DOSSIERS
Alle dossiers

Foto / beeld  

IEF 1475

Ondertussen in Gramsbergen (2)

Rechtbank Zwolle, 20 juli 2005. LJN: AU6956. Stichting Beeldrecht tegen Gemeente Hardenberg. Vonnis in aansluiting op dit eerdere bericht.

In het centrum van Gramsbergen staat de Nederlands Hervormde Kerk met daarbij de beeldengroep "Pieterpad" van Allersma, een beeldhouwwerk. De beeldengroep is conform wens van Allersma geplaatst in een plantsoentje aan de Stationsstraat (hoek Kerkstraat), zichtbaar vanuit de openbare weg.

Per 1 januari 2001 zijn de gemeenten Avereest, Gramsbergen en Hardenberg samengevoegd tot de gemeente Hardenberg. In verband daarmee heeft de gemeente een nieuwe "huisstijl" laten maken ten behoeve van de publicatie van gemeentenieuws. In een uitvergroot logo van de gemeente zijn drie afbeeldingen verwerkt van representatieve objecten die zich bevinden in de hoofdplaatsen van de drie voormalige gemeenten Avereest, Gramsbergen en Hardenberg.  Een van die afbeeldingen betreft een deel van de beeldengroep van Allersma. Van de beeldengroep van drie figuren is een deel van twee figuren zichtbaar. Op de achtergrond is (een deel van) de Nederlands Hervormde Kerk te zien.

Aan de orde is de vraag of de gemeente inbreuk heeft gemaakt op het auteursrecht van Allersma. Meer in het bijzonder dient eerst de vraag te worden beantwoord of de gemeente zich terecht beroept op de beperking op het auteursrecht als neergelegd in artikel 18 van de Auteurswet (oud).

De rechtbank stelt vast dat in het katern van 25 april 2001 dat de gemeente heeft gedeponeerd, valt te zien dat de huisstijl van de gemeente een driehoekige collage is van het vergrote logo van de gemeente, dat bijna de helft van de afbeelding inneemt, en drie deels in elkaar overlopende foto's van (delen van) de objecten. De afbeelding die als kenmerkend voor de voormalige gemeente Gramsbergen is gebruikt betreft een afbeelding van een deel van de beeldengroep in de omgeving waar het is geplaatst met op de achtergrond de Nederlands Hervormde Kerk. Het werk is dus (gedeeltelijk) afgebeeld met daarachter een ander - onbetwist kenmerkend - object.

Het betreft derhalve niet een afbeelding van de (gehele) beeldengroep op zichzelf, dat uit haar context is gehaald, of, zoals Beeldrecht stelt, "uit zijn omgeving gelicht en afzonderlijk door de Gemeente geëxploiteerd". Van een 'kale' reproductie van het kunstwerk is dan ook geen sprake. Het gaat hier veeleer om een straatbeeld, waarin weliswaar een deel van de beeldengroep prominent aanwezig is, maar dat is verwerkt in een groter geheel. Op grond hiervan, mede gezien het hierboven omschreven gehele beeld van de collage, is de rechtbank van oordeel dat het werk van Allersma niet (mede) als een hoofdvoorstelling wordt gebezigd.

De gemeente heeft zich derhalve terecht op het bepaalde in artikel 18 van de Auteurswet beroepen. Gelet hierop hoeven de overige stellingen en weren geen bespreking meer. Lees het vonnis hier.

IEF 1307

Nieuw Rechts/ Schlijper

Hof 's-Gravenhage 27 oktober 2005, IEF 1307; ECLI:NL:GHSGR:2005:1109 (Nieuwrechts tegen Thomas Schlijper (schadebegroting na auteursrechtinbreuk))

Nieuw Rechts is (middels een tussenarrest) veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding aan Schlijper wegens het zonder toestemming op een website plaatsen van drie foto's waarvan fotograaf Schlijper auteursrechthebbende is. Dit arrest gaat over de wijze waarop de schade als gevolg van deze auteursrechtinbreuk begroot moet worden.

Het Hof:
"Nu Schlijper geen winstafdracht, maar schadevergoeding heeft gevorderd, zal worden nagegaan of de schade kan worden begroot, hetgeen dient te geschieden op de wijze die het meest met de aard van de schade in overeenstemming is. Bij inbreuk op auteursrecht is in beginsel plaats voor vergoeding van gederfde winst, wegens gemist debiet, wegens prijsbederf en gemiste parallelafzet, voor vergoeding van waardevermindering van het auteursrecht en immateriële schade.

Nu Schlijper weliswaar [de relevante schadeposten] stelt (...) maar niet aannemelijk heeft gemaakt welke bedragen hij ter zake van deze schadeposten heeft geleden en hij volstaat met een (abstracte) berekening (...) kan de schade niet worden begroot en zal deze worden geschat". Het Hof komt uit op een bedrag van 2.000 EURO als een redelijke schadevergoeding voor het auteursrechtinbreuk.

Lees het arrest hier

IEF 1273

Hevige discussie

Interessante vragen in een zeer uitgebreid rechtbankverslag op Netkwesties.nl: "De rechter moet uitspraak doen in het conflict tussen een persfotograaf en Galeries.nl over het zonder toestemming publiceren van een foto van Wieteke van Dort. ... Aanleiding voor de zaak is het zonder toestemming publiceren van een door fotograaf Peter van Rijswijk gemaakte foto van Wieteke van Dort, tegenwoordig kunstenares, op de grootste kunstsite van Nederland, Galeries.nl. … De kwestie spitst zich vooral toe op de hoogte van de schadevergoeding die Van Rijswijk eist. Het bedrag werd zo hoog omdat de fotograaf volgens zijn leveringsvoorwaarden voor gepubliceerde foto's waarvoor hij geen toestemming heeft gegeven een bedrag mag vragen ter hoogte van drie keer de gebruikelijke vergoeding. … Het bedrag wordt nog hoger doordat Van Rijswijk ontdekte dat Tutein Nolthenius meerdere domeinnamen voor zijn site hanteert: naast Galeries.nl ook onder andere Galeries.nu en Artnet.com. Die extra domeinnamen zijn onderwerp van hevige discussie. Moeten we ze zien als nieuwe openbaarmakingen?  … De laatste ophoging van de schadeclaim ontstond doordat Tutein Nolthenius twee kleinere versies van de foto als 'aankeilers' op zijn site plaatste. …Het werken met doorkliks is gewoon een eigenschap van internet," verweerde de uitgever van Galeries.nl zich. Lees hier meer.

IEF 1232

Waar ligt de grens?

K.J. Koelman, noot bij Rechtbank Arnhem, 21 september 2005 (Tellegen/Codemasters). Verschenen in AMI 2005, p. 204-207.

"Maar een rechter die zich gaat bezighouden met de vraag of een werk waarde toevoegt aan het product waarin het is opgenomen, begeeft zich op glad ijs. Zou art. 18a Aw er eveneens aan in de weg staan dat een fotograaf optreedt tegen gebruik van een foto in een boek waarin ook honderden foto’s van anderen staan, indien de uitgever kan aantonen dat het boek evengoed verkoopt zonder die foto – en de fotograaf bovendien al genoeg heeft verdiend met het werk? Dat zou een opmerkelijke ontwikkeling zijn. Waarschijnlijk is echter iedereen het er over eens dat bijvoorbeeld een ontwerper die een stoel heeft ontworpen die op een van de foto’s voorkomt, niet moet zeuren, behalve misschien als het een fotoboek is over stoelontwerpen. (...) Maar waar ligt de grens? Waarom de fotograaf betalen en niet de ontwerper? Zou de architect van het stadion wél kunnen optreden tegen gebruik ervan in het spel – als Ajax zich tenminste diens rechten evenmin heeft laten overdragen?" Lees de hele noot hier en het vonnis hier.

IEF 1117

Derhalve niet aan hem

De Raad voor de Journalistiek heeft bij de behandeling van een klacht over een omroep die zonder toestemming van de fotograaf een foto publiceerde, de auteursrechtelijke deelklacht van de betrokken fotograaf naast zich neer gelegd. “Het toetsingskader van de Raad is niet de al dan niet rechtmatigheid van een journalistieke gedraging. Het is derhalve niet aan hem om te beoordelen of sprake is van schending van auteursrecht. De Raad acht zich dan ook niet bevoegd om over de klacht van Y te oordelen.” Lees de gehele uitspraak hier.

IEF 937

Kuifje en de zaak met de gulden vergoeding

Het Volk meldt dat de Nederlander Paul Bolten in Frankrijk is veroordeeld tot het betalen van ruim 33 duizend euro schadevergoeding voor het zonder toestemming gebruiken van het stripfiguur Kuifje en zijn hondje Bobby. De Belgische reporter en zijn trouwe viervoeter werden op ansichtkaarten en posters afgebeeld in decors die geïnspireerd waren op de schilderijen van Van Gogh of van de Amerikaanse schilder Edward Hopper. Illustratie is afkomstig van deze site. Het is niet duidelijk of deze afbeelding inderdaad een van de gewraakte afbeeldingen is.

Overigens: Hopper is net als Hergé nog geen 70 jaar dood. Auteursrechthebbenden weten waar zich kunnen vervoegen.... (Bron: Het Volk)

IEF 892

geen batterij advocaten

In aansluiting op dit eerdere bericht: Aan de onenigheid tussen presentatrice Yvon Jaspers en fotografe Melanie Rijkers over een door de laatste in opdracht van Japsers gemaakte en in de Telegraaf gepubliceerde foto van de BN-se in hoogzwangere en niet volledig geklede toestand blijkt een soort auteursrechtelijke geschil ten grondslag te liggen, een wanhopige schreeuw om naamsvermelding. Tenminste, dat lijkt af te leiden uit een artikel in BN/De Stem van afgelopen zaterdag. Helaas voor de fotografe laat art. 20 AW geen ruimte voor wat voor belangenafweging dan ook.

"Wel vindt ze (Melanie Rijkers) dat ze lang genoeg door het stof heeft gekropen. „Ik heb via de KRO Yvon gevraagd of ik een fotoserie van haar mocht maken. Daar ben ik goed in en dat heeft ze op mijn website vooraf ook gezien. Ze ging akkoord en het is een mooie serie geworden. Ze was er zelfs lyrisch over. Ik heb haar gratis een heel pak foto’s en een cd-rom gegeven. Daarnaast heb ik tegen kostprijs het geboortekaartje geleverd. We hebben duidelijk afgesproken dat mijn naam genoemd zou worden. Dat gebeurde telkens niet toen de kaartjes deze week in de publiciteit kwamen en dat klopt niet. Er zit copyright op die foto's en dan hoort men de naam van de fotografe te noemen. Daarom heb ik de volgende ochtend een mailtje naar de Telegraaf gestuurd met die foto. Daarin heb ik ook gewezen op het copyright. Maar bij de plaatsing ontbrak mijn naam opnieuw.“

Op de website van Jaspers staat dat ze de fotografe zal aanklagen omdat het privéfoto’s betreft. Rijkers vindt dat vreemd. „Ze heeft het copyright niet afgekocht of een contract gesloten dat ik er niets mee mocht doen. Net als in de kunst ben ik eigenaar van de foto’s. Ze wist ook dat ik het voor de naamsbekendheid deed. Trouwens ík heb haar gevraagd voor de reportage en dan zijn de foto’s van mij. Ik wilde ze voor mijn website gebruiken, maar heb nu besloten geen van de foto’s meer te publiceren, want in principe heb ik hun vertrouwen geschaad, dat zie ik ook wel. Anderzijds heeft zij dat ook bij mij gedaan door de naam van de fotografe niet te noemen toen de geboortekaartjes in de publiciteit kwamen. Overigens moet ze de kaartjes nog betalen. En ik ben nog steeds trots op de serie.“

„Ik heb geen batterij advocaten achter me. Als kunstenaar heb ik helaas te graag willen bewijzen dat ik de maker was van de foto en het geboortekaartje van baby Keesje en hiermee heb ik Yvons vertrouwen aangetast door haar foto te gebruiken als bewijs naar de media.“ (Bron: BN/De Stem)

IEF 560

bewuste foto

Rechtbank Haarlem,Sector kanton, 29 juni 2005,  LJN: AT8373 265903. [XXX] Producties (anonimiseren levert soms hele bruikbare merken op) tegen Go2web.nl. Schending van auteursrecht door exploitant van website.

Go2Web.nl exploiteert een groot aantal individuele websites van plaatselijke gemeenten in Nederland, waaronder de site www.utrecht-web.nl. Op de site van Go2Web.nl is gedurende geruime tijd een door [XXX] gemaakte foto te zien geweest; die foto is niet geplaatst door Go2Web.nl zelf maar door een van de leden van Utrecht-Web.nl.

De foto waar deze procedure om draait is (ook) te zien geweest op de startpagina van de door Go2Web.nl geëxploiteerde site. Een startpagina kan niet aangemerkt worden als onderdeel van ledenpagina’s waarop leden foto’s en dergelijke kunnen plaatsen en ook daadwerkelijk plaatsen. Dat zo zijnde moet de conclusie zijn dat Go2Web.nl zelf de bewuste foto openbaar gemaakt heeft. Met betrekking tot de pagina’s voor en door leden ligt de situatie anders. Ten aanzien van die pagina’s fasciliteert Go2Web.nl enkel en heeft zij met de inhoud ervan niets te maken. Met betrekking tot die pagina’s kan zij dan ook niet als openbaarmaker krachtens de auteurswet worden aangemerkt. Een aansprakelijkheid op grond van art. 6:196c of art. 162 BW ontbreekt in dat kader ook omdat Go2Web.nl de foto onmiddellijk van de ledenpagina’s heeft verwijderd. Lees vonnis.

IEF 521

Slapend beertje beschermd?

Arrest Gerechtshof te 's-Gravenhage, 16 juni 2005, rolnr. 03/1258 (FAMILY CARDS). Het geschil betreft geboortekaarten geillustreerd met babybeertjes.

Mevrouw Maas, van wie de afbeelding afkomstig is, tekent gedurende een aantal jaren als baby geklede en zich als baby gedragende speelgoedbeertjes. Family Cards exploiteert geboortekaarten onder meer voorzien van een afbeelding van een speelgoedbeer. Mevrouw Maas stelt dat Family Cards haar auteursrechten schendt.

In eerste aanleg heeft Maas gewonnen en is Family Cards op grond van auteursrecht inbreuk onder meer bevolen de exploitatie van een aantal kaarten geillustreerd met babybeertjes te doen staken en veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding. Family Cards komt in hoger beroep van dit vonnis. Hoewel het Hof gevoelig lijkt te zijn voor het verweer van Family Cards dat er sprake zou zijn van een bepaalde tekenstijl, door te stellen dat er sprake is van een trend, oordeelt zij terecht dat binnen deze trend oorspronkelijke werken mogelijk zijn. Het kan naar mijn mening immers niet zo zijn dat de beschermingsomvang wordt bepaald door een bepaalde stijl dan wel trend. Is er sprake van een oorspronkelijk werk op het moment van creatie, dan blijft het werk oorspronkelijk ongeacht de navolgers.

De tekeningen van Maas zijn volgens het Hof oorspronkelijk. Het Hof past ook het juiste criterium toe in haar beoordeling of er sprake is van een verveelvoudiging; "(...) onnodig een aantal essentiele elementen van Maas's tekening heeft overgenomen (...). Resultaat: Een aantal beertjes is niet als een verveelvoudiging aan te merken, het slapende babybeertje wel. Het Hof verwijst de zaak naar de rol om partijen in de gelegenheid te stellen zich uit te laten over de vordering tot terugbetaling van schadevergoeding. Lees arrest