trekhaakfabrikant wordt geproduceerd. Het systeem wordt vervolgens door de trekhaakfabrikant ingebouwd in de complete trekhaak). ACS stelt primair dat Terwa (waar een aantal ex-werknemers van ACS werkzaam zijn) inbreuk maakt op haar auteursrecht met betrekking tot het ACS-systeem. De voorzieningenrecht oordeelt echter, uitgebreid gemotiveerd, dat de vormgeving van het systeem vrijwel uitsluitend technisch bepaald is.
“4.8. Naar het voorlopig oordeel van de voorzieningenrechter vloeit deze vormgeving vrijwel uitsluitend voort uit de wens of noodzaak zekere technische en functionele effecten te bewerkstelligen. Daar dienen tevens onder te worden begrepen wettelijke (vei1igheids)vereisten en zaken als gebruiksvriendelijkheid bij het aan- en afkoppelen van het afneembare trekhaaksystemen. Dit wordt als volgt nader gemotiveerd.
4.8.1. De totaalindruk van het afneembare trekhaaksysteem van ACS wordt naar voorlopig oordeel in ovenvegende mate bepaald door de technisch bepaalde uiterlijke kenmerken, namelijk een kogelstang waaraan de aanhanger wordt bevestigd, die een naar boven toe gebogen ronde vorm heeft met aan de bovenzijde een kogelvormig gedeelte, een opnamehuis waaraan aan de ene kant de kogelstang gekoppeld moet worden en aan de andere kant het trekhaakframe van de trekhaakfabrikant, en een bedieningsknop voor het vast- en loskoppelen van het systeem. Het verticale systeem heeft dan ook nog een rechthoekig blok. Dat is bij alle afneembare trekhaaksystemen op min of meer overeenkomstige wijze liet geval en in die zin verschilt de totaalindruk daarvan niet of nauwelijks. Het is voldoende aannemelijk dat de vormgevingsaspecten daarbij - indien deze al als auteursrechtelijke relevante vormgevingsaspecten zijn aan te merken - uitermate ondergeschikt zijn aan de technische functie die deze elementen moeten vervullen.
4.8.2. Ook indien de vormgeving van de elementen waar volgens ACS auteursrecht op rust op detailniveau worden bezien, geldt dat het voldoende aannemelijk is dat deze in overwegende mate het resultaat is van technische en functionele vereisten. Dit wordt als volgt nader gemotiveerd. [volgt uitgebreide beschrijving van blok, lasverbinding, kogelstang, bedieningsknop en opnamehuis].
4.8.3. Gelet op de omstandigheid dat het voldoende aannemelijk is dat de vormgeving en de afmetingen van een afneembaar trekhaaksysteem in belangrijke mate door de wensen van de trekhaakfabrikanten worden bepaald, is het alleszins denkbaar dat een derde, onafhankelijk van ACS, bij het maken van een afneembaar trekhaaksysteem tot nagenoeg hetzelfde resultaat als het GCS-systeem komt. Ook deze omstandigheid levert een aanwijzing op dat de vomgeving van de elementen van het ACS-systeem niet auteursrechtelijk is beschermd omdat het geen eigen oorspronkelijk karakter heeft. De stelling van ACS dat de andere op de markt verkrijgbare afneembare trekhaaksystemen ieder "een eigen uitstraling" of "eigen identiteit" hebben in de zin van vormgevingsuitstraling wordt als onvoldoende aannemelijk verworpen.
4.9. Het voorgaande leidt ertoe dat het onvoldoende aannemelijk is dat op het afneembare trekhaaksysteem van ACS een auteursrecht rust.”
Ook van slaafse nabootsing is i.c. geen sprake volgens de voorzieningenrechter. Verwarring is niet te duchten, nu het ACS systeem zich onvoldoende onderscheid van de rest van de markt.
“4.15. In het voorgaande ligt besloten en tevens blijkt uit de ter zitting getoonde verschillende afneembare trekhaaksystemen dat niet kon worden geconcludeerd dat het horizontale en verticale ACS-systeem zich uiterlijk van de andere in de handel zijnde afneembare trekhaaksystemen aanmerkelijk onderscheidt. De vormgeving van het afneembare trekhaaksysteem is immers in zeer overwegende mate technisch en functioneel bepaald. Dat het ACS-syteem onderscheidend vermogen heeft is dan ook onvoldoende aannemelijk. De vordering zoals weergegeven in 3.1 onder e zal dan ook reeds om die reden worden afgewezen.
4.16. Ten overvloede wordt nog overwogen dat (…) onvoldoende aannemelijk is dat ACS als eerste een afneembaar trekhaaksysteem heeft ontworpen en geopenbaard dat alle karakteristieken bevat waarvan ACS stelt dat die door Terwa c.s. slaafs zijn nagebootst.”
De vordering van ACS worden afgewezen en ACS moet een eerder emailbericht aan afnemers rectificeren. ACS heeft volgens de voorzieningenrechter met deze beweringen Terwa in diskrediet gebracht bij de trekhaakfabrikanten door te stellen dat de trekhaaksystemen van Terwa inbreuk zouden maken en dat Terwa bij de vervaardiging van haar trekhaaksystemen op onrechtmatige wijze gebruik zou hebben gemaakt en maakt van de ervaring en know how van voormalige werknemers van ACS.
De proceskosten kosten in reconventie worden begroot op nihil. De reconventie houdt verband met de conventie en in conventie is ACS al in de werkelijke kosten veroordeeld. Deze kosten (€14.731,00)worden geacht ook betrekking te hebben op de reconventionele vorderingen van Terwa.
