De taken van een houder van een collectief merk
Rechtbank Utrecht, 29 december 2010, X. h.o.d.n. Kwaliteit in praktijk tegen Stichting Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector (met dank aan Anne Voerman, Boekx).
Merkenrecht. Collectieve merken. Keurmerken. Gedaagde, Stichting HKZ, stelt normen op om kwaliteit in de zorg te meten, de HKZ-normen. Zorginstellingen die HKZ-gecertificeerd zijn (aan de HKZ-normen voldoen), mogen het HKZ-keurmerk voeren waarvan Stichting HKZ houdster is. Eiser X. is een consultant die onder de naam Kwaliteit in Praktijk onder meer zorginstellingen adviseert over de HKZ-normen. X. is niet (langer) aangesloten bij Stichting HKZ en heeft een Benelux merkaanvrage verricht voor een beeldmerk met het woordbestanddeel HKZ SPECIALIST.
Tegen deze aanvrage is Stichting HKZ een oppositie procedure begonnen, waarop X. de onderhavige bodemprocedure is gestart, stellende dat de collectieve merken nietig dienen te worden verklaard op grond van artikel 2.34 lid 2 BVIE. De vorderingen van X. worden afgewezen en in reconventie wordt X. veroordeeld het gebruik te staken van de tekens HKZ-SPECIALIST en HKZ-PARTNER en vergelijkbare benamingen die 'een bijzondere band met de stichting suggereren'. Het gebruik van de tekens HKZ-IMPLEMENTATIEPAKKET en HKZ-PAKKET wordt als niet inbreukmakend beoordeeld. X. dient zijn merkaanvrage HKZ SPECIALIST binnen 14 dagen in te trekken en wordt veroordeeld in de proceskosten in conventie.
4.7. Ingevolge artikel 2.34 lid 2 BVIE is het de houder van een collectief merk verboden om gebruikte maken van het collectieve merk voor waren die afkomstig zijn uit of voor diensten verleend door haar eigen onderneming of voor een onderneming aan welk bestuur of toezicht zij onmiddellijk of middelljk deelneemt. Ratio van deze bepaling is dat de houder van een collectief merk onpartijdig toezicht dient uit te oefenen over de gebruikers. van het collectieve merk, hetgeen niet goed kan plaatsvinden, indien zijzelf ook waren en diensten onder het betreffende merk aanbiedt In het onderhavige geval is van een dergelijke situatie geen sprake.
De Stichting biedt geen zorgdiensten aan waarvoor een keurmerk zou kunnen worden verleend. Zij verstrekt slechts informatie over de normen en de certificering. en oefent toezicht uit op degene die het keurmerk gebruiken, alsmede over degenen die anderen. begeleiden bij de certificering daarvoor (de zogenaamde ‘HKZ-partners’). Dergelijke diensten vormende kern van de taken van een houder van een collectief merk. Voor zover de Stichting bij de gegevensverstrekking het collectief merk zelf aanhaalt, kan dat gebruik niet worden aangemerkt als gebruik voor de eigen diensten, aangezien daarmee niet een eigen dienst. onder dat merk wordt aangeboden, maar enkel informatie wordt verstrekt over het merk. Het voorgaande geldt’ tevens voor zover het het keurmerk voor ‘HKZ-partner’ betreft.
4.8. Dit ligt niet anders voor het collectief woordmerk HKZ. De houder van een collectief merk mag het merk zelf wel gebruiken, indien de door haar aangeboden diensten zien op ondersteuning en bevordering van de waarborgfunctie van het collectieve merk. Niet gesteld of gebleken is dat de diensten die de Stichting in dit kader verleent, die taakvervulling te boven gaan.
4.9. De vordering tot vervallenverklaring van de collectieve merken zal derhalve worden afgewezen(…)
4.32. Geconstateerd dient te worden dat het eerste deel van deze door X. gebruikte tekens auditief visueel en begripsmatig volledig overeenstemt met de woordmerken van de Stichting. Het tweede deel van de tekens maakt geen onderdeel uit van de woordmerken van de Stichting, zodat de tekens in die zin volledig afwijken van deze merken Voor het inschatten van het verwarringsgevaar is dit onderscheid van belang. ‘HKZ’ is weliswaar het dominante bestanddeel van de merk en de tekens, maar door de geringe soortgelijkheid tussen de door partijen aangeboden diensten acht de rechtbank aannemelijk dat het relevante publiek de door X. gehanteerde tekens niet zal betrekken op de woordmerken van de Stichting of op de diensten van de Stichting.
Immers, het publiek is ermee bekend dat de Stichting een keurmerk in het leven heeft geroepen, alsmede dat zij de normen voor dit keurmerk heeft vastgesteld. Mede gelet op de bekendheid met het bestaan van 'HKZ- partners', zal het pubhek weten dat de Stichting zelf geen certificatietrajecten begeleidt. De door B. gebruikte tekens HKZ-implementatiepakket en HKZ-pakket impliceren dat onder die tekens een dienst wordt aangeboden die tot certificatie kan leiden.
Daarmee staan deze tekens in een zo ver verwijderd verband van de diensten van de Stichting, dat niet aannemelijk is dat het publiek deze tekens met de woordmerken van de Stichting zal associëren. Daarbij is van belang dat mag worden verwacht dat het, deels gespecialiseerde publiek, weet dat de letters HKZ zowel kunnen verwijzen naar het instituut dat de normen voor certificatie heeft opgesteld, als naar de normen zelf. Daarmee zal bij dit publiek een zekere voorzichtigheid zijn om de letters HKZ te snel alleen toe te schrijven aan een dienst van de Stichting, en zal zij er veelal op bedacht zijn om uit de context van het gebruik af te leiden of de gebruikte term HKZ doelt op het keurnerk of op de diensten van de Stichting. Uit de context waarin de tekens HKZ-implementatiepakket en HKZ-pakket in onderhavige geval zijn gebruikt, blijkt duidelijk dat op het keurmerk, de HKZ-normen, wordt gedoeld. In zoverre faalt derhalve het beroep van de Stichting op artikel 2.20.lid 1 sub b BVIE.
(...)
4.36. Het voorgaande leidt tot de conclusie dat de vordering strekkende tot het staken en gestaakt houden van iedere inbreuk op de merkrechten van de Stichting slechts toewijsbaar is voor zover het het gebruik van de tekens ‘HKZ Specialist’ en ‘HKZ-partner’ betreft, dan wel vergelijkbare combinaties die een bijzondere band met de onderneming van de Stichting suggereren. De vordering zal in die zin worden toegewezen.
Lees het vonnis hier.
