Publicaties & Noten  

Bijdrage ingezonden door Fulco Blokhuis, Boekx advocaten. Dixons heeft een actie (dixons.nl/windehelft) waarmee ze aanhaakt bij het WK voetbal. Als Nederland het WK wint, krijgt de consument de helft van zijn aankoopbedrag terug. Sympathiek, maar bij de actie plaatst de elektronicawinkel een afbeelding die direct aan Van Persie doet denken; het silhouet van de prachtige kopgoal tegen Spanje. Mag dat? Nee.

Het gebruik van deze nu al iconische houding voor commerciële doeleinden, is een inbreuk op het portretrecht van Van Persie. Dixons profiteert op deze manier namelijk van de verzilverbare populariteit van de voetballer. Bovendien vermoed ik dat er geen toestemming is gevraagd aan de fotograaf van de oorspronkelijke foto. Daarmee wordt er ook inbreuk gemaakt op het auteursrecht van de fotograaf.

Identieke kwestie
Twee jaar terug oordeelde de rechtbank Amsterdam [IEF 11403; IEF 12207] al over een silhouet van een voetballer. Het ging destijds om de straatvoetballer Wasi, wiens silhouet zonder toestemming door kledingmerk Monta was gebruikt. Volgens de rechtbank was hier geen sprake van portretrechtinbreuk. Het silhouet en de lichaamshouding van de figuur op het logo was niet specifiek voor Wasi. De straatvoetballer was dan ook niet als zodanig te herkennen. De afbeelding kon zelfs van iedere willekeurige voetballer zijn, aldus de rechtbank.

Terug naar Van Persie
In zaak Dixons bestaat er geen twijfel over de gelijkenissen tussen Van Persie en het silhouet. Het silhouet en de lichaamshouding van Van Persie zijn wel degelijk zeer herkenbaar. Temeer daar er ook wordt verwezen naar het WK. Bovendien gaat het hier om een volstrekt unieke goal. Dat op social media #persieing een grote vlucht heeft genomen, doet daar niet aan af.

In de Wasi-Monta zaak oordeelde de rechtbank overigens wel dat er inbreuk werd gepleegd op het auteursrecht. De fotograaf Han Lans kreeg een voorschot van € 10.000,-. Dixons doet er dus verstandig aan haar actie aan te passen.

Bijdrage ingezonden door Dirk Visser, Universiteit Leiden, Klos Morel Vos & Schaap. Het arrest van de Hoge Raad van 31 mei 2013 in de zaak Apple/Samsung (over het modelrecht op de iPad) [IEF 12714] is op het belangrijkste punt achterhaald door het arrest van het HvJ EU van 19 juni 2014 in de zaak Karen Millen / Dunnes (over gestreepte blouses een zwarte gebreide top) [IEF 13959]. De Hoge Raad was van oordeel dat bij de bepaling van het ‘eigen karakter’ van een model gekeken mag/moet worden naar alle oudere modellen tezamen (het vormgevingserfgoed).[1] Daarvoor was steun te vinden in bijvoorbeeld overweging 14 bij de Modellenverordening.

Het Hof van Justitie van de EU heeft nu geoordeeld dat dat niet mag. Artikel 6 Modellenverordening “moet aldus worden uitgelegd dat een model slechts kan worden geacht een eigen karakter te hebben indien de algemene indruk die dat model bij de geïnformeerde gebruiker wekt, verschilt van de algemene indruk die bij diezelfde gebruiker wordt gewekt niet door een combinatie van afzonderlijke kenmerken van meerdere oudere modellen, maar door een of meer individueel beschouwde oudere modellen.

De ongeregistreerde modellen in kwestie zouden naar Nederlandse maatstaven overigens ongetwijfeld auteursrechtelijk beschermd zijn. En onze Nederlandse auteursrechtelijke maatstaven zijn gelijk aan de Europese auteursrechtelijke maatstaven. Dat weten we gewoon. Daar hoeven we geen vragen over te stellen aan het Hof EU.

Dirk Visser

Voetnoot [1] 4.4 De klachten gaan terecht ervan uit dat bij de beoordeling of een model een eigen karakter heeft, toelaatbaar is dat een vergelijking wordt gemaakt met meer dan één anticiperend model. Zij voeren echter ten onrechte aan dat het oordeel dat een model geen eigen karakter heeft, slechts kan worden gebaseerd op onvoldoende verschil met één specifiek anticiperend model. Bij de beoordeling van de geldigheid van een model gaat het, gelet op art. 6 lid 1 GmodVo, om de vergelijking met "modellen die voor het publiek beschikbaar zijn gesteld", zodat de vraag of voldoende afstand bestaat tussen het model en eerdere soortgelijke modellen, moet worden beantwoord aan de hand van de verschillen die bestaan tussen het model en het model of de modellen waarop degene die het nietigheidsverweer voert, zich in dat verband beroept. Dit geldt dus ook indien degene die dit verweer voert, daartoe verwijst naar meer dan één anticiperend model, en in die zin naar het vormgevingserfgoed. Het hiervoor in 3.4 onder (a) door het hof verrichte onderzoek berust dus op een juiste rechtsopvatting.

Bijdrage ingezonden vanuit Oeganda door Thijs van den Heuvel, NGO, Product of Prison. “Enjoy Brazil-Enjoy Crystal Clear pictures with Star Times”. Met deze slogan werden Oegandezen ruim een maand lang opgeroepen om een decoder en satellietschotel  te kopen en een abonnement af te sluiten bij het Pay TV bedrijf StarTimes. Klein probleem: StarTimes heeft de uitzendrechten voor de World Cup niet, zo ontdekte een bezorgde klant na contact met de Oegandese KVNB (FUFA):

“World cup rights are negotiated globally and sold as such no one can show or advertise the matches except the global partner or its authorized affiliates. As far as FUFA is aware Star times has not been given the rights to show the matches (…). ”

De Uganda Consumer protection Awareness Association (UCPPA) is not amused:

“Star Times type of advertising is not only illegal and misleading but also contravenes the basic and fundamental rights of the average Ugandan consumer. Consumers are buying into products due to fake adverts but they will not be able to watch the matches,”

De UCPPA heeft Startimes verzocht (en waarschijnlijk voor zover nodig gesommeerd…) om:
1.    De advertenties onmiddellijk te verwijderen (en waarschijnlijk verwijderd te houden);
2.    Alle misleidde Oegandezen die een decoder, satelliet of abonnement hebben gekocht terug te betalen;
3.    Excuses te maken aan alle Oegandezen (mijn persoonlijke favoriet).

Gelukkig kan iedereen op dit moment alle wedstrijden bekijken op het open net, via de nationale omroep Uganda Broadcasting Corporation (UBC). Maar ook daar dreigt nu een einde aan te komen… Vermoed wordt dat UBC betrokken is bij de illegale activiteiten van StarTimes. Wordt wellicht dus vervolgd.

Voor de (over het algemeen zeer fanatieke) Oegandese voetbalsupporters is het hopen dat zij kunnen blijven genieten van Robben en Van Persie. Door het succes van Nederland groeit het Oranjelegioen in Kampala met de dag en met name “RvP” is bijzonder populair. Als je wint, heb je vrienden, zo blijkt maar weer eens.

Meer hier en hier.

J. Leenheer en J. Poort, Alleen maar nette mensen - Consumentenonderzoek Downloadgedrag Films, IViR.nl, 14 juni 2014.
Centrale onderzoeksvraag: Wat is de houding en het gedrag van de Nederlandse consument ten aanzien van het downloaden (en streamen) van films uit illegale bron, en in welke mate beïnvloedt zijn downloadgedrag koop- en  consumptie via andere kanalen (DVD/Bluray, VOD, maar ook huren en bioscoopbezoek)?

Filmproducenten Nederland (FPN), de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs (NVF), het Nederlands Filmfonds, Stichting Cultureel Fonds Audiovisuele Producenten (CFAP) en de Nederlandse Vereniging van Producenten en Importeurs van beeld- en geluidsdragers (NVPI), willen achterhalen wat de schade is die de filmindustrie lijdt doordat consumenten downloaden en streamen uit illegale bron. In het kader daarvan hebben deze partijen CentERdata en het Instituut voor Informatierecht (IViR) opdracht gegeven met een consumentenonderzoek in beeld te brengen in welke mate downloaden en streamen uit illegale bron een substituut vormen voor de diverse legale consumptiekanalen en er dus legale consumptie verloren gaat, bijvoorbeeld bioscoopbezoek, de aanschaf of huur van DVD’s of het gebruik van video on demand (VOD). Daarnaast is de vraag in hoeverre bij films ook een zogeheten sampling-effect optreedt, waarbij downloaden uit illegale bron juist leidt tot legale consumptie van datzelfde werk of van werken van dezelfde artiest of in hetzelfde genre. Beide effecten zijn voor muziek de afgelopen jaren uitvoerig onderzocht, maar naar de gevolgen van downloaden uit illegale bron van films is het nationale en internationale onderzoek veel beperkter.

Tot slot willen bovengenoemde partijen onderzoeken in hoeverre het Nederlandse beleid ten aanzien van downloaden uit illegale bron en de nieuwe thuiskopieregeling die sinds 2013 van kracht is, van invloed zijn op het downloadgedrag van Nederlandse consumenten.

H. Bongers, ‘De ene kabouter en piraat is de andere niet… of toch wel?', IE-Forum.nl IEF 13967.
Bijdrage ingezonden door Henrike Bongers, LinkedIn. De Vrolijke Kabouters en Pret Piraat uitgedanst- bescherming van characters. ‘Draai een keer in het rond. Stamp met je voeten op de grond.’ Dit zijn de eerste twee zinnen van een bekend kabouterdeuntje. Wie kent dit vrolijke kinderliedje, met de daarbij horende bewegingen, niet? Een organisator van kindershows in het westen van het land wordt er waarschijnlijk niet (meer) zo vrolijk van en heeft mogelijk zelf even hard op de grond gestampt na de uitspraak van de Amsterdamse rechter op 4 juni jl. [IEF 13912] waarin geoordeeld werd dat zij zich schuldig maakte aan inbreuk op de auteursrechten (en merkenrecht) van Studio 100 ten aanzien van de characters Kabouter Plop en Piet Piraat.

(...) Het was al bekend dat characters zowel auteursrechtelijk als merkenrechtelijk gezien beschermd kunnen worden. Dit is echter in deze recente uitspraak, ten koste van de organisator van de kindershows, nogmaals bevestigd. Erg fijn voor de makers (rechthebbenden), minder fijn voor derden die hier niet bij stilstaan en achteloos (of is het schaamteloos?) van dergelijke characters gebruik maken. Niet alleen in de ‘offline’ wereld maar ook ‘online’ wordt er geprofiteerd van werken van derden waarop IE-rechten rusten, waaronder characters/personages. Zo ben ik de afgelopen tijd al meerdere keren sites tegengekomen waarop allerlei lekkere baksels voor kinderfeestjes worden aangeboden niet gewoon in een ‘kabouter’ of ‘piraten’ thema, nee met exact die Kabouter Plop en Piet Piraat characters waarover in deze zaak geoordeeld is. En ik kan mij vergissen, maar het lijkt mij sterk dat al deze partijen toestemming hebben voor het gebruik van dergelijke characters. Ik begrijp dat het in het kader van de verkoop van dergelijke baksels het voor de verkoper wenselijk is om bijvoorbeeld de ‘echte Kabouter Plop’ taart te verkopen, uiteraard inclusief een zo goed mogelijk nagebootste Kabouter Plop (en consorten) zelf. Dit om ‘neee dat is ‘m niet, ik wil een echte!!’ te voorkomen. Begrijpelijk vanuit het perspectief van de verkoper, maar het is ook begrijpelijk dat de IE-rechthebbenden hiertegen willen optreden. Hoewel commercieel gebruik geen vereiste is voor auteursrechtinbreuk, zijn het juist wel de commerciële praktijken die veelal het meest schadelijk voor de IE-rechthebbenden zijn. Zo lopen zij immers zelf inkomsten mis. Het moge duidelijk zijn, waar inspiratie mag, mag imitatie niet (tenzij er geen IE-rechten (meer) op een character rusten maar dat is een ander verhaal). Ja, het staat iedereen vrij om een kabouter character te verzinnen, met baard en een muts. En ja hetzelfde geldt voor een stoere piraat met een piratenhoed. Voeg je echter aan je kabouter character (een combinatie van) een muts met hangoren en bellen, een rond brilletje, een ringbaard, een lange neus met rood puntje toe (hé wacht eens is dat niet?) of aan je piraat een P op de piratenhoed, gouden accenten op een (rode) jas, een goud/witte bef en zwarte laarzen (hé wacht eens is dat niet?) dan heb je kans dat Studio 100 achter je aan komt! De ene kabouter en piraat is immers de andere niet… of (soms) toch wel?

Henrike Bongers

Bart Wirtz, 'Green Streaming', Muziekwereld 2, 2014: 20 juni.
Ik zit met een dilemma. Of laat ik beginnen te zeggen dat ik eerst blij verrast was, en in een later stadium pas aan het wankelen werd gebracht. Het zit zo. Op Spotify kun je zien hoeveel een track van een bepaalde artiest gestreamd is. Toen ik er achter kwam dat een stuk van mij ongeveer 200.000 keer was beluisterd, werd ik meteen vrolijk en heb in mijn enthousiasme Buma/Stemra gebeld om te vragen hoeveel dat dan ongeveer zou opleveren. Zij lieten mij weten dat er met Spotify een percentage is onderhandeld dat uitkomt op 0,00001137 cent per gespeelde track. Met mijn getemperde blijdschap ben ik toen van mijn 2 welverdiende euro’s een espresso gaan kopen.

(...) Samen met mijn collega en mede-radiopresentator Rolf Delfos kwam ik daarom op het volgende idee: ‘Green Streaming’, een muziekplatform à la Spotify maar dan geënt op het idee van ‘groene stroom’. Het idee is dat de gebruiker er zeker van is dat het maandelijkse contributiebedrag goed terecht komt; bij de muzikanten dus. Het betekent tegelijkertijd dat het voor het grootste deel ook geïnitieerd moet worden door muzikanten zodat er een eerlijk 1 op 1 en transparent systeem ontstaat. Het lastige is dat een concurrent van Spotify met voldoende aanbod alleen is op te zetten met toestemming van de aandeelhouders van Spotify, te weten: de grote platenmaatschappijen. De oude economie dicteert nog altijd de nieuwe en houdt een concurrerend model met een andere verdeling van de opbrengsten tegen. Dit komt omdat de Europese Richtlijn die maatschappijen feitelijk een monopolie op on demand digitale diensten heeft gegeven.

Bovendien hebben veel Spotifygebruikers er geen idéé van dat hun geld niet bij de muzikanten terecht komt. Het heeft wat mij betreft dus prioriteit om dat bewustzijn te creëren. Ik weet niet hoe jullie er over denken, maar het lijkt mij goed om de financiële misstanden van dit systeem breed uit te meten. Het is belangrijk dat musici de voorstellen van de muzikantenbonden om de macht van de major platenmaatschappijen te doorbreken steunen, zich laten horen en mensen erop wijzen dat het beter kan en moet. En het zou wenselijk zijn als ook de platenlabels zich mengen in deze discussie zodat - en misschien hebben sommige grootverdieners hier geen zin in - er meer openheid komt over de gang van zaken. Want voor mij is er ook nog heel veel onduidelijk. Ik weet alleen dat ik 10 euro per maand neertel en dat ik van de 200.000 streams slechts mijn iets te bittere espresso kan betalen.

Bart Wirtz

Brief Platform Makers voor AO Auteursrecht 19 juni 2014.
(...) EU consultatie Auteursrecht Platform Makers is met het kabinet van mening dat hervorming van met name het auteurs en naburig recht online in Europa van belang is. Op diverse punten menen wij echter dat hierbij meer ambitie op zijn plaats is en enkele accenten anders gelegd zouden moeten worden. Als bijlage bij deze brief zenden wij u ter informatie de reactie namens onze leden op de EU Consultatie. Enkele belangrijke hoofdlijnen:

- auteurs en artiesten zijn (evenals overigens consumenten) nadrukkelijk niet gebaat bij een systeem van open normen (‘fair use’); een systeem dat immers louter rechtsonzekerheid voor met name de zwakkere marktpartijen zou creëren;

- Platform Makers bepleit harmonisatie van de verschillende Thuiskopieregimes in de verschillende lidstaten –zie o.m. Hoofdstuk IV. Private copying and reprography (vooruitlopend daarop is overigens goed te constateren dat de huidige thuiskopietarieven in Nederland gebaseerd zijn op een benchmark van de tarieven in de vergelijkbare landen om ons heen);

- Tevens bepleiten wij diverse aanpassingen van het auteurs- en naburig recht ter versterking van de positie van auteurs en artiesten en ter verbetering van de werking van het auteurs en naburig recht online (zie onder meer beantwoording van de vragen 7, 20, 22, 23, 36, 37, 40, 41 en 72).

Brief Consumentenbond, mede namens Ntb en FNV KIEM aan Vaste Kamercommissie V&J tbv AO Auteursrecht 19 juni 2014.
(...) Consumenten-, auteurs- en artiestenorganisaties bepleiten daarom wijziging van Europese Regelgeving middels introductie van wettelijke vergoedings- en licentiemodellen (die in Frankrijk, Nederland en de meest andere lidstaten voor radio-uitzendingen, voor uitlenen door bibliotheken en voor thuiskopiëren al jaren succesvol ingezet worden). Alleen op deze wijze is het naar onze overtuiging mogelijk een duurzaam evenwicht te creëren tussen de betrokken belangen en is het mogelijk zowel de privacy van consumenten, de vrijheid van meningsuiting, ondernemerschap, innovatie, als het recht van makers en producenten op een eerlijke vergoeding te respecteren.
Alleen op deze wijze kunnen 'Amerikaanse/Duitse' praktijken de Nederlandse samenleving bespaard blijven en is de criminalisering van consumenten te verhelpen.
Bijlage: 3-(C)DA Consumenten en Makers: Een Raamwerk om Cultureel aanbod te bevorderen en te reguleren, november 2012.

Lees verder