Doorgeefcolumn  

Doorgeefcolumn. Een auteur heeft het recht zich te verzetten tegen elke wijziging van zijn werk, ‘tenzij deze wijziging van zodanige aard is, dat het verzet zou zijn in strijd met de redelijkheid’. Hij heeft echter altijd ‘het recht zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of de naam van de maker of aan zijn waarde in deze hoedanigheid’. Deze rechten liggen vast in artikel 25 lid 1 sub c en d Auteurswet en worden ook wel aangeduid als het ‘droit au respect’.

In 2004 besliste de Hoge Raad dat volledige afbraak van een gebouw in beginsel geen aantasting is van het werk. De eigenaar van het gebouw moet bij de sloop echter wel zorgvuldig te werk gaan, anders kan er sprake zijn van misbruik van bevoegdheid in de zin van artikel 3:13 BW.

Deze doorgeefcolum wordt doorgegeven aan Dirk Visser. In het kort geding over de verbouwing van Naturalis stonden niet alleen het museum en de architect, maar ook de economische logica van het auteursrecht en de persoonlijkheidsrechten van auteurs lijnrecht tegenover elkaar.

Wat was er aan de hand? Het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, in 1998 ontworpen door architect Fons Verheijen, was niet geschikt voor de grote bezoekersaantallen van de laatste jaren en dreigde zo aan zijn eigen succes ten onder te gaan. Naturalis organiseerde in 2013 een Europese aanbesteding voor een grootscheepse verbouwing. Ook Verheijen tekende in maar verloor: de klus ging naar Neutelings Riedijk Architecten. Verheijen verzette zich tegen de verbouwingsplannen met een beroep op zijn persoonlijkheidsrechten. Op 25 januari oordeelde de rechtbank Den Haag in een tussenvonnis dat de verbouwing inderdaad een inbreuk op het auteursrecht van de architect op zou leveren. Op 7 maart zette het de bouw stop tot in mei uitspraak zou komen in de bodemprocedure. Op televisie sprak Verheijen over een ‘liefdeloze verminking’ van zijn werk dat toch voor een architect als een ‘kind’ was. Met de woordkeuze ‘verminking’ sloot hij handig aan bij de verwoording van de persoonlijkheidsrechten in Artikel 25 lid 1 Aw.

Rechtszaken voeren kunnen IE’ers als de beste. Maar schrijven daar hebben ze ook wel een handje van. Daarom wil Auteursrechtdebat een nieuwe rubriek introduceren die te vinden zal zijn in de dossiers van Auteursrechtdebat: de Doorgeefcolumn. Hier kunt u in een kort, snel en overtuigend stukje proza uw mening verkondigen over een actualiteit, rechtszaak of artikel binnen het auteursrecht. Dit stukje proza van – laten we zeggen 300 woorden – dient te eindigen met een vraag die u wilt voorleggen aan iemand anders waarmee u zo de column als het ware doorgeeft. Het kan dus voorkomen dat u binnenkort misschien wel degene bent aan wie gevraagd wordt de handschoen op te nemen. Een gevaarlijke opgave die overigens niet iedereen durft te ondernemen. Persoonlijke kwesties kunnen immers hoog oplopen, illustreert de zaak tussen museum Naturalis en de architect Verheijen ons maar weer.