Wet- en regelgeving  

Dirk Visser, Universiteit Leiden en Klos Morel Vos & Schaap: Wetenschapper en klompendanser beiden eindelijk erkend als uitvoerend kunstenaar. Parallel gepubliceerd in NJB 2008/32.

In de commotie over het betreurenswaardige schrappen van de aanduiding '1912' in de titel van onze Auteurswet hebben mogelijk velen, evenals schrijver dezes, aanvankelijk over het hoofd gezien dat bij dezelfde wetswijziging (1) niet alleen voor klompendansers, maar ook voor alle wetenschappers een belangrijke verduidelijking heeft plaatsgevonden in de Wet op de Naburige Rechten.

“ARTIKEL XXXII De Wet op de naburige rechten wordt gewijzigd als volgt:
A In artikel 1, onderdeel a, wordt na 'kunst' ingevoegd: 'of een uiting van folklore' en wordt 'werk van letterkunde of kunst' vervangen door: werk van letterkunde, wetenschap of kunst.”

Dat de uiting van folklore beschermd moest worden op grond van een WIPO-verdrag uit 1996, was al langer bekend. Nu staat de bescherming van de voor Nederland op dit vlak belangrijke klompendanser ook duidelijk in de wet.

Nauwelijks minder belangrijk lijkt evenwel de toevoeging van het woord 'wetenschap' aan dezelfde wetsbepaling. De memorie van toelichting zegt er het volgende over:

“Verder is van de gelegenheid gebruik gemaakt naast de uitvoering van werken van letterkunde en kunst tevens de uitvoering van werken van wetenschap toe te voegen. Daarmee is geen inhoudelijke wijziging beoogd. Met de wijziging wordt slechts verduidelijkt hetgeen alom wordt aangenomen, namelijk dat ook een wetenschapper die een voordracht houdt onder omstandigheden - er dient iets persoonlijks toegevoegd te worden - als een uitvoerende kunstenaar daarvan in de nabuurrechtelijke betekenis van het woord kan worden aangemerkt.” (2)

Het is van groot belang dat thans uitdrukkelijk is erkend dat iedere wetenschapper die een voordracht houdt en daar 'iets persoonlijks' aan toevoegt, hetgeen in de regel wel het geval zal zijn, de wettelijke bescherming als uitvoerend kunstenaar geniet. Naast de morele erkenning betekent dit onder andere dat wetenschappers zich, naast de klompendansers, kunnen gaan melden bij de verschillende incasso-organisaties die gelden voor het gebruik van de prestaties van uitvoerend kunstenaars innen en hun aandeel in de opbrengsten opvragen.

Leiden / Amsterdam, 14 augustus 2008

1. Wet van 13 maart 2008 tot herstel van wetstechnische gebreken en leemten alsmede aanbrenging van andere wijzigingen van ondergeschikte aard in diverse wetsbepalingen op het terrein van het Ministerie van Justitie (Reparatiewet III Justitie) (Stb. 2008, 85).

2. Kamerstukken II 2007/08, wv 31 248, nr. 3, p. 13

M.H. Elferink, CIER: Digitale ontsluiting van cultureel erfgoed en de problematiek van 'verweesde werken'. Verkenning van een Canadees model. Gepubliceerd in BIE 2008/4 Album Amicorum Feer Verkade, p. 44-52

“Ondanks voornoemde bezwaren lijkt de Canadese regeling vanuit juridisch oogpunt echter wél een uitgebalanceerd systeem te bieden voor het gebruik van verweesde werken, waarbij zowel de belangen van de potentiële gebruikers als de gerechtvaardigde belangen van de auteurs in het oog worden gehouden. Een onafhankelijk orgaan controleert immers de zoekinspanning van de potentiële gebruikers en heeft een discretionaire bevoegdheid zich in de auteur te verplaatsen bij zijn beslissing al dan niet een licentie toe te kennen. Daarnaast kan de hoogte van de vergoeding en de betalingswijze in speciale gevallen worden aangepast. Zo bezien biedt het Canadese systeem een evenwichtige oplossing voor het vraagstuk van de verweesde werken, alhoewel dit vanuit praktisch perspectief voor grootschalige digitaliseringsprojecten anders ligt vanwege de gevraagde zoekinspanning.

Wellicht dat bij het zoeken naar een oplossing voor het vraagstuk van de verweesde werken moet worden onderscheiden in een oplossing voor grootschalige digitaliseringsprojecten en een voor kleinschalig hergebruik. Naar mijn mening is het Canadese systeem namelijk wél geschikt voor kleinschalig hergebruik, zoals nu al in Nederland – zonder juridische basis – in praktijk wordt gebracht door Stichting Foto Anoniem.64 Voor grootschalige digitaliseringsprojecten zou dan misschien een variant op het Canadese systeem bedacht kunnen worden. Hoewel er een aantal nadelen aan het Canadese systeem kleeft en het systeem enkele leemten bevat, kan het mijns inziens – met een aantal aanpassingen – in ieder geval als voorbeeld dienen voor een oplossing van het vraagstuk van de verweesde werken in Nederland.”

Lees het gehele artikel hier.

Autoriteit nodig voor architecten. “Architecten weigeren zich langer te laten misbruiken door de overheid. Deze eist bij aanbestedingen het onmogelijke. Een nieuwe autoriteit is een oplossing, zegt Bjarne Mastenbroek. Architecten verzetten zich tegen de huidige selectie van ontwerpers van belangrijke openbare gebouwen.

Architectenbureau Atelier Kempe Thill heeft net in opdracht van het Stimuleringsfonds voor Architectuur de aanbestedingscultuur onder de loep genomen. De studie schept een ontluisterend beeld. Neem het auteursrecht. Zo is in Denemarken bij wet geregeld dat een architect zijn auteursrecht niet kan opgeven, maar in Nederland eisen veel opdrachtgevers nog vóór aanvang van de opdracht het auteursrecht op. De gemeente Amsterdam heeft dit zelfs standaard in haar contract staan. Schandalig, want zonder auteursrechtelijke bescherming is een architect vogelvrij.” 

Lees hier meer (NRC).

Recidiverende piraat. “De 47-jarige Van D. uit het Gelderse Culemborg is op 25 augustus 2008 door de politierechter tot een onvoorwaardelijke werkstraf van 120 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van 12 weken met een proeftijd van 2 jaar veroordeeld. Zowel de Politie als BREIN ontvingen in het verleden herhaaldelijk informatie dat Van D. op grote schaal illegale kopieën van cd's en dvd's met films en muziek zou vervaardigen en verspreiden.

Van D. is al twee keer eerder veroordeeld tot geldboetes en taakstraffen voor de handel in illegale dragers.  “Deze keer moet de voorwaardelijke gevangenisstraf hem op het rechte pad houden”, zegt BREIN directeur Tim Kuik. “Anders is het drie keer scheepsrecht en draait hij de cel in.”

Lees hier meer (BREIN).

Gebruiksvoorwaarden. “Google heeft een gedeelte van de gebruikersovereenkomst van Chrome aangepast. Het gaf de zoekmachine verregaande rechten op alles wat zijn gebruikers invoeren bij de zoekmachine. Belangengroepering EFF maakt zich daarnaast grote zorgen over het gedrag van slimme zoekbalk Omnibox.

Voor de aanpassing van de zogenoemde ‘EULA’ van kracht werd, vertelde Google Chrome vóór installatie dat “door het invullen of weergeven van inhoud u Google het recht geeft op een eeuwige, onomkeerbare, wereldwijde, royaltyvrije en non-exclusieve licentie om te reproduceren, aanpassen, wijzigen, vertalen, publiceren, publiekelijk uitvoeren en weergeven en distribueren van elk materiaal dat u toevoegt, plaatst of weergeeft op of door onze diensten.”

Lees hier meer (Zdnet).

Nog geen grote vormen heeft aangenomen? “Auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra heeft tenminste vier illegale aanbieders van nummers van de laatste CD van Marco Borsato van het internet laten verwijderen. (...) DTwee piraten trokken zich vrijwillig terug nadat de Buma hen had gesommeerd een overeenkomst over de auteursrechten te sluiten. De andere illegale Borsato-sites zijn door de betrokken (buitenlandse) providers van het wereldwijde web verwijderd. Hoewel het illegaal aanbieden van muziek via het internet nog geen grote vormen heeft aangenomen, blijft Buma/Stemra alert.”

Lees hier meer (Webwereld). 

Leefregels onbedoeld plagiaat. “Bij universiteiten en hogescholen is behoefte aan duidelijkheid rond het onderwerp plagiaat. (...) Het is niet altijd duidelijk of er sprake is van kwaadwillig plagiaat, slechte bronvermelding of zelfs geoorloofd gebruik van andermans materiaal. SURFdirect, de digitale rechten community van SURF, gelooft meer in het voorkómen van plagiaat dan het bestrijden ervan. Zij heeft leefregels voor het geoorloofd hergebruik van materiaal opgesteld om met voorlichting over correct citeren en hergebruik duidelijkheid te scheppen.”

Lees hier meer (Surf). 

Villamedia bericht: “GroenLinks maakt zich zorgen over enkele “zeer negatieve” elementen uit de hervormingen in de telecomsector, waarover het Europees Parlement deze week vergadert. Europarlementariër Kathalijne Buitenweg zegt zich vooral zorgen te maken over de bepalingen voor het internetverkeer en de privacy van gebruikers in Europa. (…) Het onderscheid tussen illegale of legaal informatie en software wordt bepaald op basis van nationale wetgeving. “Internetproviders zijn geen politieagenten. Het is ook nooit de bedoeling geweest om providers verantwoordelijk te maken voor het tegenhouden van inbreuken op intellectuele eigendomsrechten”

(…) De parlementariër stoort zich aan de vermenging van regelgeving: zo wordt het beschermen van auteursrecht en intellectueel eigendom in telecomwetgeving “gefietst”, terwijl dat volgens Buitenweg thuishoort in auteursrechtwetgeving”.

Lees hier meer.

Kamerstukken II 2007/08, 23490, nr. 515. Ontwerpbesluiten Unie-Verdrag; Verslag algemeen overleg op 3 juli 2008 over o.a. agenda informele JBZ-Raad van 7 en 8 juli 2008 
 
Mevrouw Kuiken (Pvda): Wat is het standpunt ten aanzien van het Anti-Counterfeiting Trade Agreement (ACTA) dat tijdens de G8-top getekend schijnt te worden? Hierdoor is het onder andere mogelijk om reizigers te dwingen de data op hun laptops prijs te geven.
 
Minister van Justitie: De ACTA vergt aandacht in EU-verband. De discussie over handhaving ophet gebied van intellectueel eigendomsrecht is nog niet afgesloten. Voor bepaalde onderdelen is Europese besluitvorming vereist. Ten aanzien van persoonsgegevens moet worden toegezien op een goede en gelijkwaardige rechtsbescherming in Europa en de Verenigde Staten, waarbij Europese burgers ook toegang moeten hebben tot de Amerikaanse rechter. De onderhandelingen hierover zijn voorzien voor 2009. De Kamer zal hiervan op de hoogte gehouden worden.
 
Lees hier meer.
 
Kamerstukken II 2007/08, 21501-30, nr. 188. Raad voor Concurrentievermogen; Brief minister met de geannoteerde agenda van de informele Raad voor Concurrentievermogen van 16, 17 en 18 juli 2008
 
"Een ander punt van aandacht in het externe beleid is de handhaving van intellectuele eigendomsrechten (met name merk- en auteursrechten) door middel van de bestrijding van namaak en piraterij. Effectief optreden tegen dergelijke inbreuken op intellectuele eigendomsrechten is geboden, zowel in Nederland, in Europa, maar zeker ook mondiaal. Een internationale ontwikkeling als de onderhandelingen over een «Anti Counterfeit Trade Agreement» (ACTA), een internationaal Verdrag ter bestrijding van namaak, verdient daarom aanmoediging. Het is goed dat de EU hierbij betrokken is, waarbij EU-wetgeving op het gebied van handhaving (zoals de richtlijn civiele handhaving IE-rechten) model kan staan voor een internationale standaard. Nederland vindt het van belang dat er op EU-niveau meer aandacht is voor een meer coherente bestrijding van namaak en piraterij en ziet uit naar de door de Europese Commissie aangekondigde mededeling over dit onderwerp."
 
Lees hier meer.

Kamerstukken II 2007/08, 21501-30, nr. 189. Raad voor Concurrentievermogen; Brief minister met haar reactie op het artikel 'Top bedisselt aanpak piraterij' in Automatiseringsgids 2008, 24
 
"De daadwerkelijke besprekingen over de inhoud van ACTA zijn pas onlangs gestart en er ligt thans dus nog geen kant-en-klare overeenkomst op tafel waaruit conclusies te trekken zijn over de positie van internet-service providers. Als eerste zijn de onderwerpen douanemaatregelen en civiele handhaving aan de orde. Met betrekking tot deze onderwerpen, die reeds onder de bevoegdheid van de Europese Commissie vallen, zal deze ook het woord voeren. De Raad van de Europese Unie heeft de Europese Commissie daartoe op 14 april jl. een mandaat verstrekt. Dit houdt onder andere in dat, voor wat betreft de onder de bevoegdheid van de Gemeenschap vallende aangelegenheden, de Commissie de onderhandelingen zal voeren na overleg met de lidstaten (via het Comité van artikel 133 en andere relevante comités en Raadswerkgroepen). Voor aangelegenheden die onder de bevoegdheid van de lidstaten vallen, zoals strafrechtelijke sancties en samenwerking tussen nationale handhavingsinstanties, neemt het voorzitterschap, namens de lidstaten, volwaardig deel aan de besprekingen. Het is thans nog niet bekend wanneer deze aangelegenheden aan de orde komen. Naar alle verwachting zal dit in september duidelijk worden. De Kamer zal zo spoedig mogelijk daarna nader over ACTA geïnformeerd worden."
 
Lees de gehele brief hier, artikel hier.

Handelingen II 2007/08, nr. 103, pag. 7358-7358. Voortzetting van de behandeling van het verslag van een algemeen overleg met de minister van Economische Zaken over Bagatelregeling mededingingswet/Jaarverslag NMa (31200 XIII, 24036, nr. 58), ... en de motie-Aptroot over het stellen van eisen aan de jaarverslagen van de auteursrechtenorganisaties (31200 XIII, nr. 64).

Minister Van der Hoeven: Voorzitter. Laat ik beginnen met te citeren uit het werk van de Kamer, dat wil zeggen uit het verslag van het algemeen overleg van 14 mei 2008: ’’De minister laat een extern onafhankelijk onderzoek uitvoeren naar de wisselwerking tussen het mededingingsrecht en de auteursrechten, inclusief de tariefstijgingen. Dit geldt dus niet voor de interne bedrijfsvoering.’’ Dat heb ik toen zo gezegd. Het staat in het verslag van de Kamer en daaraan heb ik mij gehouden. Ik heb verder aangegeven dat het College van Toezicht collectieve beheersorganisaties Auteursrechten en naburige rechten de bevoegdheid krijgt om tariefstijgingen preventief te toetsen. Ik heb gezegd wat voor extern onderzoek ik zal laten doen.

Daarna heb ik een brief gestuurd aan de Kamer waarin ik heb uitgelegd waarom ik het niet wenselijk vind om daar de financiële positie van die CBO’s in te betrekken. Die financiële positie is geregeld in de Wet toezicht collectieve beheersorganisaties auteurs- en naburige rechten. Dat wetsvoorstel ligt voor om te wijzigen. Met die wijzigingen wordt het toezicht versterkt: de bezoldiging van bestuurders, de tarieven, de tariefgrondslagen en de statuten worden openbaar gemaakt. Er worden ook nadere eisen gesteld aan het jaarverslag en de jaarrekening. Dat is in een brief van 19 maart 2008 aan de Kamer gemeld. Dat wetsvoorstel gaat deze zomer in procedure. Het strekt ook tot uitvoering van onder andere door de heer Aptroot ingediende moties over de aanscherping van het toezicht. Als de heer Aptroot niet tevreden is met de maatregelen die in dat wetsvoorstel worden voorgesteld, denk ik dat de behandeling van het wetsvoorstel het juiste moment is om dit aan de orde te stellen.

Het CvTA doet onderzoek naar de verdeling van gelden en fondsvorming bij de vijf wettelijke CBO’s die nu onder het toezicht vallen. Daarover is de Kamer geïnformeerd op 28 maart 2007 en via de beleidsbrief auteursrecht van 20 december 2007. De uitkomsten van dat onderzoek worden binnenkort verwacht. Het verzoek in deze motie voegt daar niets aan toe. Daarom ontraad ik het aanvaarden van deze motie.

De heer Aptroot (VVD): De koppeling ligt iets anders. Kan de minister zich indenken dat gezien het feit dat de werkgroep van de vaste commissie voor Justitie onderzoek doet naar auteursrechten, deze informatie over de huidige situatie, ook financieel, toegevoegde waarde heeft voor de Kamer en dat zij er om die reden om vraagt?

Minister Van der Hoeven: Ik ben niet van plan om het te gaan doen en ik heb gezegd waarom, namelijk omdat de zaken die worden gevraagd al worden gedaan."

Lees de handelingen hier.