Waarom verklaart de wetgever de filmmaker dood?

Gerben Kor, Portal Audiovisuele Makers: Vermoeden van overlijden filmmaker? Korte beschouwing over artikel 45d in het nieuwe wetsvoorstel ‘auteurscontractenrecht’.

Het is bekend: er staat voor ons allen een internetconsultatie open voor het nieuwe wetsvoorstel ‘auteurscontractenrecht’. Er is al van alles over gezegd en het zal ook allemaal wel niet zo’n vaart lopen met die nieuwlichterij, maar mij moet toch iets van het hart. Waarom verklaart de wetgever de filmmaker dood?

Leest u mee. In artikel 2 lid 1 van het wetsontwerp staat geschreven:

1. Het auteursrecht gaat over bij erfopvolging en is, behoudens in de bij wet bepaalde gevallen, eerst na het overlijden van de maker vatbaar voor gehele of gedeeltelijke overdracht. (…)

Helder, lijkt mij (over ‘goed of slecht’ laat ik mij hier niet uit). Maar dan lezen wij verder in het wetsontwerp en dan zien wij artikel 45d:

1. Tenzij de makers en de producent schriftelijk anders zijn overeengekomen, worden de makers geacht aan de producent het recht overgedragen te hebben om vanaf het in artikel 45c bedoelde tijdstip het filmwerk te verhuren en anderszins openbaar te maken, dit te verveelvoudigen in de zin van artikel 14, er ondertitels bij aan te brengen en de teksten ervan na te synchroniseren.

Hoe kan dit? Hadden wij net niet in artikel 2 lid 1 gelezen dat gehele of gedeeltelijke overdracht van auteursrecht niet mogelijk is bij leven en welzijn van de maker? Bedoelt de wetgever hier misschien eigenlijk licentie in plaats van overdracht? Nou nee, we lezen verder, in 45d lid 3:

3. De producent is, zowel bij overdracht op grond van het eerste lid als in het geval een licentie is
verleend, aan de makers of hun rechtverkrijgenden een billijke vergoeding verschuldigd voor de
exploitatie van het filmwerk.

Nee dus, de wetgever lijkt wel te weten dat er een verschil is tussen overdracht en licentie, ook voor filmmakers. Misschien biedt het bijgevoegde ‘Consultatiedocument voorontwerp auteurscontractenrecht’ soelaas? Daar lezen wij zijdens de wetgever het volgende over 45d:

‘Het wettelijk vermoeden van overdracht is nog steeds van regelend recht, zodat de makers en de producent schriftelijk anders overeen kunnen komen. Dergelijke schriftelijke overeenkomsten kunnen gelet op de niet-overdraagbaarheid van het auteursrecht bij leven van de maker slechts betrekking hebben op licentieovereenkomsten.’

Zelden heb ik twee zodanig slecht geredigeerde zinnen gelezen (en ik heb ooit lesgegeven aan eerstejaars rechtenstudenten). Er is dus sprake van een wettelijk vermoeden van overdracht, maar overdracht bij leven van de maker is wettelijk onmogelijk. Hoe fictief wil de wetgever zijn? We komen zo uit in “The Matrix’ als we niet oppassen. De laatste zin, waarin geruststellend staat dat dergelijke overeenkomsten slechts betrekking kunnen hebben op licentieovereenkomsten roep veel vragen op. Worden overeenkomsten nu overdraagbaar? Of wordt de licentie overdraagbaar? En hoe zit het nu met die rechtenoverdracht?

Ik wil zo graag vertrouwen op het vakmanschap van de wetgever. Daarom neem ik aan dat over dit kleine wetswijzigingsvoorstelletje goed nagedacht is. Ik wil graag geloven dat de wetgever niet bij artikel 45d al vergeten was dat zij artikel 2 veranderd had. Maar toch, maar toch… zou het dan echt zo zijn dat de wetgever de filmmaker dus een vermoeden van overlijden meegeeft in relatie tot het filmwerk? Zonder overlijden geen overdracht, dus als er een vermoeden van overdracht is, dan is er een vermoeden van overlijden. Sneu toch?.

Mr. Gerben Kor, Auteur (met Wouter Koster) van “Media- en entertainmentrecht’ (Coutinho 2010), bestuurslid Portal Audiovisuele Makers (PAM)