Auteursrecht  

Neppelenbroek betoogt dat “de voorstelling, als ware de elektronische verkrijging van digitale bestanden een eigendomsoverdracht, niet kan worden volgehouden. Het proces is veeleer te kenmerken als een keten van originaire eigendomsverlies en -verkrijging. Over een elektronisch exemplaar als stoffelijke zaak kan alleen zinvol gesproken worden als van een drager waarvan de gegevens een onzelfstandig bestanddeel zijn. Dit betekent niet dat het proces van downloaden van digitale gegevens niet in hoge mate vergelijkbaar is met een eigendomsoverdracht.”

“Op zichzelf kunnen gegevens niet worden aangemerkt als een zaak. In materiële zin zijn gegevens wel stoffelijk en kunnen ze onzelfstandig bestanddeel uitmaken van de drager waarop de gegevens zijn vastgelegd.”

“Niet iedere verplaatsing van iets wat eerst aan A toebehoorde en vervolgens aan B staat gelijk aan een eigendomsoverdracht. (…) De zaak van A (de server, waarop de muziekbestanden zijn vastgelegd) is en blijft van A terwijl de computer waarop de gekopieerde bestanden worden vastgelegd de zaak is en blijft van B. De gekopieerde muziekbestanden waren eerst nagetrokken bij de computer van A. Tijdens het transport doen de gegevenspakketjes vele computers aan. Men zou kunnen zeggen dat de respectieve eigenaars van die computers voor een fractie van een seconde door natrekking eigenaar worden van de langsflitsende pakketjes, maar dat heeft weinig vermogensrechtelijke betekenis. Uiteindelijk, aan het einde van de keten van originaire verkrijgingen, wordt B door natrekking (art. 5:14 BW) de eigenaar van de muziekbestanden. Zijn computer is ten opzichte van de muziekbestanden immers als hoofdzaak aan te merken.”

“Van der Steur wekt onterecht de indruk dat tussen het moment van verzending van de gegevens en het neerslaan van de gegevens op de computer een moment van eigendomsoverdracht ligt. Zo min als in het geval van het tanken van de benzine is er een 'daartussen': het eigendomsverlies bij A wordt onmiddellijk gevolgd door de originaire eigendomsverkrijging van B. Als B vervolgens een kopie van de muziekbestanden maakt en deze vastlegt op zijn cd-schijfje, wordt hij daarvan eigenaar op basis van artikel 5:16 lid 1 BW. Hij maakt het exemplaar immers voor zichzelf van materialen waarvan hijzelf eigenaar is.”

“B wordt echter niet door overdracht eigenaar, maar door originaire verkrijging, natrekking.
Het is zinloos voor A om een recht van revindicatie in te roepen, bijvoorbeeld als B zonder toestemming zou hebben gedownload. Kleve kan het tegenovergestelde betogen nu hij het downloaden als een eigendomsoverdracht ziet en de materiële gegevens niet als bestanddeel, maar als een zelfstandige zaak.”

“Het kooprecht (art. 7:1 BW) kan niet direct van toepassing zijn nu er geen sprake is van een eigendomsoverdracht. Bij de 'betaalde download' van muziekbestanden kan het kooprecht alleen naar analogie worden toegepast.”

“De uitputtingsregel van artikel 12b Aw kan bij downloaden geen toepassing vinden, nu er geen sprake is van een eigendomsoverdracht. Dit betekent dat als B zonder auteursrechtelijke toestemming zijn exemplaar met de aangeschafte muziekbestanden aan derden zou doorverkopen, dit als een auteursrechtelijk verboden openbaarmakingshandeling wordt beschouwd. Op deze consequentie van het 'Europese' auteursrecht is, mijns inziens terecht, kritiek geuit door Tjong Tjin Tai.”

“In enkele gevallen lijkt het alleen nog theoretisch interessant om van eigendomsverkrijging te spreken. De bescherming van computerprogrammatuur (zie art. 45i en j Aw) en auteursrechtelijk beschermde databanken (art. 13 jo 24a Aw) gaat zover dat niet alleen de bevoegdheid om over het exemplaar te beschikken, maar ook het recht om deze producten te gebruiken afhankelijk is gesteld van auteursrechtelijke toestemming. Bij deze informatieproducten betekent eigenaar zijn van het exemplaar niet meer dan dat men de feitelijke mogelijkheid heeft om over de gegevens te beschikken. Juridisch legitimeert de eigendom echter tot niets.”

Lees meer in het NJB.

Audax is  kort gezegd – verzocht c.q. gesommeerd de verkoop van Weekend nummer 3 van 2006 te staken, zich blijvend te onthouden van het afbeelden van de portretten van eisers, een rectificatie te plaatsen en € 10.000,- als voorschot op de schadevergoeding te betalen. In nummer 4 van 2006 van Weekend, verschenen op 25 januari 2006, is op pagina 4 de volgende tekst geplaatst:

Mededeling betreffende familie Curry. In het vorige nummer van Weekend hebben wij aandacht besteed aan Adam Curry, Patricia Paay en hun dochter. Adam Curry heeft ons via zijn advocaat laten weten dat zijn privacy en die van zijn gezin ernstig zijn aangetast door onze publicatie. Bij deze publicatie plaatsten wij foto’s afkomstig van een virtueel fotoalbum op het internet. Wij hadden toestemming dienen te vragen voor publicatie van deze foto’s. Wij betreuren het dat wij dat niet gedaan hebben en bieden de familie Curry daarvoor onze excuses aan. Redactie Weekend

Eiser vinden deze rectificatie alleen onvoldoende en vorderen o.a. gedaagden op straffe van dwangsommen ieder gebruik, iedere verveelvoudiging en/of iedere openbaarmaking van werken en/of portretten van eisers zonder voorafgaande toestemming te verbieden, tenzij dit gebruik in overeenstemming is met de zogenaamde Creative Commons Public License Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 (hierna: de Licentie);

Eisers stellen een spoedeisend belang te hebben bij hun vorderingen. Zij lijden schade, onder meer omdat het betreffende nummer van Weekend nog steeds in leesmappen circuleert. Nu Adam Curry zijn naam als merk heeft gedeponeerd, leidt dit tot een afname van de waarde van dit merk. Ook vormt de publicatie een inbreuk op (overige) commerciële exploitatiemogelijkheden van de auteurs- en portretrechten van Adam Curry en Patricia Paay.

Zo zal het moeilijker worden sponsors te krijgen voor de weblog van Adam Curry. Daarnaast willen eisers op geen enkele wijze worden geassocieerd met Weekend. De rectificatie in Weekend nummer 4 van 2006 is gezien lay-out, plaatsing en inhoud niet toereikend om die schade weg te nemen.

De rechtbank is het gedeeltelijk met het gezin Curry eens. De vier van www.flickr.com afkomstige foto’s zijn door Adam Curry gemaakt en door hem op die website geplaatst. Uitgangspunt is dat het auteursrecht op de vier foto’s bij hem berust en dat de foto’s, door plaatsing op die website, onder de werking van de Licentie vallen. Audax dient zich dan ook te houden aan de voorwaarden die in de Licentie worden gesteld aan het gebruik door derden van die foto’s. Dat Audax door de mededeling ‘This photo is public’ op het verkeerde been is gezet (en daardoor geen kennis heeft genomen van de inhoud van de Licentie), is niet onbegrijpelijk, maar er mag van haar als professionele partij worden verwacht dat zij een goed en nauwkeurig onderzoek verricht alvorens zij foto’s die afkomstig zijn van het internet afdrukt in het blad Weekend.

Indien zij een dergelijk onderzoek had verricht, was zij door middel van het aanklikken van het symbool bij de mededeling ‘some rights reserved’ gestuit op (de verkorte versie van) de Licentie. Bij twijfel over de toepasselijkheid en de inhoud van de Licentie had zij de rechthebbende op de foto’s (in dit geval Adam Curry) toestemming voor publicatie moeten vragen. Audax heeft nagelaten een dergelijk nauwkeurig onderzoek te verrichten en zij heeft te gemakkelijk verondersteld dat het publiceren van de foto’s wel in orde zou zijn. Audax heeft de voorwaarden als opgenomen in de Licentie niet in acht genomen (waarover hierna onder 6 meer).

De vordering is dan ook toewijsbaar, in die zin dat het gedaagden verboden zal worden alle foto’s die door Adam Curry op www.flickr.com zijn geplaatst te publiceren, tenzij dit geschiedt in overeenstemming met de voorwaarden van de Licentie. De aan deze veroordeling te verbinden dwangsom zal worden gematigd en gemaximeerd als na te melden. De toezegging van gedaagden de foto’s niet nogmaals te publiceren, staat niet aan toewijzing van deze vordering in de weg. De toezegging is immers pas ter zitting gedaan en beperkt zich tot de vier reeds gepubliceerde foto’s.

Vervolgens komt aan de orde wat in dit geval de schade is van het niet in acht nemen van de in de Licentie opgenomen voorwaarden en hoe eventuele schade beperkt kan worden. Blijkens de stellingen van eisers zijn twee van die voorwaarden, opgenomen in de artikelen 4 sub a en 4 sub c, geschonden. Artikel 4 sub a van de Licentie bepaalt – kort gezegd – dat bij gebruik van het werk in de vorm van (onder meer) distributie en publieke tentoonstelling een kopie van de Licentie ingesloten dan wel verstrekt moet worden.

Eisers hebben terecht gesteld dat in het betreffende nummer van Weekend iedere verwijzing naar de Licentie ontbreekt. Nu echter bij de foto’s wèl is vermeld: Foto’s: © Adam Curry èn nu Audax in Weekend nummer 4 van 2006 de geciteerde mededeling heeft geplaatst, is Adam Curry er voorshands onvoldoende in geslaagd om aannemelijk te maken wat (nu nog) de schade is van het niet in acht nemen van deze voorwaarde.

Hetzelfde geldt voor de voorwaarde zoals opgenomen in artikel 4 sub c van de Licentie. Deze voorwaarde bepaalt – kort gezegd – dat de gebruiker het werk niet voor commerciële doeleinden mag gebruiken. Voorshands heeft Audax ook deze voorwaarde geschonden, nu het uitgeven van een entertainmentblad als Weekend in de eerste plaats als een commerciële activiteit kan worden aangemerkt.

De commerciële waarde van de vier foto’s is echter gering te achten, nu zij reeds op internet voor een ieder toegankelijk zijn. Vooralsnog is niet aannemelijk geworden dat de materiële schade die Adam Curry door het publiceren van de foto’s heeft geleden nog niet voldoende is weggenomen door het plaatsen van de geciteerde mededeling en door het aanbod een vergoeding van € 1.500,- te betalen.

Dat de foto’s een hogere (commerciële) waarde zouden hebben dan dit bedrag, is op geen enkele wijze gebleken. Dat de commerciële exploitatie-mogelijkheden van auteursrechten, portretrechten en/of merkrechten van Adam Curry en Patricia Paay door de publicatie van reeds eerder openbaar gemaakte foto’s zijn aangetast is evenmin aannemelijk geworden. Verder hebben eisers wel gesteld dat in dit geval sprake is van immateriële schade, reputatieschade of schade die eruit bestaat dat zij niet met Weekend geassocieerd willen worden, maar ook deze stelling is onvoldoende onderbouwd. In dit verband is de onder 1f geciteerde mededeling eveneens van belang. De conclusie tot zover is dat het schenden van de Licentie door gedaagden geen schade (meer) oplevert. Het schenden van de Licentie kan derhalve geen grondslag vormen voor het toewijzen van schadevergoeding of van andere schadebeperkende voorzieningen als een ‘recall’ (die overigens praktisch niet meer uitvoerbaar is) of een rectificatie.

Eisers hebben verder ten aanzien van de vier van www.flickr.com afkomstige foto’s een beroep gedaan op hun portretrechten. In dit kader is allereerst van belang dat voorshands niet is gebleken dat de portretten zijn gemaakt in opdracht als bedoeld in artikel 20 Aw, nu hieronder dient te worden verstaan op bestelling gemaakte portretten. Van een opdracht in de zin van genoemd artikel is geen sprake indien de geportretteerde enkel geen bezwaar maakt tegen het maken van het portret of zelfs indien hij daarmee uitdrukkelijk instemt. Voorshands wordt op basis van de betreffende foto’s geoordeeld dat het hier om door Adam Curry gemaakte familiefoto’s (kiekjes) gaat en niet om door hem in opdracht, op bestelling gemaakte portretten.

Het beroep van eisers op hun portretrechten dient derhalve te worden beoordeeld aan de hand van artikel 21 Aw. In dit artikel is – kort gezegd – bepaald dat openbaarmaking van een portret niet geoorloofd is voor zover een redelijk belang van de geportretteerde zich tegen die openbaarmaking verzet. Dit belang dient te worden afgewogen tegen de belangen van gedaagden. Het privacybelang van eisers speelt hier geen rol nu de foto’s al op het internet openbaar zijn gemaakt en eisers veelvuldig in de publiciteit treden (traden) en het ‘neutrale’ foto’s betreft. Onder verwijzing naar hetgeen hiervoor onder 6 is overwogen is evenmin gebleken van een aantasting van de verzilverbare populariteit van eisers. Onder deze omstandigheden dient het belang van gedaagden bij hun uitingsvrijheid te prevaleren. Dit betekent dat de overige vorderingen evenmin op basis van de portretrechten van eisers kunnen worden toegewezen.

Als laatste grondslag voor hun vorderingen hebben eisers gesteld dat de tekst van het artikel onrechtmatig is jegens hun dochter. Vooropgesteld wordt dat voor zover eisers op deze grond een rectificatie vorderen dit slechts mogelijk is op grond van artikel 6:167 BW en wel “ter zake van een onjuiste of door onvolledigheid misleidende publicatie van gegevens van feitelijke aard”. Daarvan is in dit geval geen sprake.

Gesteld noch gebleken is dat de dochter niet op de desbetreffende County School zit en/of niet per taxi naar die school vervoerd wordt. Ook op andere gronden kan deze passage niet als onrechtmatig worden aangemerkt. In zijn algemeenheid moet weliswaar het geven van informatie over een minderjarig kind van ouders, die in de belangstelling staan van de entertainment-bladen, vermeden worden, maar in dit geding is onvoldoende aannemelijk geworden dat de gewraakte passage over de dochter de kans op haar ontvoering doet toenemen.

Van belang hierbij is dat de dochter door haar ouders in het geheel niet uit de publiciteit wordt gehouden (zo is zij onlangs nog te zien geweest in het tijdschrift Beau Monde) en haar beeltenis en veel gegevens over haar leven al openbaar zijn. De subkop Mislukking slaat overduidelijk niet op haar, maar op de zakelijke mislukkingen van haar ouders, en dit is voor iedere lezer kenbaar. Derhalve kan ook dit onderdeel van het artikel niet als grievend, laat staan als onnodig grievend, jegens haar worden aangemerkt. De overige vorderingen kunnen derhalve evenmin op basis van de door eisers gestelde onrechtmatigheid van de tekst van het artikel worden toegewezen.

De voorzieningenrechter verbiedt gedaagden na betekening van dit vonnis ieder gebruik, iedere verveelvoudiging en/of iedere openbaarmaking van de werken van Adam Curry, die zijn geplaatst op de website www.flickr.com , zonder voorafgaande schriftelijke toestemming te staken en gestaakt te houden, tenzij dit gebruik, deze verveelvoudiging en/of deze openbaarmaking in overeenstemming is met het bepaalde in de voorwaarden waaronder de werken door Adam Curry op die website ter beschikking worden gesteld als vermeld in de Creative Commons Public License Attribution-NonCommercial-ShareAlike 2.0 en/of is toegestaan op basis van wettelijke bepalingen, een en ander op straffe van een dwangsom.

Lee het vonnis hier of hier (rechtspraak.nl).

Ook het commentaar op het 'luxe kantoorpand van 1,7 miljoen euro' wijst Vervoort van de hand. "Het is een kantoorpand, maar we zitten gewoon in Hoofddorp aan de snelweg. Bovendien worden delen van het pand doorverhuurd aan derden." Ook hier wijkt Aptroot dus af van de feiten, aldus Vervoort. "Het is gewoon een verkiezingsstunt. Hij wil blijkbaar alle horecaondernemers tot VVD-kiezers bekeren, wat ze volgens mij al voor een groot deel zijn. Onze tarieven lopen gelijk met de inflatie op, terwijl de prijzen voor gas en licht veel harder stijgen. Daar hoor ik ze nooit over klagen." Aptroot houdt vol dat zijn berekeningen kloppen. Lees hier meer (VPRO).