Octrooirecht  

Op donderdag 24 november jl. is het wetsvoorstel tot implementatie van de Europese richtlijn m.b.t. de handhaving van intellectuele-eigendomsrechten naar de Tweede Kamer gestuurd. Naar dit wetsvoorstel werd reikhalzend uitgezien omdat de betreffende richtlijn betrekkelijk veel ruimte laat aan de nationale wetgevers.

Brengt het wetsvoorstel interessant nieuws? Ja.

De belangrijkste en interessantste wijzigingen zijn:

a) Er komen uitgebreidere mogelijkheden voor het leggen van bewijsbeslag (art 1019 a-d Rv).
b) Er komt een Einstweilige Verfügung: (een verbod in) kort geding zonder dat de gedaagde wordt gehoord (art. 1019e) (maar dan moet er wel sprake zijn van dreigende onherstelbare schade).
c) Er komt een verruimde mogelijkheid voor veroordeling in proceskosten in IE-zaken (art. 1019h)

Daarnaast wordt het noemen van de voorman en het verschaffen van andere informatie over het distributie-kanaal gecodificeerd (art. 1019f). verder worden er in de Auteurswet, de WNR en Databankenwet enkele wijzigingen ingevoerd ter zake van (kort gezegd) ‘vermoeden van makerschap’ en ten aanzien van beslagmogelijkheden. In Landbouwkwaliteitswet (!?) worden enkele procedures inzake geografische benamingen vastgelegd.

“Uitkristalliseren en naar bevind van zaken handelen”

Het meest fascinerend is op het eerste gezicht het voorgestelde art. 1019h Rv dat ruimere proceskostenveroordelingen in IE-zaken mogelijk maakt. Dit kan heel interessant worden, maar is volledig afhankelijk van hoe de rechterlijke macht dit gaat invullen. In de MvT staat te lezen dat één en ander zich opnieuw moet uitkristalliseren en dat de rechter “naar bevind van zaken [moet] handelen”. Let op: ook eisers/rechthebbenden kunnen in ruimere proceskosten worden veroordeeld.

Artikel 1019h Rv luidt als volgt:

“Voor zover nodig in afwijking van de tweede paragraaf van de twaalfde afdeling van de tweede titel van het eerste Boek en in afwijking van artikel 843a, eerste lid, wordt de in het ongelijk gestelde partij desgevorderd veroordeeld in redelijke en evenredige gerechtskosten en andere kosten die de in het gelijk gestelde partij heeft gemaakt, tenzij de billijkheid zich daartegen verzet”.

Memorie van Toelichting:

Artikel 14 van de richtlijn verplicht tot een ruime proceskostenveroordeling van de verliezende partij. In het Nederlandse civiele procesrecht wordt thans uitgegaan van forfaitaire kostenveroordeling, gebaseerd op vaste tarieven (artikel 239 Rv en de Wet tarieven in burgerlijke zaken). Daarnaast voorziet artikel 6:96 BW in schadevergoeding voor de redelijke kosten tot verkrijging van voldoening buiten rechte.

De proceskostenveroordeling zal zich onder het nieuwe regime in intellectuele-eigendomsinbreukzaken opnieuw moeten uitkristalliseren. De rechter zal moeten komen tot een veroordeling in evenredige kosten, te toetsen aan de redelijkheid en billijkheid. Deze billijkheid zal bijvoorbeeld meespelen bij de proceskostenveroordeling van een inbreukmaker te goeder trouw. Beperking van de proceskostenveroordeling tot hetgeen onder het huidige recht gebruikelijk is, ligt dan meer voor de hand dan een volledige kostenveroordeling.

Deze laatste ligt vooral in de rede wanneer het gaat om grootschalige namaak of piraterij. Voor de inbreuken die daartussen liggen, zal de rechter naar verwachting naar bevind van zaken handelen en beoordelen wat redelijke en evenredige kosten zijn die door de verliezende partij dienen te worden gedragen. Door de formulering van de aanhef van het artikel - voor zover nodig in afwijking van de artikelen 237 e.v. - wordt aangegeven dat in situaties waarin de forfaitaire kostenveroordeling meer op zou leveren dan de werkelijk gemaakte kosten, de forfaitaire kostenveroordeling voorgaat.

Prof. mr Dirk J.G. Visser

Voorstel van wet

Memorie van Toelichting

Vonnis Rechtbank ’s-Gravenhage, 23 november 2005, rolnr. 05/0439 Stannah Stairlifts Ltd. Tegen Freelift B.V.  Vaststellingsovereenkomst staat aan inbreuk op octrooi in de weg.

Stannah en Freelift houden beide zich onder meer bezig met het onderzoek naar en de ontwikkeling, productie en wereldwijde verhandeling van trapliften. Stannah is houdster van het Europese octrooi EP 0 738 232 voor een “inrichting voor het horizontaal zetten van een traplift”. Stannah heeft dit octrooi ingeroepen tegen de verhandeling van de traplift model “Van Gogh” door Freelift.

De rechtbank heeft in haar vonnis van 18 december 2002 de inbreukvorderingen van Stannah toegewezen. Freelift heeft tegen dit vonnis hoger beroep ingesteld. Partijen hebben de zaak geschikt en daartoe een “Deed of Settlement (DoE) gesloten. De DoE komt er kort gezegd op neer dat het Freelift verboden is de Van Gogh traplift te exploiteren, dat Stannah geen inbreukactie start tegen Freelift wanneer zij een nieuwe versie van de Van Gogh traplift (Van Gogh II) gaat produceren waarvan een onafhankelijke deskundige heeft verklaard dat deze niet onder het octrooi van Stannah valt.

Een onafhankelijke deskundige heeft aan Stannah verklaard dat de vervanger van de Van Gogh traplift van Freelift niet onder haar Europese octrooi valt.

- Conclusie AG Jacobs,  24 november 2005, zaak C-421/04,  Matratzen Concord AG tegen Hukla Germany SA.

"I would accordingly answer the question referred by the Audiencia Provincial, Barcelona, as follows:

Article 3(1)(c) of First Council Directive 89/104/EEC of 21 December 1988 to approximate the laws of the Member States relating to trade marks must be interpreted as meaning that a sign consisting solely of a word or words which denote the product which it covers or describe the kind, quality, quantity, intended purpose, value, geographical origin or other characteristics of the product in the language of one Member State may not be registered as a trade mark in another Member State where a significant proportion of traders in and consumers of that product can reasonably be expected to understand the meaning of the word or words." Lees conclusie hier. (Geen NL tekst beschikbaar).

- Conclusie AG Léger, 24 november 2005 , zaak C-431/04. Massachusetts Institute of Technology. Reference for a preliminary ruling from the Bundesgerichtshof. Rights conferred by a patent – Proprietary medicinal products – Supplementary protection certificates for medicinal products – The term ‘combination of active ingredients of a medicinal product’

"In the light of the above considerations, I suggest that the Court answer the questions referred by the Bundesgerichtshof as follows:

‘The concept of “combination of active ingredients of a medicinal product” within the meaning of Article 1(b) of Council Regulation (EEC) No 1768/92 of 18 June 1992 concerning the creation of a supplementary protection certificate for medicinal products must be interpreted as meaning that it does not preclude the grant of a supplementary protection certificate to a combination of two substances, one of which is a known substance with pharmacological properties of its own for a specific therapeutic indication and the other is necessary for the therapeutic efficacy of the first substance, for this indication’." Lees conclusie hier. (Geen NL tekst beschikbaar).

Rechtbank te ’s-Gravenhage d.d. 16 november 2005, rolnr. 04/3224,Trespa International B.V. tegen N.V. HDM

De Haagse rechter heeft zich moeten verdiepen in EP0216269 met betrekking tot een ‘Dekorative Platte mit verbesserten Oberflächeneigenschaften’ van Trespa. Trespa heeft dit octrooi ingeroepen tegen HDM vanwege de verhandeling van zelfklevend flexibel laminaat onder de naam Elesgoflex, wandpanelen onder de naam Pan O’flair en vloerpanelen onder de naam Imperial.

Volgens Trespa maakt HDM inbreuk op conclusie I van haar octrooi met de verhandeling van deze producten. HDM verweert zich door de nietigheid van het Nederlands deel van het Europese octrooi in te roepen vanwege gebrek aan inventiviteit en nieuwheid. De rechter verwerpt dit verweer en wijst de vorderingen van Trespa toe beperkt tot Nederlands territoir.

NIEUWHEID: De Rechtbank maakt korte metten met het nietigheidsverweer. ”Trespa heeft ter zitting uitvoerig uiteengezet dat HDM de uitvoeringsvoorbeelden beschreven in EP 153, DE 582, DE 597 geenszins precies heeft nagewerkt (pleitnota mr. Hendrick nrs 62-116). HDM heeft dat niet weersproken. Aldus heeft HDM – op wie de stelplicht en bewijslast terzake rust – in het licht van de gemotiveerde stellingen van Trespa, onvoldoende aangevoerd op grond waarvan de rechtbank kan aannemen dat nauwkeurige  uitvoering van één van de in voornoemde documenten beschreven werkwijze(n) onvermijdelijk (noodzakelijkerwijs en zonder enige gerede twijfel, zie T793/93) leidt tot het product dat door conclusie I van EP 269 onder bescherming wordt gesteld.”

Goedkeuring en uitvoering van de op 17 december 1991 te München tot stand gekomen Akte tot herziening van artikel 63 van het Verdrag inzake de verlening van Europese octrooien van 5 oktober 1973 (Trb. 1992, 47), het op 1 juni 2000 te Genève tot stand gekomen Verdrag inzake octrooirecht (Trb. 2001, 120), het op 17 oktober 2000 te Londen tot stand gekomen Verdrag inzake de toepassing van artikel 65 van het Verdrag inzake de verlening van Europese octrooien van 5 oktober 1973 (Trb. 2001, 21) en de op 29 november 2000 te München tot stand gekomen Akte tot herziening van het Verdrag inzake de verlening van Europese octrooien (Trb. 2002, 64)

Het voorstel is op 11 oktober 2005 aangenomen door de Tweede Kamer. ChristenUnie, SGP, Groep Nawijn en SP stemden tegen. De Eerste Kamer heeft het voorstel op 15 november 2005 als hamerstuk afgedaan. Lees het stemmingsoverzicht hier.

Wat ouder, maar vers op rechtspraak.nl: Gerechtshof 's-Gravenhage, 24 maart 2005, 00/1018, LJN: AU6180. Parteurosa tegen Fokker c.s. Rechtsmacht Nederlandse rechter en vernietiging Europees octrooi Parteurosa c.s. voor zover verleend voor Nederland. Even kort wat rechtsoverwegingen:

“Niet duidelijk is daarom en door Parteurosa c.s. is ook niet duidelijk gemaakt, hoe een aanvulling van het octrooischrift kan worden geformuleerd, waardoor de grenzen van de bescherming (na het wegvallen van de hoofdconclusie) met voldoende duidelijkheid worden getrokken. De door Parteurosa c.s. verdedigde nieuwheid en inventiviteit van de verschillende onderwerpen doen in dit verband niet ter zake. Slotsom van het voorgaande is dat partiële vernietiging van het octrooi niet toelaatbaar is gebleken en dat het octrooi in zijn geheel moet worden vernietigd.

Bijzonder goed nieuws voor wie wel eens eens Europees octrooi moet uitprinten:  “We are pleased to announce that from 4 November 2005, esp@cenet will feature full document printing and downloading. One of the major considerations in offering this service was to make sure that it was "bombproof", ie that demand on the EPO systems would not exceed the capacity to deliver. After all, our users currently download 11 million pages per week, albeit not at one time!

We were concerned that full document downloads and printing might encourage gleeful esp@cenetters to start printing and downloading in earnest, and this might have put an intolerable strain on the system. We are now satisfied that we have the right technical solution (users must assemble and collate the pages of a document before downloading it), and a screening system to discriminate against automated document retrieval in favour of humans (when requesting a download, users have to type in a graphically displayed keyword in response to a prompt).” Lees hier meer.

1- In de VS is bijna alles patenteerbaar, tot en met het zijwaarts schommelen aan toe. Vaak werd daarbij nog wel ergens een computer of andere techniek opgevoerd, al was dat maar voor de vorm. Nu is echter een aanvraag binnengekomen die zelfs niet pretendeert technisch te zijn: patent wordt verzocht op een "werkwijze voor het vertellen van een verhaal, welk verhaal een tijdslijn en een uniek plot met karakters." De gepubliceerde conclusies schetsen een verhaal waarbij de hoofdpersoon zichzelf tijdelijk geheugenverlies toewenst, en er enige tijd later achterkomt dat hij die ook gekregen heeft. Vervolgens blijkt langzaam maar zeker wat hij allemaal gedaan heeft gedurende die tijd.

In hoeverre de rechtbank die straks de geldigheid van een eventueel octrooi op deze plotlijn moet beoordelen, beeldrechten zal moeten betalen voor de openbare vertoning van films als Memento, is nog niet duidelijk. Lees meer hier. (Zijwaarts schommelen hier).

2- Ongelukkig gekozen beeldmerken zagen we al eerder hier. Maar ook bij het kiezen van een domeinnaam moeten de linguïstische aspecten niet uit het oog verloren worden. Voorbeelden van precaire domeinnamen hier.

3- Alexander von Mühlendhal, who retired as OHIM vice-president in October, has joined German IP firm Bardehle Pagenberg as a consultant. Von Mühlendahl will work in the Munich and Alicante offices, and will advise clients on trade mark and design matters. He officially started with Bardehle on November In honour of von Mühlendahl's contribution to Community law, the OHIM library has been re-named in his honour. (Managing IP)

Rechtbank Den Haag 9 november 2005, Meadwestvaco Packaging Systems LLC/ A&R Carton B.V.
 
Onderwerp van het geschil betreft een door A&R onder meer voor Heineken geproduceerde doos voor eenheden van 12 flesjes bier. A&R is een drukkerij en een cartonnage bedrijf. Een met A&R in concern verbonden maatschappij heeft m.b.t. de gebruikte techniek van de doos een octrooi aangevraagd, waarin de uitvinding wordt aangeduid met Flaschenträger. MWV stelt echter dat A&R inbreuk maakt op haar (inmiddels verlopen) octrooi, dat ziet op een fabricagewijze van een kartonnen doos voor blikjes, en vordert een verklaring voor recht. In reconventie vordert A&R een verklaring voor recht dat het octrooi van MWV op grond van toegevoegde materie en non-inventiviteit nietig is. Deze vordering in reconventie is voorwaardelijk en geldt enkel als ingesteld indien de rechtbank tot inbreuk op het octrooi van MWV zou concluderen.
 
Inbreuk op het octrooi wordt niet aangenomen omdat het octrooi van NMV in 1990 gewijzigd is en zodanig gewijzigd is dat de conclusie waar een beroep op wordt gedaan beperkter moet worden gelezen. Was de doos in de eerdere conclusie nog "for" bierblikjes, in de gewijzigde versie ging de conclusie over een doos "containing"  bierblikjes. De rechter is van mening dat de gemiddelde vakman die kennis neemt van het verleningsdossier dit ziet als een vrijwillige en uitdrukkelijke beperking van de geclaimde beschermingsomvang, want een doos die blikjes bevat of ten minste uitsluitend bestemd is om bierblikjes te bevatten (vertaling in het vonnis van "containing") biedt een beperktere beschermingsomvang dan een doos geschikt voor blikjes (of eventueel ook voor iets anders) (de vertaling van "for").
 
Weginterpreteren van het technisch (beperkende) kenmerk "containing" bierblikjes komt in casu in strijd met de rechtszekerheid voor derden, aldus de rechter. Lees het vonnis hier.

Rechtbank ’s-Gravenhage, 9 november 2005, Ragasco AS tegen Kompozit-Praha S.R.O. en Iesberts’ Handelsmaatschappij B.V.

Ragasco is houdster van het Europese octrooi nr. 0958473 met betrekking tot “portable pressure container for fluids “. De hoofdconclusie in de Nederlandse vertaling luidt: “Draagbare druk container voor vloeistof (…) dat een binnenste vloeistof-dichte voering laag en een druk ondersteunende laag buiten de voering omvat, alsmede een buitenste, beschermend omhulsel, waarin de lagen uit transparante of doorzichtige materialen bestaan, het omhulsel omvat een midden gedeelte met oppervlakte gedeelten die weggesneden zijn zodat delen van eigenlijke container en, tijdens gebruik, diens inhoud binnenin de omhulsel, zichtbaar zijn van de buitenkant, en dat het omhulsel schokabsorberende eigenschappen heeft.”

Ragasco heeft dit octrooi ingeroepen tegen onder meer de verhandeling van lichtgewicht gasflessen in Nederland door respectievelijk Kompozit, een Tsjechische onderneming, en Iesbert, een Nederlandse onderneming. Ragasco vordert zowel als voorlopige voorziening en als definitieve maatregel kort gezegd een inbreukverbod voor Nederland en andere gedesigneerde landen. In hoofdzaak vordert zij ook de gebruikelijke nevenvorderingen.