Auteursrechtdebat  

District Court, D. Delaware 22 augustus 2024, IEF 22204, IEFbe 4610, IT 3772 (Thomson Reuters tegen Ross Intelligence). Is tekst- en datamining van auteursrechtelijk beschermde werken voor de ontwikkeling van generatieve AI toegestaan onder Amerikaans recht? Even leek het erop dat we daarover uitsluitsel zouden krijgen: deze week zou in het teken staan van de eerste rechtszaak tussen auteursrechthebbenden enerzijds en generatieve AI-exploitanten anderzijds sinds de generatieve AI-explosie van anderhalf jaar geleden. Het gaat om de zaak tussen Thomson Reuters (hierna: Thomson) en Ross Intelligence (hierna: Ross), waarbij Ross de database van Thomson heeft gescraped voor de ontwikkeling van een AI-gedreven zoekmachine. Ross beroept zich ter verdediging onder andere op het fair use beginsel. De zaak is van groot belang omdat deze illustratief is voor 28 andere zaken die momenteel ook aanhangig zijn bij de Amerikaanse rechter (waaronder die tegen OpenAI, Stability AI en Midjourney). Een rechterlijke uitspraak zou niet alleen houvast bieden aan de partijen in deze zaken, maar zou bovendien de juridische status van tekst- en datamining met betrekking tot generatieve AI in het algemeen kunnen ophelderen en toekomstige geschillen kunnen voorkomen. Fair use is immers een open begrip, dat in een concrete toepassingsvorm als deze pas invulling krijgt als de rechter (samen met een jury) daarover een oordeel velt. Helaas ziet het ernaar uit dat een dergelijk oordeel nog langer op zich laat wachten: de rechter heeft de hoorzitting van deze week uitgesteld en partijen verzocht om verzoeken in te dienen voor een verkorte behandeling van de zaak. De reden is niet direct duidelijk, maar het lijkt erop dat de rechter auteursrechtinbreuk heeft vastgesteld en dat zij een behandeling voor de jury niet langer nodig acht. Of deze lijn met betrekking tot tekst- en datamining in het algemeen zal worden doorgetrokken, zal in de toekomst moeten blijken.

Op 27 november 2023 heeft een Chinese rechtbank geoordeeld dat door kunstmatige intelligentie gegenereerde inhoud onder het auteursrecht valt. Deze baanbrekende beslissing staat in directe tegenstelling tot de benadering van de Verenigde Staten ten aanzien van AI-wetten en kan grote Chinese techbedrijven op de lange termijn ten goede komen, zo zeggen experts. De Beijing Internet Court verklaarde vorige week dat een afbeelding, gemaakt met het in de VS gevestigde tekst-naar-afbeelding systeem Stable Diffusion, beschermd wordt door het auteursrecht. Dit gebeurde nadat de maker een rechtszaak had aangespannen tegen een blogger die de afbeelding zonder toestemming had gebruikt. De beslissing, die kan worden aangevochten en mogelijk niet van toepassing is op elke AI-zaak, verschilt van een besluit van het Amerikaanse Copyright Office eerder dit jaar [zie IEF 21355]. Dat besluit stelde dat door AI gegenereerde afbeeldingen "niet het product zijn van menselijk auteurschap" en daarom niet auteursrechtelijk beschermd kunnen worden.

Bundesgerichtshof 14 september 2023, IEF 21672, I ZR 74/22 (Metall auf metall) Na een jarenlange strijd blijkt de Pelham-zaak nog steeds niet gestreden: wederom zijn prejudiciële vragen aan het Hof van Justitie gesteld. Het Hof heeft in de originele Pelham-zaak geoordeeld over het gebruik van fragmenten uit het lied ‘Metall auf metall’ door Mozes Pelham als sample in zijn eigen muziekstuk ‘Nur mir’. De vraag die centraal stond was of je een (gedeelte van) een bestaand nummer mag gebruiken zonder toestemming van de fonogrammenproducent. Het Hof oordeelde dat je toestemming nodig hebt van de fonogrammenproducent om een sample te gebruiken, maar niet indien het origineel niet meer te herkennen is in het geluidsfragment.

United States District Judge 18 augustus 2023, IEF 21641, IEFbe 3688 (Thaler v. Perlmutter) Artificial intelligence nieuws uit de Verenigde Staten: In de zaak Thaler v. Perlmutter doet voor het eerst een federale rechter uitspraak over de auteursrechtelijke bescherming van een door AI gemaakt werk. Thaler is de ontwikkelaar van een AI systeem dat ertoe in staat is om visuele kunst te produceren. Dit systeem noemt hij de "Creativity Machine". Het systeem heeft het werk wat hierboven is afgebeeld geproduceerd, genaamd "A Recent Entrance to Paradise". Thaler heeft vervolgens geprobeerd om dit werk te registeren bij het Copyright Office, waarbij hij heeft aangegeven dat de "Creativity Machine" de eigenaar is van het werk. Hierop heeft het Copyright Office de aanvraag afgewezen wegens gebrek aan menselijk makerschap. Ook na een herbeoordeling werd het verzoek van Thaler afgewezen. Tegen deze beslissing komt Thaler in beroep bij de federale rechter.

De Nederlandse muziekindustrie heeft te maken met complexe auteursrechtelijke kwesties, waarbij collectieve beheersorganisaties (CBO's) zoals Buma en SENA een cruciale rol spelen bij het innen en verdelen van auteursrechten en naburige rechten voor muziekgebruik. Hoewel deze organisaties een belangrijke functie vervullen, zijn er ook zorgen over mogelijke oneerlijke concurrentie en nadelige gevolgen voor kleinere partijen in de muziekindustrie als gevolg van hun samenwerking. Naar aanleiding van deze problematiek hebben Stichting SCOEZH, Stichting SB Radio, Stichting WPR en ANONIEM, gezamenlijk een handhavingsverzoek ingediend. 

Ten behoeve van het debat rond het gebruik van AI die auteursrechtelijk beschermde werken gebruiken in hun trainingsproces en de wenselijkheid heeft Prof. Dr. S. J. van Gompel een editorial geschreven waarin kort wordt ingegaan op de problematiek rondom AI en de beperkte beschermingsmogelijkheden die makers hebben tegen gebruik van hun werken in het trainingsprogramma van AI. Hoe kan een maker zijn auteursrecht beschermen tegen AI? Is het überhaupt wenselijk dat makers massaal de mogelijkheid krijgen om hun werken te beschermen, gezien de economische en maatschappelijke gevolgen die AI teweeg zou kunnen brengen als zij genoeg ruimte krijgt? Deze vragen worden kort aangestipt en nodigen uit tot discussie. 

In het verlengde van dit thema organiseert de Vereniging voor Auteursrecht een bijeenkomst op 9 juni 2023, die in het teken van AI en auteursrecht staat. 

'Er rust geen auteursrecht op ‘kunstwerken’ die volledig door kunstmatige intelligentie (een ‘generatief AI-programma’) zijn gemaakt, zonder creatieve menselijke instructie en/of zonder creatieve menselijke nabewerking. Voor auteursrechtelijke bescherming is nodig dat er sprake is ‘van een vorm die het resultaat is van scheppende menselijke arbeid en dus van creatieve keuzes, en die aldus voortbrengsel is van de menselijke geest’, aldus de Hoge Raad in 2008.

Hoe gedetailleerd en creatief de instructie aan een kunstmatige intelligentie moet zijn om het resultaat auteursrechtelijk beschermd te doen zijn is nog onduidelijk. Daar bestaat nog geen ervaring mee. Er is geen rechtspraak of vergelijkingsmateriaal.

Na het wat voorzichtige bericht van Sena dat nog wordt nagedacht over de gevolgen van het Atresmedia-arrest van het HvJ EU van alweer 18 november 2020 [IEF 19610] zijn intussen uitgebreidere annotaties verschenen. Een aftrap deed Wigman met zijn commentaar [IEF 19622] onder de galmende kop: Dreun voor Sena!
Na lezing van de commentaren is eerder sprake van een zevenklapper van vragen, onzekerheden en verrassende constateringen. Dat brengt partijen in de praktijk in een lastig parket hoe hiermee om te gaan. Hieronder geef ik de inhoud weer van de uitspraak en ga ik onder meer in op aspecten uit de commentaren, die vooral tot verdere vragen leiden. Ook zeg ik wat over de rechtsontwikkeling in de Unie door deze uitspraak.
Lees hier verder. 

De Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) heeft afgelopen week een brief gestuurd aan de Raad voor de Rechtspraak, de Orde van Advocaten en de betrokken ministers van Justitie waarin zij hun zorgen uiten over de wijze waarop de rechterlijke macht de Auteurswet toepast. In de loop der tijd is de auteursrechtbescherming beperkter geworden door de manier waarop auteursrechtschendingen door de rechtspraak worden beoordeeld. Dit zorgt ervoor dat (foto)journalisten hun werk niet goed kunnen beschermen. Het probleem zit vooral in de vergoedingen die worden toegekend bij auteursrechtschendingen. Deze zijn vaak zo laag, dat (grote) bedrijven het risico - dat het stelen van een foto meebrengt - vaak nemen. Daarnaast is een rechtszaak beginnen vaak niet meer lonend omdat het om zulke kleine bedragen gaat. Grote techbedrijven als Youtube en Facebook spelen een grote rol in dit probleem, omdat zij vrijwel nooit financieel verantwoordelijk zijn bij dergelijke inbreuken. Lees hier de volledige brief.

Al jarenlang bestaat discussie over de vraag of het embedden van auteursrechtelijke werken op het internet een auteursrechtinbreuk oplevert of niet. Recentelijk heeft de Rechtbank Amsterdam (Rb. Amsterdam 12 maart 2020, ECLI:NL:RBAMS:2020:1721) geoordeeld dat het feit dat een foto en een recept embedded waren op een website, niet in de weg staat aan het oordeel dat sprake was van een auteursrechtinbreuk [IEF 19104]. Als deze uitspraak gevolgd wordt, zou dit grote gevolgen hebben voor de mogelijkheid van het embedden van auteursrechtelijk beschermde content. In deze blog bespreekt Frans-Jan Hulsbergen wat embedden precies is en hoe in de (Europese) rechtspraak tegen het embedden van auteursrechtelijk beschermde content wordt aangekeken.

Lees verder op Lepoolebekema.nl.