Databankenrecht  

Artikel in Univers (UvT)  over het DARE-project  (Digital Academic Repostories), een  openbare digitale databank voor wetenschappelijk werk. In december 2005 bood de schatkamer al onderdak aan 43.000 publicaties van 207 Nederlandse wetenschappers. Een fragment:

“De term DARE suggereert dat de universiteiten de uitgeverijen uitdagen. Dat blijkt ook uit de vele publicaties die inmiddels verschenen zijn. Probleem is natuurlijk het auteursrecht. Mogen tijdschriftartikelen of boeken zomaar overgenomen worden op het internet? "Je merkt dat er een strijd gaande is met de uitgeverijen om af te tasten wat wel of niet mag", constateert Vanessa Proudman van de bibliotheek. "Wij mogen vaak als universiteit gebruik maken van de auteursversie na de peer review en vòòr de publicatie in het tijdschrift.

Auteurs willen graag de uitgeverversie opgenomen zien, maar dit laten de uitgevers niet toe. Uitgeverijen zouden meer oog moeten hebben voor het belang van de auteur." Daarover wordt gediscussieerd. Soms gaan uitgeverijen pas akkoord met publicatie een paar maanden of een jaar nadat het verschenen is." Surf heeft als stelregel gegeven dat artikelen van voor 1998 zonder problemen opgenomen kunnen worden. Voor die tijd stond in de contracten nog niets over een elektronische versie (!).

Voldoet het sui generis Databankenrecht aan de verwachting? Heeft deze sui generis bescherming geleid tot een toename en groei van de databanken industrie zoals de richtlijn 96/9/EG voor ogen stond? De Europese Commissie heeft een evelautierapport gepubliceerd waaruit blijkt dat de online uitgevers erg content zijn met de bescherming van databanken, maar dat het economische belang ervan nog niet is bewezen. De Europese Commissie vindt nader onderzoek naar het nut van "sui generis" bescherming nodig. Lees het persbericht hier en het evaluatie rapport hier.

Rechtbank Zutphen 30 november 2005, LJN: AU7454, X - Y

Firma F exploiteerde een agrarische database, die onder meer informatie over agrarische bedrijven in Nederland bevatte. F verkocht de database aan eiseres X. F verkocht en leverde later een groot deel van de adressen uit de database aan gedaagde Y. Tussen F en X is een gerechtelijke procedure gevoerd omdat F volgens X haar verplichtingen uit de koopovereenkomst niet zou zijn nagekomen. Het geschil is beslecht met een vaststellingsovereenkomst waarin wordt bepaald dat F al haar rechten met betrekking tot de database overdraagt.

X vordert nu dat Y zich zal onthouden van het verstrekken van informatie uit haar agrarische database aan derden c.q. gebruik van deze informatie ten behoeve van derden. X doet een beroep op wanprestatie, het auteursrecht en het databankenrecht.

Nog even een paar extra documenten, inclusief de begeleidende briefjes, m.b.t de implementatiewetgeving Handhavingsrichtlijn (zie twee berichten hieronder), via de website van Justitie: 

- "Hoi Nicole,  Hierbij, zoals afgesproken, het commentaar van mevrouw Fasseur op het wetsvoorstel IE. Groeten Dorien" (hier)

- "Nicole, Dank voor je reactie. Inmiddels kreeg ik van een lid van de Adviescommissie nog nadere opmerkingen over het voorstel. De Adviescommissie als geheel heeft er niet meer naar kunnen kijken, maar er lijken ook geen bezwaren tegen te bestaan. Daarom neem ik - gezien de tijdsdruk - de vrijheid om dit je op deze wijze informeel toe te sturen. Met vriendelijke groet, Adrienne Hoevers, Nederlandse Orde van Advocaten (hier)

- Nader rapport, Ministerie van Justitie (hier)
- Advies Raad van State, Ministerie van Justitie (hier)
- Advies Raad voor de Rechtspraak, Ministerie van Justitie (hier)
- Advies van Adviescommissie Intellectuele eigendom NOvA o.l.v. Mr W.A. Hoyng (hier)

Op donderdag 24 november jl. is het wetsvoorstel tot implementatie van de Europese richtlijn m.b.t. de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten naar de Tweede Kamer gestuurd. Naar dit wetsvoorstel werd reikhalzend uitgezien omdat de betreffende richtlijn betrekkelijk veel ruimte laat aan de nationale wetgevers.

Brengt het wetsvoorstel interessant nieuws? Ja.

De belangrijkste en interessantste wijzigingen zijn:

a) Er komen uitgebreidere mogelijkheden voor het leggen van bewijsbeslag (art 1019 a-d Rv).
b) Er komt een Einstweilige Verfügung: (een verbod in) kort geding zonder dat de gedaagde wordt gehoord (art. 1019e) (maar dan moet er wel sprake zijn van dreigende onherstelbare schade).
c) Er komt een verruimde mogelijkheid voor veroordeling in proceskosten in IE-zaken (art. 1019h)

Daarnaast wordt het noemen van de voorman en het verschaffen van andere informatie over het distributie-kanaal gecodificeerd (art. 1019f). verder worden er in de Auteurswet, de WNR en Databankenwet enkele wijzigingen ingevoerd ter zake van (kort gezegd) ‘vermoeden van makerschap’ en ten aanzien van beslagmogelijkheden. In Landbouwkwaliteitswet (!?) worden enkele procedures inzake geografische benamingen vastgelegd.

“Uitkristalliseren en naar bevind van zaken handelen”

Het meest fascinerend is op het eerste gezicht het voorgestelde art. 1019h Rv dat ruimere proceskostenveroordelingen in IE-zaken mogelijk maakt. Dit kan heel interessant worden, maar is volledig afhankelijk van hoe de rechterlijke macht dit gaat invullen. In de MvT staat te lezen dat één en ander zich opnieuw moet uitkristalliseren en dat de rechter “naar bevind van zaken [moet] handelen”. Let op: ook eisers/rechthebbenden kunnen in ruimere proceskosten worden veroordeeld.

Artikel 1019h Rv luidt als volgt:

“Voor zover nodig in afwijking van de tweede paragraaf van de twaalfde afdeling van de tweede titel van het eerste Boek en in afwijking van artikel 843a, eerste lid, wordt de in het ongelijk gestelde partij desgevorderd veroordeeld in redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die de in het gelijk gestelde partij heeft gemaakt, tenzij de billijkheid zich daartegen verzet”.

Memorie van Toelichting:

Artikel 14 van de richtlijn verplicht tot een ruime proceskostenveroordeling van de verliezende partij. In het Nederlandse civiele procesrecht wordt thans uitgegaan van forfaitaire kostenveroordeling, gebaseerd op vaste tarieven (artikel 239 Rv en de Wet tarieven in burgerlijke zaken). Daarnaast voorziet artikel 6:96 BW in schadevergoeding voor de redelijke kosten tot verkrijging van voldoening buiten rechte.

De proceskostenveroordeling zal zich onder het nieuwe regime in intellectuele-eigendomsinbreukzaken opnieuw moeten uitkristalliseren. De rechter zal moeten komen tot een veroordeling in evenredige kosten, te toetsen aan de redelijkheid en billijkheid. Deze billijkheid zal bijvoorbeeld meespelen bij de proceskostenveroordeling van een inbreukmaker te goeder trouw. Beperking van de proceskostenveroordeling tot hetgeen onder het huidige recht gebruikelijk is, ligt dan meer voor de hand dan een volledige kostenveroordeling.

Deze laatste ligt vooral in de rede wanneer het gaat om grootschalige namaak of piraterij. Voor de inbreuken die daartussen liggen, zal de rechter naar verwachting naar bevind van zaken handelen en beoordelen wat redelijke en evenredige kosten zijn die door de verliezende partij dienen te worden gedragen. Door de formulering van de aanhef van het artikel - voor zover nodig in afwijking van de artikelen 237 e.v. - wordt aangegeven dat in situaties waarin de forfaitaire kostenveroordeling meer op zou leveren dan de werkelijk gemaakte kosten, de forfaitaire kostenveroordeling voorgaat.

Prof. mr Dirk J.G. Visser

Voorstel van wet

Memorie van Toelichting

Gerechtshof Amsterdam, 15 september 2005, LJN: AU6843. Technos B.V tegen [X], handelend onder de naam [X] Telecom. Databankenrecht.

“Immers, al aangenomen dat Technos een databankrecht heeft verkregen met betrekking tot het bestand van de gegevens van de door haar aangebrachte klanten, voordat zij die gegevens aan ICC doorgaf, en zelfs dat zij dit recht behield met betrekking tot het gegevensbestand dat zij bewaarde nadat zij de klanten bij ICC had aangebracht, Technos maakt niet duidelijk hoe dit recht zich nog zou kunnen uitstrekken over het geheel van de van Technos afkomstige gegevens die in het klantenbestand van ICC waren opgenomen. Zelfs als het geheel van de van Technos afkomstige gegevens als aparte databank binnen het klantenbestand van ICC zou kunnen worden onderscheiden, valt nog niet in te zien hoe Technos ten aanzien van die aparte databank als gerechtigde zou kunnen gelden. Technos stelt geen feiten die aanleiding geven tot de gevolgtrekking dat zij als gerechtigde met betrekking tot een zodanige aparte databank kan worden aangemerkt. Ten slotte is er, bij gebreke van toereikende feitelijke stelling, ook geen aanleiding om aan te nemen dat Technos mede-databankgerechtigde, laat staan algeheel databankgerechtigde, is geworden met betrekking tot het gehele klantenbestand van ICC.” Lees arrest hier.

Rechtbank Haarlem, 24 november 2005, LJN: AU6845. KPN Telecom B.V tegen Pretium Telecom B.V. Misleidende vergelijkende reclame door Pretium.

"Bij vonnis van de Voorzieningenrechter van de Rechtbank te Haarlem d.d. 25 november 2005 zijn wij veroordeeld om u langs deze weg op de hoogte te stellen van het navolgende.

Op vordering van KPN is ons met onmiddellijke ingang verboden om nog langer mede te delen of te suggereren dat u bij Pretium altijd tegen de laagste kosten belt. Dit soort uitingen is misleidend. In werkelijkheid hangt het namelijk in belangrijke mate af van het belgedrag van individuele consumenten of zij bij de ene of bij de andere aanbieder goedkoper uit zijn.

Ook mogen wij niet langer met de Pretium Garantie Voice de suggestie wekken dat Pretium altijd de goedkoopste zou zijn. Dit onder meer omdat wij ten onrechte stelden dat wij u dubbel het verschil zouden uitbetalen wanneer u bij een andere aanbieder lagere telefoonkosten per maand zou hebben gehad, terwijl wij in werkelijkheid in die vergelijking de voordeelregelingen van andere aanbieders, zoals VoordeelNummers en BelPlus van KPN, buiten beschouwing lieten. De rechter heeft geoordeeld dat wij u hiermee hebben misleid.

Pretium Telecom B.V."

Vordering van Pretium tot schorsing van de executie van een eerder vonnis, waarbij het haar werd verboden mededelingen te doen die een absolute prioriteitsclaim inzake kosten inhouden, wordt afgewezen omdat is vastgesteld dat Pretium in strijd met dat eerdere vonnis heeft gehandeld.  Lees vonnis hier.

Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 7 november 2005,  LJN: AU6784. Auto-campingsport deurne B.V. tegen E. Auto/camping/sport v.o.f.

4.3.4. De drie woorden op zichzelf genomen hebben geen specifieke betekenis. Zo kan bij 'auto' gedacht worden aan autoaccessoires, maar ook aan autohandel, speelgoed, verhuur enz. Bij camping zal de eerste gedachte gaan naar een plaats waar gekampeerd kan worden. Bij sport aan een plaats waar gesport kan worden. In alle drie de gevallen zal een winkel zich bedienen van een handelsnaam waarin het woord auto of camping of sport staat in combinatie met het woord artikelen of materialen of iets dergelijks, zoals automaterialen, campingartikelen of sportkleding enz. Zonder deze nadere aanduiding en dan drie woorden tegelijk en dat in een bepaalde volgorde is, zoals ook blijkt uit het handelsregister zodanig uniek dat het gebruik door twee vrijwel naast elkaar gelegen ondernemingen tot verwarring bij het publiek aanleiding kan en zal geven.

4.3.5. Aan vorenstaand geconstateerd verwarringsgevaar kan niet afdoen dat de hier bedoelde (drie) onderdelen van de naam elk voor zich weinig onderscheidend zijn en op zichzelf genomen niet tot zodanige verwarring kunnen leiden, in samenhang met de overige woorden van de handelsnaam, dat in die gevallen anders geoordeeld moet worden.

4.3.6. Van een monopoliseren, dat wil zeggen van een gebruik dat een andere onderneming ongerechtvaardigd belemmerd in het vinden en kunnen gebruiken van een handelsnaam die bij haar activiteiten past, is geen sprake, getuige het feit dat er in Nederland tal van winkels zijn die dezelfde activiteiten ontplooien maar zich niet van hier bedoelde combinatie bedienen.

4.4. De conclusie is dan dat de grieven in het principaal appel slagen en dat [Y.] een handelsnaam voert die in strijd komt met het verbod van artikel 5 Hnw.

4.4.1. [X.] verzoekt [Y.] te bevelen haar handelsnaam zodanig te wijzigen dat daarin niet meer voorkomt het woord/ de woorden 'auto', 'camping', of 'sport' noch woorden/letterverbindingen die daarmee in hoofdzaak overeenstemmen. Dit verzoek gaat te ver. [Y.] kan niet worden verboden om tenminste één van de drie gewraakte woorden in haar naam te voeren, zeker niet in combinatie met andere woorden, zoals de woorden automaterialen, campingartikelen, sportkleding enz. In het verbod ligt de verplichting besloten voor [Y.] om haar handelsnaam te wijzigen.

4.4.2. Het is niet aan het hof om reeds thans specifiek vast te stellen welke nieuwe handelsnaam verboden of toelaatbaar zal zijn. Het is aan [Y.] om eerst zelf een nieuwe naam aan te nemen. Het hof kan hier wel aan toevoegen dat een naam waarin een andere volgorde van de drie gewraakte woorden wordt gebruikt (bijvoorbeeld camping/sport/auto), niet toelaatbaar zal zijn. Dit zal in het algemeen ook het geval kunnen zijn bij het gebruik van twee van de drie woorden met of zonder verdere toevoegingen (bijvoorbeeld camping/sport of '[Y.] automaterialen en sportartikelen'). Daarbij komt dat de gevorderde dwangsom alleen toewijsbaar is ten aanzien van eenduidig bepaalbare handelsnamen. Lees arrest hier.

Naar aanleiding van dit eerdere bericht schrijft Christiaan Alberdingk Thijm op solv.nl: "Ik vermoed dat Dirk Visser tevens de advocaat van Zoekallehuizen.nl is en zich heeft laten verleiden tot deze uitspraak. Als objectieve buitenstaander zou hij dit namelijk niet zo snel zeggen. Hij weet namelijk als geen ander dat hij hiermee wel een erg beperkte interpretatie van het databankenrecht geeft. Dat de gegevens uit meerdere bronnen komen en dat een eigen databank wordt gecreëerd, betekent immers niet dat daarmee geen inbreuk op het databankenrecht van (o.a. de NVM) wordt gepleegd.

De NVM houdt er niet van als de inhoud van Funda wordt hergebruikt. Eerder begon de makelaarsvereniging een procedure tegen El Cheapo, de meta zoekmachine van De Telegraaf. Uiteindelijk won de NVM, maar de vraag of inbreuk werd gepleegd op het databankenrecht bleef in die zaak onbeantwoord.

Of NVM een zaak tegen Zoekallehuizen.nl zal winnen, hangt onder meer af van de exacte technische werking van de meta zoekmachine. Duidelijk is in ieder geval dat er een nieuw gevecht op de huizenmarkt zal plaatsvinden. Ditmaal niet om een huis, maar om het recht een huis te zoeken. Zoekallehuizen.nl is dapper dat zij dat aandurft." Lees gehele bericht hier.

Speciaal voor Mireille van Eechoud en Dirk Visser (zie eerdere berichten hier): Kamerstuk 30 188, nr. 5. Wet implementatie richtlijn inzake hergebruik van overheidsinformatie. De vaste commissie voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, belast met het voorbereidend onderzoek van dit wetsvoorstel, heeft de eer als volgt verslag uit te brengen van haar bevindingen.

"Volgens de regering in de memorie van toelichting (bladzijde 8) kan veel auteurs-, nabuur- en databankrechtelijk beschermde, openbare overheidsinformatie al worden hergebruikt zonder dat daartoe een verzoek dient te worden gedaan. Op welke overheidsinformatie wordt hier gedoeld, zo vragen de leden van de CDA-fractie. Als het auteursrecht, het naburig recht of het databankenrecht op overheidsinformatie is voorbehouden, dan zal eerst toestemming moeten worden gevraagd om de desbetreffende informatie te kunnen hergebruiken.

Update met arrest. Terugkomend op eerder bericht: het arrest in de ANP-Novum zaak is inmiddels ontvangen. Voor niet ingewijden nog even de voorgeschiedenis: ANP beschuldigt nieuwsbureau Novum met wachtwoorden die niet aan Novum toe behoorden, zich toegang te hebben verschaft tot de besloten ANP nieuwserver ARTOS. Novum zou vervolgens systematisch essentiële delen uit de nieuwsberichten op de ARTOS site overnemen om vervolgens te plaatsen op haar eigen nieuwssite. In reconventie vordert Novum rectificatie voor de in haar ogen onterechte aantijgingen en vergoeding van de daardoor geleden (reputatie-)schade.

Hoewel beide partijen de overwinning claimen, beslist het Hof in feite (vrijwel) niets.

Twee persberichten die zeer benieuwd maken naar het arrest (wie het heeft kan het mailen): Persbureau Novum meldt in een persbericht dat zij de hoger beroeps-procedure van haar geschil met ANP heeft gewonnen. ANP meldt echter zelf dat dat in het geheel niet het geval is, maar dat het Hof juist heeft bepaald dat het geschil tussen beide nieuwsdiensten voor wat betreft de bewijsvoering te gecompliceerd is voor een kort geding, en dat de ruzie verder in een reeds aangespannen bodemprocedure uitgevochten moet worden. 

Onderwerp van geschil was onder meer in hoeverre nieuwsdatabanken worden beschermd door sui-generis databankrecht en of Novum door ANP aangebrachte technische voorzieningen heeft omzeild.

Het Hof vernietigt het vonnis van de Vzr. Rb. Amsterdam (zie ook zeer leesbare noot Koelman) van november vorig jaar. Uit het arrest blijkt volgens Novum dat het hof de door het ANP aan Novum gemaakte verwijten 'niet op voorshands gegrond' acht. Het hof wijst daarom de vorderingen van het ANP af. Het gaat dan om het verwijt dat Novum berichtgeving van het ANP gebruikt zou hebben voor de eigen nieuwsdienst. Ook de overige door het ANP gemaakte verwijten 'kunnen niet tot toewijzing van de vorderingen van het ANP leiden'. Volgens het ANP zou het Hof Novum geen verbod en dwangsom hebben opgelegd, nu Novum zou hebben toegezegd niet meer zonder toestemming op de systemen van ANP in te loggen en daartoe maatregelen heeft genomen, wat gezien de vaste jurisprudentie een zeer opmerkelijk oordeel is. Het hof heeft ook de tegenvorderingen van Novum, tot schadevergoeding en rectificatie, afgewezen, aldus het ANP.

Persbericht ANP hier. Persbericht Novum hier.