Auteursrechtdebat  

Doorgeefcolumn. Een auteur heeft het recht zich te verzetten tegen elke wijziging van zijn werk, ‘tenzij deze wijziging van zodanige aard is, dat het verzet zou zijn in strijd met de redelijkheid’. Hij heeft echter altijd ‘het recht zich te verzetten tegen elke misvorming, verminking of andere aantasting van het werk, welke nadeel zou kunnen toebrengen aan de eer of de naam van de maker of aan zijn waarde in deze hoedanigheid’. Deze rechten liggen vast in artikel 25 lid 1 sub c en d Auteurswet en worden ook wel aangeduid als het ‘droit au respect’.

In 2004 besliste de Hoge Raad dat volledige afbraak van een gebouw in beginsel geen aantasting is van het werk. De eigenaar van het gebouw moet bij de sloop echter wel zorgvuldig te werk gaan, anders kan er sprake zijn van misbruik van bevoegdheid in de zin van artikel 3:13 BW.

Deze doorgeefcolum wordt doorgegeven aan Dirk Visser. In het kort geding over de verbouwing van Naturalis stonden niet alleen het museum en de architect, maar ook de economische logica van het auteursrecht en de persoonlijkheidsrechten van auteurs lijnrecht tegenover elkaar.

Wat was er aan de hand? Het Nationaal Natuurhistorisch Museum Naturalis, in 1998 ontworpen door architect Fons Verheijen, was niet geschikt voor de grote bezoekersaantallen van de laatste jaren en dreigde zo aan zijn eigen succes ten onder te gaan. Naturalis organiseerde in 2013 een Europese aanbesteding voor een grootscheepse verbouwing. Ook Verheijen tekende in maar verloor: de klus ging naar Neutelings Riedijk Architecten. Verheijen verzette zich tegen de verbouwingsplannen met een beroep op zijn persoonlijkheidsrechten. Op 25 januari oordeelde de rechtbank Den Haag in een tussenvonnis dat de verbouwing inderdaad een inbreuk op het auteursrecht van de architect op zou leveren. Op 7 maart zette het de bouw stop tot in mei uitspraak zou komen in de bodemprocedure. Op televisie sprak Verheijen over een ‘liefdeloze verminking’ van zijn werk dat toch voor een architect als een ‘kind’ was. Met de woordkeuze ‘verminking’ sloot hij handig aan bij de verwoording van de persoonlijkheidsrechten in Artikel 25 lid 1 Aw.

De Richtlijn Auteursrechten in de Digital Single Market beoogt het evenwicht tussen burgers, journalisten, nieuwsuitgevers, adverteerders en de onlineplatforms waarop zij samenkomen te verbeteren. Het uitgeversrecht (artikel 11 van het voorstel) biedt nieuwsuitgevers meer economische zekerheid en juridische duidelijkheid dan het auteursrecht op dit moment doet. Het helpt hen overeenkomsten met derden te sluiten over digitaal hergebruik van hun nieuwsberichten.

Uitgeversrecht binnen de Digital Single Market strategie
De Digital Single Market strategie, die de Europese Commissie op 6 mei 2015 aankondigde, beoogt onder meer toegang tot digitale goederen en diensten te verbeteren en beter functionerende regels voor onlineplatforms te creëren. Volgens de Commissie behoren digitale werken tot de voornaamste motoren voor de groei van de digitale economie, maar is de dominante onderhandelingspositie van onlineplatforms problematisch. De Commissie zegt te kijken naar maatregelen om het systeem van eerlijke vergoedingen te verbeteren zodat er ook in de toekomst nog digitale werken tot stand blijven komen.

Rechtszaken voeren kunnen IE’ers als de beste. Maar schrijven daar hebben ze ook wel een handje van. Daarom wil Auteursrechtdebat een nieuwe rubriek introduceren die te vinden zal zijn in de dossiers van Auteursrechtdebat: de Doorgeefcolumn. Hier kunt u in een kort, snel en overtuigend stukje proza uw mening verkondigen over een actualiteit, rechtszaak of artikel binnen het auteursrecht. Dit stukje proza van – laten we zeggen 300 woorden – dient te eindigen met een vraag die u wilt voorleggen aan iemand anders waarmee u zo de column als het ware doorgeeft. Het kan dus voorkomen dat u binnenkort misschien wel degene bent aan wie gevraagd wordt de handschoen op te nemen. Een gevaarlijke opgave die overigens niet iedereen durft te ondernemen. Persoonlijke kwesties kunnen immers hoog oplopen, illustreert de zaak tussen museum Naturalis en de architect Verheijen ons maar weer.

Als vervolg op The Pirate Bay (TPB) kroniek heeft A-G Szpunar zich recentelijk uitgesproken over de navolgende aan het Hof van Justitie gestelde prejudiciële vragen. Vormen de activiteiten van TPB een mededeling aan het publiek en, zo niet, kan een internetprovider worden verplicht deze website te blokkeren? Beide vragen beantwoordt de A-G bevestigend. Hoewel zijn conclusie in het licht van de illegaliteit van TPB terecht lijkt, zal deze beoordeling naar mijn mening op langere termijn onvoldoende zekerheid bieden. Zowel over “mededeling aan het publiek” als over het opleggen van blokkeringsmaatregelen worden voor de zoveelste keer vragen voorgelegd aan het Hof. Toch lijkt de beoordeling door de A-G geen soelaas te bieden voor de nood aan duidelijkheid die in deze context heerst.

Onlangs was het weer zover: een grote groep auteursrechtexperts kwam tijdens de VvA- vergadering1 bijeen aan het ’t IJ om te discussiëren over het voorstel van de Europese Commissie inzake de introductie van een extended collective licensing regeling (ECL) in Nederland. Speciaal voor deze gelegenheid was professor Jens Schovsbo (Universiteit Kopenhagen) overgevlogen uit Denemarken om ons eens haarfijn uit te leggen waarom de Deense ECL-regeling zo fantastisch is vergeleken met andere landen in de EU, alhoewel ook op het Deense model nog wel genoeg viel af te dingen volgens Jens Schovsbo.2 Dus of de implementatie van een ECL-regeling zoals voorgesteld in de DSM-Richtlijn3 in Nederland het verlossende antwoord gaat zijn op al onze vragen, daar valt over te twisten, nu – hoe kan het ook anders – Denemarken het beste ECL-systeem ever heeft en er maar één de beste kan zijn. De ECL-systemen in onze buurlanden Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk doen het in ieder geval niet erg goed, aldus dr. Lucie Guibault (UvA). Paul Keller (Kennisland/ Europeana) kon dat beamen: in Duitsland zouden wel liefst 22 bibliotheken gebruikmaken van een ECL-regeling. En als je bedenkt dat Duitsland best groot is (en met name Paul Keller kan dit weten), dan is duidelijk dat 22 bibliotheken slechts een fractie vormen van alle bibliotheken in Duitsland. Goed nieuws dus voor de erfgoedinstellingen dat maatregelen om de licentieverlening te verbeteren en een ruimere toegang tot beschermde werken mogelijk te maken in aantocht zijn.

Rens Uijttenboogaard, Auteursrechtdebat: Blokkering The Pirate Bay nadert, IEF 16607 www.IE-Forum.nl Auteursrechtdebat. Blokkade. De slepende rechtszaak tussen Stichting BREIN en de internet service providers Ziggo en XS4ALL duurt nog altijd voort. Inzet van deze procedure is het blokkeren van de toegang tot The Pirate Bay en het tegengaan van het illegaal downloaden van auteursrechtelijk beschermd materiaal in Nederland. Er is veel gezegd en geschreven over deze zaak en met name over de vraag of de blokkering een gerechtvaardigd, effectief en proportioneel middel is (2). Dankzij de recent gepubliceerde conclusie van A-G Szpunar van het Hof van Justitie, waarin hij antwoord geeft op de eerder door de Hoge Raad gestelde prejudiciële vragen, lijkt een definitieve blokkade van The Pirate Bay in Nederland dichterbij dan ooit (3).

In 2006 ben ik mijn juridische carrière begonnen met het artikel ‘Als het recht kantelt’ . Daarin beschreef ik een IE-casus waarin mijns inziens de interpretatie van de wet een kwartslag gedraaid was, waardoor het recht onrecht werd. Met name bij confrontaties met grote organisaties heb ik met enige regelmaat het gevoel dat het recht kantelt. Alles wat ik tijdens mijn studie rechten heb geleerd, lijkt dan op zijn kop te worden gezet. In navolging van een artikel van mijn hand dat reeds eerder op Auteursrechtdebat verschenen is, wil ik mijn kennis van het intellectuele eigendom graag testen aan de intellectuele lezer. Moet ik aan mijn intellectuele vermogens gaan twijfelen, of wordt mijn antwoord op een prangende vraag gedeeld door de lezer? De vraag is: ‘Mag een hoogleraar zijn naam boven het verzamelwerk en/of boven een artikel van de hand van zijn collega zetten?’ Het Landelijk Orgaan Wetenschappelijke Integriteit (LOWI) heeft daar onlangs een antwoord op gegeven, maar mij tegelijkertijd gewezen op mijn geheimhoudingsplicht. Daardoor ben ik gedwongen een vrije weergave van de casus te geven. Ik stel voor om het voorliggende probleem in een fictieve tentamenvraag te gieten. Na de casus geef ik mijn modelantwoord en vervolgens het antwoord van Lowietje. Lowietje is een fictieve student die deze vraag voorgelegd krijgt. De antwoorden zijn gebaseerd op het advies van het LOWI. Verdient de fictieve student Lowietje een onvoldoende of kan ondergetekende beter (fictief) zijn ontslag nemen als docent Intellectuele Eigendom?

Lees de gehele bijdrage (pdf)

Opgemaakt artikel. Op 14 oktober 2016 kondigde de Nederlandse DJ Hardwell aan dat zijn nieuwe track ‘Thinking about you’ als digitale download werd aangeboden via een blockchain systeem. Dankzij deze technologie worden de auteurs- en naburig rechthebbenden van deze track onmiddellijk en gelijktijdig betaald.1 Blockchain-fans vonden het briljant maar kwatongen deden de release af als een marketingstunt. Blockchain is ongetwijfeld de hype van dit moment, maar is dat ook terecht?

Even terug naar Hardwell. Als koper van deze track, zie je aan de voorkant van de transactie helemaal niks bijzonders. Je betaalt eenvoudigweg met je creditcard en vervolgens kun je de wav- file downloaden (wav! geen mp-3, kijk daar word ik, als audiofiel, nu blij van). Aan de achterkant van de transactie gebeurt er wel het een en ander. Hardwells blockchain- platform maakt gelijktijdige horizontale distributie van inkomsten mogelijk. Dankzij deze opzet kan team Hardwell de verkoop van de digitale downloads en streams controleren. Daarnaast betalen Spotify en YouTube rechtstreeks aan Revealed Recordings (Hardwells label) voor het gebruik van de track.2 Deze inkomsten worden daarna onmiddellijk verdeeld onder de rechthebbenden, waaronder de auteurs- en naburig rechthebbenden.

Inleiding De uitgelekte naaktfoto’s van BN’er Britt Dekker. Ze blijven ons bezighouden. Mocht een nieuwsmedium van prettig gestoorde onzin als GeenStijl nu wel of geen hyperlink plaatsen naar de naaktfoto’s van Britt Dekker die zonder toestemming op internet verschenen maar weliswaar ergens verstopt waren op een dubieuze Australische site? GeenStijl was natuurlijk zeer verheugd zulke magisch mooie foto’s te hebben bemachtigd via een linktip, maar na deze foto’s met veel tamtam te hebben aangekondigd, was wel in één klap een heel groot publiek op de hoogte van dit nieuwtje. Daarnaast kan niet worden ontkend dat GeenStijl over de rug van Sanoma’s inspanningen aan dit nieuws een aardig zakcentje heeft verdiend. Ook heeft Sanoma GeenStijl meerdere malen moeten aanmanen de foto’s te verwijderen. Het was dus niet helemaal in de haak wat GeenStijl deed. GeenStijl wist namelijk dat die naaktfoto’s nog in de Playboy moesten verschijnen en dat deze meerwaarde hadden voor de internetgebruiker. GeenStijl is echter niet degene geweest die de foto’s op het internet heeft gezet. Dat was iemand anders. GeenStijl heeft slechts een hyperlink geplaatst naar informatie die reeds op internet vrij toegankelijk was. Er zijn zoveel internetgebruikers die hyperlinks plaatsen, dan mag GeenStijl dat toch ook doen? Hoe dit dilemma op te lossen?